۱۸ آذر، روز جهانی مبارزه با فساد و فرصتی مناسب برای مرور فساد گسترده در بالاترین سطح مقامات ایران است.
روز یکشنبه، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در آستانه روز بین المللی مبارزه با فساد، بر ضرورت همکاری در مبارزه با فساد در سطحی جهانی تاکید کرد و فساد را عاملی برای جرم و جنایت، حمایت از تروریسم، مانعی برای رشد اقتصادی و توسعه و تضعیف حکومت قانون و دموکراسی توصیف کرد.
وزیر خارجه آمریکا در بیانیه ای که۱۷ آذر در وب سایت وزارت خارجه آمریکا منتشر کرد، از همه کشورها خواست تا قوانین مدون کنوانسیون سازمان ملل در مبارزه با فساد را به صورت کارآمد، اجرا کنند.
آقای پمپئو در توئیتی به فساد گسترده در ایران اشاره کرد و حتی از خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران نام برد.
به این بهانه با دو تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره ابعاد فساد در جمهوری اسلامی ایران گفتگو کردیم.
دکتر جمشید اسدی، اقتصاددان معتقد است: تعریف اقتصادی و علمی فساد، انحرافی از یک اصل است. اما جان مایه فلسفه وجودی جمهوری اسلامی بر مبنای خودی و غیرخودی است و به آن رانت خواری گفته می‌شود. برای عبور از این رانت خواری‌ها دولت باید از اصل وجودی خود چشم پوشی کند که در واقعیت چنین چیزی بعید است. در نتیجه اقتصاد ایران هر روز سیر نزولی داشته و تا زمانی که این نگاه وجود دارد و جمهوری اسلامی پابرجاست، حتی با تغییر و یا خلع مقام مسئولین اوضاع اقتصادی کشور بهتر نخواهد شد.
آقای اسدی می‌گوید انتشار برخی اخبار اختلاس‌ها و فسادهای اقتصادی با هدف انحراف افکار عمومی از فسادهای بزرگتر و گسترده‌تر صورت می‌گیرد. تا زمانی که کار آفرینی در ایران آزاد نیست، کار اصلی اقتصاد که همان تولید فزاینده است صورت نخواهد گرفت و فقر میان مردم عادی گسترش خواهد یافت.
همچنین دکتر مهرداد درویش‌پور، جامعه شناس معتقد است در جامعه‌ای نظیر ایران که شکاف طبقاتی در آن نسبت به باقی جوامع بالاتر است و در شرایط بیکاری، فقر، حاشیه نشینی، مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور، اختلاس‌ها میلیاردی، فسادهای مالی مقامات دولتی، انزجار همگانی را ایجاد می‌کند و گاهاً مطالباتی نظیر کمپین «از کجا آورده‌ای» نشان دهنده خشم مردم از افرادی است که به یُمن اختلاس‌های گسترده، ثروت‌های نجومی بدست آورده‌اند. این خشم همگانی زمانی در جامعه‌ای نظیر ایران شدت می‌گیرد که هیچ برنامه موثری برای مبارزه با اختلاس‌هایی وجود ندارد، اختلاس‌هایی وحشتناکی که گاها نام مقامات بلند رتبه دولتی در میان مسئولین شناخته شده آن دیده می‌شود.
آقای درویش‌پور، یکی از تاثیرات افزایش خشم در میان مردم را بی اعتمادی عمومی جامعه نسبت به این امر می‌داند و معتقد است با گذشت زمان این فکر در میان شهروندان درونی می‌شود که اختلاس، رشوه‌خواری، فساد مالی تنها راه بقای جامعه است و وقتی سران جمهوری اسلامی چنین رویه‌ای را در پیش گرفته‌اند پس متقابلا مردم عادی نیز می‌توانند چنین رویه‌ای را برای پیشبرد کارهای خود سرلوحه قرار دهند. درونی کردن فرهنگ فساد در شهروندان جامعه، آموزشی است که از طرف دولت و مسئولین کشور برای مردم به ارمغان آورده شده است.
وزارت خارجه آمریکا روز یکشنبه ۱۸ آذر، توئیت‌هایی را به مناسبت روز جهانی مبارزه با فساد در توئیتر خود منتشر کرد که به ثروت حاکمان ایران و فساد دستگاه حکومتی جمهوری اسلامی اشاره دارد.
در یکی از توئیت‌های وزارت خارجه آمریکا آمده است: «امروز روز جهانی مبارزه با فساد است. با تاسف برای مردم ایران، حکومت آنها مملو از ریاکاران فاسد است. یکی از آنها آیت الله خامنه ای است که یک صندوق سرمایه معاف از مالیات با میلیاردها دلار ثروت دارد. او که مرد مقدسی خوانده می‌شود، املاک اقلیت‌های دینی را می‌بلعد و بعد پول نقد را به سپاه پاسداران منتقل می‌کند.»
این در حالی است که «مجمع جهانی اقتصاد» در مهر ماه سال جاری گزارش رقابت پذیری اقتصادهای جهان را منتشر کرده و با استفاده از روش شناسی مرتبط با «شاخص احساس فساد» سازمان شفافیت بین الملل، مجمع جهانی اقتصاد ۱۴۰ کشور را از نظر سطح فساد نیز رتبه بندی کرده است.
در این رتبه بندی یمن با امتیاز ۱۶ فاسد ترین کشور و جمهوری اسلامی ایران با ۳۰ امتیاز، به طور مشترک در کنار سیرالئون در رتبه ۲۹ فاسدترین کشورها قرار گرفته است.
