روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز در گزارشی به قلم نجمه بزرگمهر که از سنندج در استان کردستان ایران منتشر کرده است به زندگی کردهای سنیمذهب ایران و همزیستی آنها با اکثریت شیعه آن کشور میپردازد.
مقاله با معرفی «وفا»، یک شهروند کرد ایرانی، آغاز میشود که در بحبوحه انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۷ خورشیدی) در شهر سنندج مرکز استان کردستان به دنیا آمد. سالهای جوانی او به دیدن دوران آشوب و درگیری کردهای ایران با دولت نوپای جمهوری اسلامی برای کسب استقلال، که موجب کشتار هزاران تن در دو سوی درگیری شد، گذشت.
به باور نویسنده مقاله، وفا و هم نسلهای او تجربیات زیادی از این دوره خونین کسب کردند. هم اکنون آنها به این نتیجه رسیدهاند که در شرایط کنونی احتمال دستیابی به یک کشور مستقل کرد، تقریبا صفر است. اما محتاطانه به دنبال کسب حقوق برابر هستند.
اقلیت هشت میلیونی کرد در ایران امیدوار است که بالاخره روزی به وضعیت مشابه کردها در شمال عراق، که دارای منطقه نیمه خودمختار خود هستند، یعنی به نوعی سیستم فدرالی برسند.
کردهای ایرانی در چندین استان غربی این کشور سکونت دارند. ایران کشوری دارای اقوام مختلف است و در صورت دادن امتیاز خودمختاری به هر کدام، ممکن است کشور از هم پاشیده شود.
وفا که صاحب یک کتابفروشی در سنندج است، میگوید «من میتوانم با هر دولتی، یا هر حکومتی که حقوق مرا به عنوان یک شهروند بپذیرد، همزیستی داشته باشم؛ اما من به هیچ وجه رفتار به عنوان شهروند درجه دو از سوی حاکمیت را نمیپذیرم.»
در ادامه مقاله فایننشال تایمز آمده است، در گذشته، کردهای سنیمذهب سالها برای دستیابی به استقلال و ایجاد یک کشور کرد جنگیدهاند و حتی به خاطر مذهبشان، نشانههای تبعیض را در زندگی روزمره خود در ایران شیعه میبینند.
این روزها که اقدامات وحشیانه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) در عراق، سوریه و ترکیه، سر خط خبرهای جهان است، برخی از کردهای ایرانی معتقدند که مشکلات آنها نسبت به هم قومهایشان، از دید جامعه جهانی اهمیت کمتری پیدا کرده است.
به گفته نویسنده مقاله، کردهای ایران به این مساله اذعان دارند که «بخشی از جمهوری اسلامی بودن»، مزایایی را به ارمغان آورده است. در امان بودن از حملات گروه داعش، افزایش سطح باسوادی تا ۸۰ درصد و داشتن حدود ۹۰ هزار دانشآموخته دانشگاه، از جمله این مزیتها است.
با این حال، با وجود این که بیکاری کماکان بزرگترین معضل در این استان است، اما در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی از میزان ممیزی در اجرای برخی از برنامههای فرهنگی کردها نیز کاسته شده است.
اما کردهای ایرانی خواهان انتصاب به پستهای کلیدی در دولت ایران هستند و حتی خواهان آموزش زبان مادریشان در مدارس مناطقی که اکثریت دارند، هستند.
اما سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که وظیفه دفاع از نظام جمهوری اسلامی را دارد، بر این اعتقاد است که باید در مناطقی که اقلیتهای قومی و مذهبی زندگی میکنند، سیاستهای امنیتی اعمال شود و با توجه به اقدامات خشونتآمیز گروه پژاک، که از حزب کارگران کردستان پ.ک.ک منشعب شده، سیاستهای اعمال شده در این مناطق را توجیه میکند.
در ادامه این مقاله، از امید ورزند، مدیر گروه مطالعات اقوام کرد، نقل شده است که در صورت توزیع ثروت در بین همه اقوام ایرانی، نیاز به ایجاد نظام فدرالی نیست.
به گفته او «کردها ایرانی هستند و نه فارس، و این دیدگاه که ایران متعلق به همه اقوام است در حال تقویت شدن است.»