قرار است هیاتهای مذاکرهکننده ایران و شش قدرت جهانی در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در باره یک توافق بلندمدت بر سر برنامه هستهای تهران به گفتگو بنشینند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه در نیویورک در این زمینه به تبادل نظر پرداختند.
اما خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه، و در آستانه آغاز دور جدید گفتگوها، در گزارشی نوشت احتمال نمیرود که این مذاکرات به جایی برسد.
قرار است دور جدید مذاکرات هستهای بین ایران و شش قدرت جهانی – ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان – در پی وقفهای دو ماهه در نیویورک از سر گرفته شود. روز پنجشنبه جلسهای بین دیپلماتهای شش کشور گروه ۱+۵ برگزار خواهد شد و هیات ایرانی نیز جلسات دوجانبه ای با اعضای ۱+۵ برگزار خواهد کرد. بعد از آن در روز جمعه، مذاکرات رسمی را با هیات ایرانی آغاز خواهند کرد. انتظار میرود این مذاکرات دست کم تا ۴ مهر ماه (۲۶ سپتامبر) طول بکشد.
وندی شرمن معان وزارت امور خارجه ایالات متحده و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکرات هستهای گروه ۱+۵ با ایران، عصر سهشنبه در سخنانی در دانشگاه جرج تاون در واشنگتن پایتخت آمریکا گفت برای رسیدن به توافقی بلندمدت نیاز است که ایران گامهای بلندتری بردارد.
خبرگزاری رویترز در ادامه گزارش امروز خود، با اشاره به هدف این مذاکرات که رسیدن به توافقی جامع برای رفع نگرانی غرب از ماهیت برنامه اتمی ایران و در مقابل، لغو تحریمهایی است که ایالات متحده و متحدانش در سالهای اخیر علیه ایران وضع کردهاند، میگوید دولتهای غربی میخواهند شمار سانتریفیوژهای ایران پائین باشد، تا زمان استفاده از آنها جهت غنیسازی اورانیوم جهت استفاده احتمالی در ساخت سلاح اتمی طولانی شود.
تهران این خواسته طرف مقابل برای کاهش تعداد سانتریفیوژها در تاسیسات غنیسازی خود، به رقمی پائینتر از ۱۹ هزار دستگاهی که تاکنون نصب کرده، را رد کرده است.
در رویترز آمده است عباس عراقچی قائم مقام وزارت خارجه ایران هفته گذشته در سخنانی از آنچه که آن را «درخواستهای غیرمنطقی» غرب خواند انتقاد کرد و گفت «ما همیشه خوشبین هستیم، اما مشکلاتی در پیش خواهیم داشت.»
در ادامه گزارش رویترز به نقل از دیپلماتها گفته میشود، به نظر میرسد ایران مایل نیست تعداد سانتریفیوژهای خود را به زیر ۱۰ هزار دستگاه کاهش دهد؛ اما این برای شش قدرت طرف مذاکره با ایران قابل قبول نخواهد بود.
به گفته یک دیپلمات ارشد غربی، در موضوع غنیسازی، عملا هیچ پیشرفتی صورت نگرفته است، و در مذاکرات نیویورک نیز احتمالا موفقیتی به دست نخواهد آمد. او همچنین یادآور شد مذاکرات نیویورک، از این نظر که ببینیم آیا این بنبست میتواند شکسته شود یا خیر، مهم خواهد بود.
ایران و غرب بیش از یک دهه است که بر سر ماهیت برنامه هستهای ایران اختلاف دارند. ایالات متحده و همپیمانان غربی آن میگویند ایران در پوشش یک برنامه صلحآمیز درصدد دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای است. تهران این اتهام را رد میکند.
گفتگوهای دو طرف در طول این مدت با فراز و فرودهایی روبرو بوده است و سال گذشته، پس از یک دوره رکورد چند ساله، با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و تغییر رویکرد ایران در عرصه سیاست خارجی، بویژه در گفتگوهای هستهای با غرب، دو طرف به یک توافق موقت دست یافتند که گفتگوها را با هدف رسیدن به یک توافق جامع و نهایی در ظرف شش ماه، ادامه دهند.
دو روز مانده تا رسیدن به مهلت تعیین شده ۲۹ تیرماه، ایران و گروه ۱+۵ با اذعان به باقی ماندن شکافهای عمده، توافق کردند این گفتگوها را به مدت چهار ماه دیگر تا ۲۴ نوامبر (۳ آذر ۱۳۹۳) یعنی سالگرد توافق موقت ژنو ادامه دهند. گفتگوهایی که از فردا آغاز خواهد شد، نحستین دور از گفتگوها پس از تمدید این مذاکرات خواهد بود.