سازمان غیردولتی «گروه بینالمللی بحران» در گزارش تازه‌ای هشدار داده است اگر ایران و قدرت‌های جهانی در مذاکرات احیای برجام به «پیشرفت معناداری» دست پیدا نکنند برجام «به زودی» به «نقطه غیر قابل بازگشت» می‌رسد و ممکن است آمریکا و متحدانش «طی چند هفته» به سمت «دیپلماسی قهرآمیز» و یا حتی «اقدامات نظامی» روی بیاورند، و ایران نیز «به سمت تنش‌زایی منطقه‌ای و هستهای» پیش برود.
این گزارش که دوشنبه ۱۷ ژانویه منتشر شده است، می‌گوید برنامه هستهای ایران «روز به روز وسیع‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود.»
گروه بینالمللی بحران می‌گوید محافظه‌کاران حاکم در ایران در ارزش‌های برجام تردید دارند و «معتقدند اقتصاد کشور شوک ناشی از تحریم‌های آمریکا و همه‌گیری کرونا را جذب کرده و از آنها جان سالم به در برده» است.
گروه بینالمللی بحران اما این دیدگاه مقامات جمهوری اسلامی ایران را «سست و شکننده» می‌داند و می‌گوید «پیشرفت‌های هستهای بی‌رویه می‌تواند روابط با چین و روسیه را هم خدشه دارد کند. بالاتر از همه اینها، نزدیک شدن به کسب قابلیت ساخت سلاح هستهای –یعنی دستیابی به تمام عناصر لازم برای تولید بمب بدون تولید آن – یا تحریک نظامی آمریکا، چه مستقیم و چه غیر مستقیم، هیچ منفعتی را برای ایران تأمین نخواهد کرد و احتمالاً واکنش واشنگتن را در پی خواهد» داشت.
گروه بحران بین الملل در بخش دیگری از گزارش خود برای پیشرفت در مذاکرات احیای توافق برجام راهکار داده و می‌گوید ایران و آمریکا باید از «آخرین فرصت» برای حفظ برجام استفاده کنند.
این گزارش می‌گوید که «اختلافات بر سر معکوس کردن پیشرفت‌های هستهای ایران و لغو تحریم‌های آمریکا قابل حل هستند، اگر واشنگتن بتواند تحقق منافع اقتصادی رفع تحریم را برای تهران تأمین کند و تهران اقدامات قابل راستی‌آزمایی لازم را برای محدود کردن برنامه هستهای خود انجام دهد.»
این سازمان در تشریح بخشی از این راهکار نوشته است که «در قدم اول، آمریکا باید تحریم‌های صادرات نفت ایران را رفع کند و اجازه دهد که درآمدهای مربوطه و دارایی‌های بلوکه شده ایران در خارج به داخل کشور منتقل شوند.»
به گفته گروه بینالمللی بحران، ایران نیز همزمان باید «نگران‌کننده‌ترین اقدامات هسته‌ای‌اش را متوقف کند، از جمله: غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا، نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و تولید فلز اورانیوم.»
این سازمان می‌گوید تهران «باید اقداماتی را که از سال ۲۰۱۹ در نقض برجام انجام داده به گونه‌ای معکوس کند که به شکل پایدار و قابل راستی‌آزمایی با برجام منطبق باشد.»
گروه بینالمللی بحران همچنین توصیه کرده است که طرفین مذاکرات باید در مورد مسائل خارج از چارچوب برجام از جمله کاهش سطح تنش‌ها بین ایران و همسایه‌های عرب خود، سرنوشت زندانیان دو تابعیتی در ایران و تسهیل تجارت انسان‌دوستانه با ایران «به صورت موازی با مذاکرات وین» با هم تعامل کنند.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در سازمان گروه بین المللی بحران می‌گوید که این گزارش بر اساس بیش از ۵۰ مصاحبه با مقامات عضو توافق برجام، آمریکا، سازمان ملل و کشورهای منطقه تهیه شده است.
پیشتر در مهرماه و در جریان سفر وزیر خارجه اسرائيل به آمریکا، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور گفت که اگر مسیر دیپلماسی با ایران که به گفته او «بهترین مسیر» برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است شکست بخورد، «ما آماده هستیم همان طور که وزیر خارجه اسرائيل گفت به گزینه‌های دیگر روی بیاوریم.»
آقای بلینکن این سخنان را روز چهارشنبه ۲۱ مهر در یک کنفرانس خبری در واشنگتن، به همراه وزیران خارجه اسرائيل و امارات، و در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره احتمال اقدام نظامی علیه ایران در صورت شکست دیپلماسی برای احیای برجام بیان کرد.
