پس از دو فاجعه پی در پی تنها در طول چهار ماه، خطوط هوایی مالزی اکنون بطور جدی در اندیشه «بودن یا نبودن» است.
حتی پیش از سقوط دو فروند هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ با سرنشینانی از سراسر جهان، خطوط هوایی دولتی مالزی در سه سال گذشته با کسری بودجهای معادل ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار روبرو بود.
مقامات اطلاعاتی آمریکا و اوکراین میگویند هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی که در ارتفاع ۱۰ هزار متری از زمین در حال پرواز بود، توسط یک موشک زمین به هوا منفجر شده که به احتمال قریب به یقین از سوی روسیه در اختیار شورشیان اوکراین قرارگرفته بود.
خطوط هوایی مالزی هنوز از سانحه گم شدن هواپیمای پرواز ۳۷۰ در اسفند ماه سال گذشته کمر راست نکرده بود که یک هواپیمای مسافربری دیگر آن با نزدیک به ۳۰۰ مسافر بینالمللی برفراز منطقهای در شرق اوکراین در نزدیکی مرز روسیه سرنگون شد. پرواز ۳۷۰ روز ۱۷ اسفند ماه ۱۳۹۲ در نیمه راه کوآلالامپور به مقصد پکن ارتباط خود را با برج مراقبت از دست داد و به طرزی مرموز ناپدید شد.
وضعیت بغرنج
محسن عزیز، تحلیلگر هوانوردی در می بانک، بزرگترین گروه مالی مالزی، با بیان این که وضعیت خطوط هوایی مالزی «بسیار وخیم» است میگوید «انتظار میرود مشکلات مالی، ضربه بزرگتری به خطوط هوایی مالزی بزند؛ و فکر نمیکنم با وضع فعلی، این خطوط بتواند تا آخر امسال دوام بیاورد.»
آقای عزیز همچنین میگوید خطوط هوایی مالزی همچنان از حمایت دولت و همدردی مردم برخوردار است که آن را بخشی جداییناپذیر از کشور می دانند: «بعد از بررسی طولانی راجع به خطوط هوایی مالزی، فکر میکنم کار این شرکت به پروازهای داخلی محدود شود. در زمینه بینالمللی شانسی برای آن باقی نمانده است.»
واکنش خطوط هوایی مالزی به ناپدیدشدن پرواز شماره ۳۷۰، آن شرکت را با موجی از انتقاد و بیاعتمادی بینالمللی روبرو کرد. در جستجوی گسترده از آبهای سواحل غربی استرالیا تا اعماق اقیانوس هند، اثری از هواپیما یا نتیجهای در مورد دلیل ناپدیدشدن آن به دست نیامد.
سقوط هواپیمای پرواز شماره ام اچ ۱۷ در هفته گذشته انتقادهای بیشتری متوجه خطوط هوایی مالزی کرد که چرا به جای این که مثل خطوط هوایی دیگر، به جای پرواز از مسیری طولانیتر با مصرف سوخت بیشتر ولی امن، از فراز منطقه جنگی عبور کرده است.
تحلیلگران صنایع هوایی میگویند خطوط هوایی مالزی تا کنون ۳ بار از صندوق دولتی آن کشور کمک مالی دریافت کرده، و اگر بخواهد به هر شکل سرپا بایستد، به کمک مالی چهارمی هم نیاز خواهد داشت.
شرکت هوایی مالزی اعلام کرده که تا روز پنجشنبه به همه مسافرانی که بخواهند پروازشان را به هر دلیلی لغو کنند، کل پول پرداختی را مسترد خواهد کرد و تغییر زمان پرواز هم مشمول جریمه نخواهد شد.
و از روز جمعه، کد پرواز ام اچ ۱۷ را «به نشانه گرامیداشت» ۲۹۸ قربانی پرواز هفته گذشته، کنار خواهد گذاشت.
این شرکت همچنین اعلام کرده است به دلیل نگرانی از وضعیت امنیتی در شرق اوکراین، فعلاً برنامهای برای اعزام بستگان قربانیان حادثه پرواز به محل سقوط هواپیما ندارد؛ ضمن این که تعداد بسیار کمی از خانوادههای کشتهشدگان برای رفتن به محل سانحه ابراز تمایل کردهاند.
نجیب رزاق نخست وزیر مالزی پس از دیدار با بستگان ۲۸ سرنشین و ۱۵ خدمه پرواز سرنگون شده روی صفحه فیسبوک خود نوشت «هرچه در توان داریم برای بازگرداندن پیکرهای قربانیان پرواز ام اچ ۱۷ به مالزی انجام میدهیم.»
آقای رزاق میگوید میداند که شورشیان طرفدار روسیه در آن منطقه «موافقت کردهاند تا مسیر امنی برای گروههای تحقیق و جستجو باز کنند.»
مقامات ارشد آمریکا، استرالیا، هلند و مالزی در میان مقامات جهانی هستند که به گزارشها درباره دستکاری در صحنه سقوط هواپیما و جابجا کردن اجساد قربانیان، واکنش خشمگینانه و هشدارآمیز نشان دادهاند.
گزارشهای متعدد از جابجایی و دستکاری در شواهد در محل سقوط بوئینگ ۷۷۷ مالزی وزارت خارجه آمریکا را برآن داشت تا در بیانیهای این اقدام را «بیحرمتی به کسانی که عزیزانشان را از دست دادهاند، و نیز هتک حرمت قربانیان آن حادثه» بخواند.
شماری از رهبران جهان به مسکو فشار آوردهاند تا اطمینان بدهد که شورشیان در شرق اوکراین امکان دسترسی به صحنه را برای بازرسانی که به محل اعزام شدهاند، فراهم میکند.