دو حقوقدان مدافع حقوق بشر در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا اظهارات رئیس وقت زندان اوین درباره اعدام‌های ۶۷ را بررسی کردند.
حسین رئیسی می‌گوید: «حسین مرتضوی زنجانی باید در جایگاه متهم قرار بگیرد و سعید دهقان اظهارات این مقام پیشین قضایی جمهوری اسلامی را به عنوان شهادت و اعتراف قابل استناد می‌داند.»
حسین مرتضوی زنجانی، در یک اتاق کلاب‌هاوس با بیان این که «باید اعتراف» کنیم نه این که «توبه کنیم»، گفته جمهوری اسلامی می‌خواست در زمان حیات روح‌الله خمینی «مسئله زندان را حل کنند به نام خمینی» و «بگویند ما دیگر چیزی به نام گروه‌های سیاسی مخالف نداریم.»
رئیس اسبق زندان اوین در سال‌های ۱۳۶۶ و ۶۷ ضمن محکوم کردن اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در آن زمان، انتقال جنازه اعدام‌شدگان «با کامیون» به بیرون از زندان برای دفن را تأیید کرد و در حالی که تأکید کرد در روند دادگاه‌ها و اعدام مسئولیتی نداشته، گفت که انی حرف‌هایش برای «تبری خود» نیست و «با آب زمزم هم پاک نمی‌شوم.»
او با بیان این که «جمهوریت و اسلامیت» جمهوری اسلامی را قبول ندارد، مسئولیت اعدام‌های سال ۶۷ را با هیئت تشکیل شده، موسوم به «هیئت مرگ» با «حکم» روح‌الله خمینی رهبر پیشین جمهوری اسلامی دانست.
مرتضوی با بیان این که نباید حرف‌هایش «هرگز» به معنای «تطهیر» تعبیر شود، گفت که قصد داشته استعفا کند، چرا که «هیچ کاری» نمی‌توانسته انجام بدهد و این حرف‌ها را «هر چند دیر» می‌زند، چرا که جمهوری اسلامی به هیچ وجه نمی‌خواهد این حرف‌ها گفته بشود.
- حسین رئیسی: رئیس وقت زندان اوین باید در جایگاه متهم قرار بگیرد
حسین رئیسی، حقوقدان ساکن کانادا، در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا با بیان این که مطرح کردن سخنان رئیس وقت زندان اوین در فضای کلاب‌هاوس «هیچ کمکی به ما نمی‌کند» گفت که باید نخست «در یک نظام محاکمه‌ای دقیق قضایی» با حضور هیئت دادرسی، «ادله به صورت دقیق جمع‌آوری بشود و سپس شخص خود این آقا در جایگاه متهم قرار بگیرد.
این کارشناس مدافع حقوق بشر، تأکید کرد، «یک هیئت حقیقت‌یاب نیاز داریم که بتواند تمام اسناد را با دسترسی با پستوها و اسناد وقت زندان اوین و رجایی‌شهر و سایر زندان‌ها» ادله لازم را جمع‌آوری کند و «سپس این شخص و امثال او باید در جایگاه متهم قرار بگیرند و حرف بزنند.»
رئیسی با بیان این که حسین مرتضوی «خودش را در جایگاه قربانی و فرد بی‌اطلاع قرار داده» گفت که او «در صدد یک نوع عادی‌سازی آن خشونت وحشتناک و اعدام‌های فراقانونی است» و «این اتفاقا آدرس نادرست دادن» درباره یک موضوع قضایی است.
او اضافه کرد، «ما باید در یک دادگاه عادلانه به اتهامات این افراد رسیدگی کنیم و برای رسیدگی به اتهامات افراد نیاز به فکت‌چک (راستی‌آزمایی) و کمیته حقیقت‌یاب داریم که وقتی این آقا حرف می‌زند بشود به روشنی به عنوان وکیل یا نماینده دادستان» گفت «که این حرف‌ها صحیح است یا نیست.»
این حقوقدان با بیان این که مرتضوی «در جایگاه مدعی قرار گرفته» و «دارد دیگران را متهم و حتی محکوم می‌کند»، در حالی «که خودش باید در جایگاه متهم قرار بگیرد»، گفت: «وقتی در جایگاه متهم قرار بگیرد، ما می‌توانیم میزان مسئولیتش را ارزیابی کنیم. چون الآن خودش به تنهایی برای خودش به قضاوت نشسته و یک جوری خون‌شویی می‌کند و به نوعی برای این که حرف‌هایش قابل قبول باشد ناچار است یک اطلاعاتی هم بدهد که این اطلاعات ناقص است. نمی‌شود رئیس زندان باشی و از جزئیات بی‌خبر باشی چنان که ایشان می‌گوید در شکنجه‌ها نقش نداشته باشی یا به این کیفیت از حجم کشتارها خبر نداشته باشی و بعد از سال‌ها بخواهی در موردش به این کیفیت صحبت کنی.»
به گفته حسین رئیسی، درست این است که این شخص «در جایگاه کسی که دارای مسئولیت کیفری است و مرتکب مشارکت در جنایت علیه بشریت و کشتار دسته‌جمعی زندانیان قرار بگیرد»، در غیر این صورت، او «در جایگاه غلط دارد حرف‌هایی می‌زند که هیچ ارزش حقوقی ندارد، قابل انکار است، و صرفا موجب اشتغال افکار می‌شود و شاید هم پروژه‌ای باشد از سوی حاکمیت یا بخشی از حاکمیت که می‌خواهد یک گفتمان نادرست روا در این زمینه پیش ببرد.»
- سعید دهقان: اعتراف و شهادت مرتضوی زنجانی قابل استناد است
در این حال، سعید دهقان، وکیل مدافع حقوق بشر نیز در گفت‌وگو با صدای آمریکا اظهارات مرتضوی زنجانی را قابل اتکا دانست.
سعید دهقان سخنان رئیس پیشین زندان اوین را به دو بخش «اعترافات» علیه خود و «شهادت‌ها» علیه «اشخاص و شخصیت‌های سیاسی و مسئولان قضایی» تقسیم کرد و گفت که این اظهارات «در وقتش می‌تواند مورد استناد واقع شود و موضوع این نیست که در چه فضا و اپلیکیشنی مطرح شده است.»
این حقوقدان با استناد به بند الف ماده ۱۲ قانون تجارت الکترونیکی مصوب سال ۱۳۸۲ خورشیدی، تأکید کرد که «هیچ فرقی نمی‌کند پیام‌ها در چه فضایی باشد و دیگر نمی‌شود ارزش حقوقی آن را انکار کرد» و وقتی «دعوایی در جریان باشد، یا مطرح بشود، یا در مقام دفاع کسی بخواهد از این داده‌ها استفاده بکند، در هر سه حالت این اظهارنظرها قابلیت استناد و اتکا دارد.»
دهقان درباره اظهارات مرتضوی زنجانی در مورد «کشتارهای ۶۷» و انتقال پیکر زندانیان اعدام‌شده به وسیله کامیون، افزود، این موضوع در پرونده تجدیدنظر دادگاه حمید نوری مطرح است و «با توجه به اظهارنظرهای آقای مرتضوی زنجانی از اوین و گوهردشت، و تمرکز دادگاه استکهلم روی زندان گوهردشت فکر می‌کنم اولین کاری که ما به عنوان وکلای حقوق بشری باید انجام بدهیم این است که سریع این اظهارنظرها را مستند و ترجمه کنیم و در اختیار دادستان‌ها و وکلای پرونده قرار بدهیم برای احترام به حقیقت و این که عدالت و دادخواهی بتواند به سرانجام برسد.»
