مقامات انتظامی جمهوری اسلامی از صدور گذرنامه‌های جدیدی خبر داده‌اند که دارندگان آنها فقط می‌توانند به شهرهای مذهبی عراق و در ایام خاصی از سال بروند.
علی ذوالقدر، رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه جمهوری اسلامی به «باشگاه خبرنگاران» وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی گفته است: در پایان سال ۱۴۰۱ جلسه‌ای با حضور «مسئولین عراقی» برگزار شد که در آن برای صدور «گذرنامه ویژه ایام اربعین» بین دو کشور توافق صورت گرفت.
این مقام ارشد انتظامی جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه «هنوز مبلغ این گذرنامه تعیین نشده» افزوده است: گذرنامه ویژه اربعین با «۱۲ برگه» که «مخصوص سفر زیارتی به عتبات عالیات» است «طراحی، چاپ و شخصی‌سازی» شده است.
مراسم مذهبی «اربعین» در روزهای منتهی به بیستمین روز از ماه قمری «صفر» و چهل روز پس از روز دهم ماه «محرم» که از آن با عنوان «عاشورا» نیز یا می‌شود، در کشور عراق و مسیرهای منتهی به شهر «کربلا» و مقبره امام سوم شیعیان به صورت «مراسم پیاده‌روی» و یا برگزاری برنامه‌های جانبی انجام می‌شود.
رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه جمهوری اسلامی همچنین از عملیاتی شدن این طرح خبر داد و گفت: در جلسه‌ای که «هفته گذشته» با حضور «مسئولین عراقی» برگزار شد، این گذرنامه به آنها «معرفی» و موافقت شد که با آن «زائران» در مراسم «اربعین ۱۴۰۲» سفر خود را انجام دهند.
علی ذوالقدر با اذعان به اینکه این گذرنامه که «۵ سال» نیز اعتبار خواهد داشت، صرفا «زیارتی» است، اعلام کرد که «فعلا» شهروندان ایرانی فقط برای ایام موسوم به «اربعین» می‌توانند از آن استفاده کنند.
این اقدامات در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی از سال ۱۴۰۰ به بعد اقدام به صدور اوراقی تحت عنوان «برگه تردد اربعین» به جای صدور گذرنامه رسمی به عنوان «برگه گذر موقت» جهت تردد صرفا یکبار شهروندان به عراق در مدت زمان محدود به مراسم «اربعین» کردند.
همان روزها برخی صاحب نظران صدور چنین اوراق تردد خارجی در سطح گسترده به جای صدور گذرنامه رسمی را موجب هر بیشتر کاستن از اعتبار پاسپورت ایرانی ارزیابی کرده و این دست اقدامات را رفتاری سیستماتیک برای کاهش صدور گذرنامه، ایجاد محدودیت‌های ناملموس بیشتر برای خروج شهروندان و کنترل بیشتر حکومت بر ترددهای خارجی افراد دانستند.
از دی‌ماه ۱۴۰۱ نیز مدت زمان معمول «۳ تا ۷ روز» صدور گذرنامه‌های عادی به یکباره و بدون اعلام قبلی به بازه زمانی چند برابر افزایش یافت و بعضی کاربران شبکه‌های اجتماعی از مدت انتظارهای «یک تا دو ماه» هم برای دریافت آن خبر دادند.
در پی سقوط حکومت بعث عراق در سال ۸۲ به دنبال حمله ائتلاف بین‌المللی به این کشور، مراسم موسوم به «اربعین» پس از دهه‌ها بار دیگر توسط شیعیان این کشور به صورت سنتی احیا شد. اما یک دهه بعد مقامات جمهوری اسلامی با دستور مستقیم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، اقدام به حضور جدی و تلاش بر تاثیرگذاری در آن کردند.
بخش فارسی «صدای آمریکا» پیش‌تر در قالب ویژه برنامه‌هایی از جمله «شطرنج» به بررسی جنبه‌هایی از پیامد برگزاری این مراسم و بهره‌برداری جمهوری اسلامی از آن، پرداخته است.
