وزارت نیرو اعلام کرده است که میزان آبهای روان در رودخانه‌های کشور به نصف کاهش یافته است. حمید چیت چیان، وزیر نیروی ایران، تاثیر شرایط آب و هوا و برداشت های بی رویه آب های زیرزمینی را دلیل اصلی کاهش میزان آب رودخانه های ایران دانسته است.
او با اشاره به این که میانگین بارش‌ها در سال آبی جاری ۲۳ درصد کاهش یافته، گفت ذخیره آب سدها نیز در حال حاضر به حدود ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب رسیده، که در مقایسه با زمان مشابه درسال گذشته، ۱۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.
به گفته او این کاهش بارش به دلیل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، بیشتر به بارش برف مربوط می شود که برای جذب آب به درون زمین و نیز برای افزایش آب های رودخانه ای، بسیار مهم تر از باران است.
آقای چیت چیان افزود میزان بارش باران نیز در هر نوبت بارندگی کمتر شده و به زیر ۱۰ میلی متر رسیده است، که بیشترین بخش آن به دلیل برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی آب به زمین فرو می رود و به نوبه خود موجب کم شدن آب های روان می‌شود. در همین حال، به دلیل بالارفتن دمای زمین، میزان تبخیر نیز افزایش یافته که خود به کم شدن آب روخانه ها کمک می کند.
با این حال کارشناسان آب و محیط زیست، مهم ترین مشکل مربوط به کاهش منابع آبی در ایران را سیاستگذاری های نادرست و سوء مدیریت منابع آبی می دانند.
عیسی کلانتری وزیر پیشین کشاورزی در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، چندی پیش در مصاحبه با سایت خبر آنلاین به‌شدت از سیاست ها و مدیریت حکومت در زمینه آب و کشاورزی انتقاد کرد و بویژه برنامه افزایش جمعیت در ایران را برای منابع آبی خطرناک شمرد.
«از زمان ساسانیان و هخامنشیان تا حدود ۳۵ سال پیش برداشت اضافه از منابع آبی کشور نداشتیم اما در این ۳۵ سال فقط ۱۲۰ میلیارد مکعب آبهای شیرین فسیلی صدها هزار ساله که حدود ۷۵ درصد آبهای شیرین زیر زمینی بود را مصرف کردیم، که حدود ۷۵ میلیارد متر مکعب آن در ۸ سال گذشته بوده است. یعنی منابع را تاراج کردیم».
دبیرکل خانه کشاورز با انتقاد از سیاست‌گزاری‌های دولتی برای افزایش جمعیت کشور گفت: «جمعیت را افزایش دادیم غافل از اینکه این جمعیت باید در یک کشور آباد زندگی کند. بدون توجه به نیازهای جمعیت، منابع کشور را برای رفع نیازها به تاراج گذاشتیم.»
آقای کلانتری ظرفیت آبی کشور را برای کشاورزی و تولید غذا برای جمعیت فعلی ناکافی شمرد و گفت در سال گذشته برای ۴۴ میلیون نفر غذا وارد کشور شده که معنی آن این است که فقط برای ۳۳ میلیون نفر در داخل کشور غذا تولید شده است. او افزود «بیش از این توانایی نداریم و اگر فشار بیش از حد وارد شود مرگ سرزمین ایران سریع‌تر اتفاق خواهد افتاد».
عیسی کلانتری در این گفت‌وگو به مسئله شور شدن آب های زیرزمینی پرداخت که به عقیده او «ادامه این روند یعنی تخلیه ایران از جنوب البرز تا دریاهای آزاد و از شرق زاگرس تا مرزهای شرقی کشور».
عیسی کلانتری با انتقاد از مدیریت منابع آبی تجدیدپذیر کشور گفت بنا بر استانداردهای جهانی استفاده سالانه از آب های تجدیدپذیر تا ۲۰ درصد خطری برای منابع آبی ندارد و اگر این رقم از ۴۰ درصد بگذرد منابع آبی کشور به مرحله بحران وارد می شود. اما، به گفته او، در حال حاضر تنها مصرف دو کشور از این رقم بالاتر است. مصر با ۴۶ درصد و ایران با ۸۵ درصد.
او می گوید، با این حال رقم ۸۵ درصد بر اساس آمارهای دولتی است و رقمی که کارشناسان و دانشگاهیان ارائه می دهند ۹۶ درصد است. وی در ادامه هشدار داد که «اگر سیاست‌هایمان را عوض نکنیم این کشور را همراه نسل خودمان نابود می‌كنيم.کاری که ما با آب های زیر زمینی می کنیم یعنی دزدی از نسل بعد. یعنی نسل کشی. نه تنها آب شیرین را تمام می کنیم، بلكه همه کشور را بیابان می‌کنیم».
کارشناسان دیگر محیط زیست در ایران نظیر دکتر اسماعیل کهرم نیز مهم‌ترین مشکل در زمینه بحران آب و دیگر بحران‌های محیط زیستی در ایران را در درجه اول ناشی از سوءمدیریت و ناآگاهی مسئولان می دانند که به نظر آنان مسئله گرمایش زمین و خشک سالی و مصرف بی رویه به این بحران دامن زده است.
معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاطت محیط زیست ایران چندی پیش گفته بود میزان خشکسالی در ایران در دهه های آینده حداقل ۱۱ برابر خواهد شد.
