سیزده به در از چند هزار سال پیش همراه با نوروز، از رسوم فرهنگی، تاریخی، و ملی ایرانیان بوده است. اما جمهوری اسلامی از ابتدای روی کار آمدن در ایران، با این رسم، و دیگر آیین های سنتی ایران مخالفت کرده و سعی داشته جلوی برگزاری آن را بگیرد. برای درکِ نگاه امروزِ صدا و سیمای جمهوری اسلامی به سیزده به در، ویدیویی را که از آیت الله مطهری در تلویزیون پخش شده می‌بینیم:
یعنی خارج از این مقبره‌ها و مسجدها، تحقیر و فروپاشی هویت و اقتدار اخلاقی و فرهنگی مردم و این، فقط، به دلیل خالی بودن سفره‌ها نیست، سیاستِ به اصطلاح فرهنگی حاکم، معیارها و ارزش‌ها را هم به کلی واژگونه کرده. توجه به ظاهر و زیبایی در ذهن آقایان فقط بعد شهوانی و جنسی دارد. در ذهن رهبر معظم ربطی به شادی و نشاط عمومی، و سرحال بودن آدمها ندارد. و نظام مقدس هم با همین فکر و ذکر است که دستورات رهبر را رعایت می‌کند. در اخبار هر روز می‌خوانیم:
فردا نیوز: دستگیری ۱۵۰ دختر و پسر در پارتی شبانه؛
فرارو: بازداشت ۸۰ دختر و پسر در پارتي شبانه؛
ایران اکونومیست: ۴۵ دختر و پسر در تور تفریحی اطراف مشهد بازداشت شدند؛
خبرگزاری فارس: بازداشت بیش از ۶۰ دختر و پسر در یک مهمانی در شرق تهران؛
بهرام مشیری، نویسنده و پژوهشگر ساکن لس آنجلس می‌گوید:
"برتراند راسل فیلسوف شهیر قرن بیستم گفته که وقتی ملا و آخوند کاری انجام می‌دهد که خلاف عقل است، معمولا کسانی که سطحی می‌اندیشند، ملا را ملامت می‌کنند و انگشت شماتت را به سوی او دراز می‌کنند؛ در حالی که گناهکار اصلی بنیانگذار این مکتب است. آنچه که ملای امروز را ساخته، بخشی از ذهنیت و اخلاق و کردارش را از قانون و شریعت گرفته، و بخش دیگری راد در طول تاریخ به واسطه مصالح و مناقع صنفی، خودش ایجاد کرده. در بحث مربوط به شادی و نشاط، بیشتر ممنوعیت و محدودیت‌ها را خود بنیاگذاران اسلام وضع کردند. چرا؟ به دلیل آن که هر چیزی در آن روزگار جاذبه‌ای داشت، نمی‌پذیرفتند و می‌خواستند توجه اعراب را فقط معطوف به مسائل قرآنی کنند. به همین دلیل، حتی شعرا را هم نهی کردند. هنر اعراب آن روزگار شعر بود. گاه نوازندگانی بودند که از ایران و دیگر جاها می‌رفتند. و در صدر اسلام، چون پای صحبت شاعران و نوازندگان عده‌ای بیشتری اجمع می‌شدند تا پای سخنان رسول، شعرا و نوازندگان را از کار منع کردند."
آیت الله خمینی روی روضه و گریه و نوحه سیاسی خیلی تأکید داشت. به گفته آقای مشیری، یک دلیلِ تأکید آخوندها روی این که مردم به مراسم شادی آور نروند و در مراسم عزاداری شرکت کنند، این است که می‌خواهند در خصوصی‌ترین امور زندگی مردم هم حضور و نفوذ داشته باشند.
دکتر مسعود نقره کار، پزشکی که دستکم در سی سال گذشته در حوزه روانشناسی فردی و اجتماعی، کار کرده، در این باره که شهیدپروری، مرگ‌ستایی، مرده‌پرستی و تقدیس این مفاهیم چقدر به نفع حکومت است می‌گوید:
"شادی، به احساس رضایت از زندگی تعبیر می‌شود. با تسامح و تساهل می‌شود چنین گفت که برخی از بارقه‌های شادی – مثل خنده – با شادی یکی است. البته خنده در چارچوب خوشی، لذت و خوشباشی تعریف می‌شود، و معنای شادی، احساس رضایت از زندگی است. منتهی سیاست فرهنگی که حکومت اسلامی پیشه کرده، و یک پروژه مذهبی-سیاسی را دنبال می‌کند، یک وجه‌اش سوگ‌ستایی است، و وجه دیگری دشمنی با عناصر فرهنگی غیرخودی – مثل دشمنی با فرهنگ ملی و بین‌المللی. حال چرا حکومت ایران این کار را می‌کند؟ حکومت به دنبال یک حافظه ملی، تاریخی و مذهبی جدید برای مردم است – یک حافظه اسلامی که جایگزین فرهنگ و تاریخ و حافظه ملی ایرانیان در رابطه با جشن‌ها و اعیاد و شادی‌ها شود. می‌خواهند افکار عمومی را در کنترل خودشان بگیرند. از پیامدهای این سیاست این است که شادی را از جامعه بگیرند و اندوه و ماتم را جایگزین آن کنند. در نتیجه می‌بینیم که جامعه ما یک جامعه روان رنجور است. جوانی که احساس رضایت از زندگی نمی‌کند و بارقه‌های شادی هم در جامعه نمی‌بیند، به دنبال مواردی می‌رود که بتواند احساس رضایت را در از آن تأمین کند. اینجاست که بحث اعتیاد و یا یأس و نومیدی و افسردگی پیش می‌آید. اعتیاد، برای کسب احساس رضایت موقت است، و نومیدی و افسردگی در بسیاری از موارد به خودکشی می انجامد.
یک موضوع اساسی این است که وقتی انسان در مورد بنای زندگی خیالش راحت باشد و دغدغه اقتصادی نداشته باشد، این خود رضایت آور است، و بعد از آن نوبت می رسد به دنبال اوقات فراغت رفتن – که در جوامع پیشرفته در قانون به این مسأله توجه شده.
راههای تماس با برنامه صفحه آخر:
شماره تلفن گرفتن پیام فقط برای پخش در برنامه تقدیمی:
00 1 202 382 5982
ایمیل برنامه برای ارسال فیلم و ویدیو
lastpage@voanews.com
نشانی فیسبوک ما:
Voalastpage
تلگرام بخش فارسی صدای آمریکا:
farsivoa
* نظر مهمانان محترم برنامه الزاما نظر صدای آمریکا نیست.
