به گزارش دوریان جونز، گزارشگر صدای آمریکا از استانبول، با تشدیداختلاف های میان ایران و ترکیه در مورد سوریه و داعش، به نظر می رسد کردهای ساکن خاورمیانه به مهره ای در دست دو قدرت رقیب منطقه تبدیل می شوند.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران ترکیه را متهم کرده است که با حمایت از شورشیانی که با رژیم بشار اسد می جنگند، جنگ داخلی در سوریه را گسترش و تداوم می بخشد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه نیز تهران را در ادعای تلاش برای پایان دادن به جنگ، فاقد صداقت دانست.
نورای مرت، استاد دانشگاه استانبول که اخیراً از تهران بازگشته است، به گزارشگر صدای آمریکا می گوید روابط دو کشور که تا اندکی پیش دو متحد نزدیک بودند، به طرزی بی سابقه سرد شده است.
به گفته مرت «از زمان عثمانیان تا کنون دوکشور توانسته بودند با وجود مشکلات و بحران ها در کنار هم به مسالمت زندگی کنند. اما به نظر می رسد که نتوانسته اند آزمایش سوریه را از سر بگذرانند. به نظر ایرانیان، ترکیه فرقه گرایی می کند. و خطر اصلی از نگاه آنان سنی گرایی است که موضعی بسیار خصمانه درقبال شیعیان منطقه دارد».
ایران و ترکیه هردو محل زندگی اقلیت های ناآرام کرد است که به گفته سمیح ایدیز، مفسر روزنامه ترکی «طرف» و وب سایت المانیتور، از کردها به عنوان مهره های خود در رقابت های منطقه ای شان استفاده می کنند.
«همه می دانند که ایران با آن که با کردهای جدایی طلب درجنگ است اما به کردها کمک می کند. مسئله کردها در منطقه تاحدی مغشوش است»
آنکارا در مدت جنگ سی ساله با کردهای پ کا کا گه گاه تهران را متهم کرده است که به آنان کمک های لجستیکی می رساند. در مواردی نیز دو کشور در جنگ با این گروه با یکدیگر همکاری کرده اند.
ایران همواره هرگونه کمک به پ کا کا را انکار کرده است. اما روند صلح ترکیه با کردها، اکنون با خودداری آنکارا از کمک به کردهای سوریه، که به پ کا کا گرایش دارند، خشونت های داعش را مداومت بخشیده است. امری که به گفته یک کارشناس روابط بین الملل در دانشگاه قدیر خاص ممکن است به برانگیختن پ کا کا توسط تهران بینجامد.
«مطمئنم که ایرانیان در سراسر ترکیه و نیز در جنوب شرقی این کشور حضور دارند و می کوشند اوضاع را به هم بریزند. نمی توانم پیش بینی کنم که با توجه به توانایی شان چه می توانند بکنند.»
تحلیلگران دیگر می گویند ایران که اکنون تصویر خود را در غرب به عنوان دفع کننده داعش در عراق بهبود داده است، نمی خواهد با برانگیختن پ کاکا به دست زدن به عملیات مسلحانه در برابر یک عضو ناتو، موقعیت خود را به خطر اندازد.
همچنین به عقیده ناظران تا پیش از دخالت تهران، ترکیه درموضع حامی کردهای عراق و شریک اصلی تجاری این کشور بود و امیدوار بود که از کردستان عراق برای گسترش نفوذ خود در عراق استفاده کند.
اما قدری گورسل، مفسر سیاسی روزنامه ترکی «ملیت» می گوید واشنگتن می تواند میزان گسترش نفوذ ایران در میان کردهای منطقه را محدود کند. زیرا با مسلح کردن کردهای عراق و سوریه، آنان در درجه اول به واشنگتن نگاه می کنند.
او می گوید «اکنون که امریکا به منطقه بازگشته است، کردها از این که با ایران در یک تصویر قرار بگیرند احتراز خواهند جست. همه چیز به آمریکا بستگی دارد و به این که تا چه حد وارد معادله شود.»
به نوشته وب سایت انگلیسی صدای آمریکا، تحلیل گران هشدار می دهند که نقطه پایانی در رقابت میان ترکیه و ایران دیده نمی شود و کردهای منطقه احتمالاً نقطه مرکزی این رقابت خواهند بود. به عقیده آنان تصمیم آمریکا در مورد نقشی که می خواهد در منطقه برعهده گیرد و این که کردها در آن در کجا قرار می گیرند، بر دید و دامنه این رقابت تأثیر خواهد گذاشت.
