رویا حکاکیان، نویسنده و شاعر ساکن آمریکا، در یادداشتی در نشریه «نیویورک ریویو» نوشته است جمهوری اسلامی در آغاز برای تحکیم حکومت و مهار زنان به حجاب اجباری متوسل شد اما موجی از نافرمانی مدنی همه آن اقدامات را به چالش کشیده است.
حکاکیان می گوید ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷، زن ۳۲ ساله ای از سکویی در چهار راهی شلوغ در خیابان انقلاب بالا رفت. سپس با برداشتن روسری سفیدش موهای بلند مشکی اش آشکار شد. او بعد روسری اش را بر سر چوب بست و به آرامی مانند پرچم تکان داد.
ترافیک کند و توجه مردم معطوف او شد. ترسی در او دیده نمی شد. او اولین زنی نبود که علیه نابرابری جنسیتی در ایران دست به اعتراضی عمومی زده بود، ولی برداشتن حجاب اجباری شکستن یک تابوی چهل ساله بود. این کار اقدامی انقلابی در «خیابان انقلاب»، محل آغاز شورش های گذشته، بود.
ویدا موحد بازداشت و به دو سال زندان محکوم شد. اسم او را همه یاد گرفتند.
در اولین تظاهرات روز جهانی زن در ایران پس از انقلاب، در هشتم مارس، هزاران زن در خیابان ها علیه حجاب اجباری شعار دادند.
فمینیست های فرانسوی و آمریکایی که آیت الله خمینی را تهدیدی برای آزادی زنان می دیدند هم در کنار زنان ایرانی ایستادند. بعدتر آن ها در محافل دانشگاهی و در حلقه های کنشگران به تحمیل ارزش های خودشان بر یک جنبش ضد استعماری متهم شدند. در عوض، یک نسبیت گرایی فرهنگی باب شد که حجاب را به جای نماد سرکوب و نابرابری یک سنت بومی مانند ساری هندی و کیمونوی ژاپنی می دید.
تظاهرات زنان موجب عقب نشینی مقطعی خمینی شد.
اولین اعتراض های خمینی به خاندان پهلوی در مورد اثرات مخرب غرب گرایی بود که نمود اصلی آن حضور زنان در انظار عمومی بدون حجاب بود.
جمهوری اسلامی به مرور به تفکیک جنسیتی مردان و زنان در اماکن عمومی رو آورد.
اعتراض های زنان طی چند دهه جسته و گریخته ادامه پیدا کرد، اما مانند همه شورش ها این اقدامات برای تبدیل شدن به یک جنبش به یک رهبر نیاز داشت.
مسیح علینژاد، روزنامه نگاری از خانواده ای محافظه کار در روستایی کوچک در شمال ایران، که پس از اعتراضات به انتخابات سال ۱۳۸۸ ایران را ترک کرد در کانون این تحولات قرار گرفت.
کارزار «آزادی های یواشکی»، هشتگ «دختران خیابان انقلاب»، کارزار «چهارشنبه های سفید» و هشتگ «دوربین من اسلحه من» جریان ساز شد.
حساب کاربری مسیح علینژاد در شبکه های اجتماعی با بیش از ۵ میلیون عضو از رئیس جمهور و رهبر جمهوری اسلامی دنبال کننده های بیشتری دارد.
علت موفقیت علینژاد تا حدودی در این است که مردم روند او در برداشتن حجاب را در مقابل چشم خودشان دیدند.
شش نفر از پیشگامان کارزار «چهارشنبه های سفید» اکنون در زندان هستند. صبا کردافشاری برای پیاده روی بدون حجاب حکم ۲۴ سال زندان گرفت.
هنوز کسانی هستند که حجاب را در ایران مساله ای جزئی می دانند، اما زنانی که با این تحمیل سر کرده اند هر روز زندگی برایشان یادآور نابرابری هایی است که دیگر نمی خواهند تحمل کنند. نظرسنجی که دولت روحانی در فوریه ۲۰۱۸ منتشر کرد نشان داد که دست کم نیمی از کشور معتقد است دولت نباید حجاب را الزامی کرده یا برای آن مقررات وضع کند.
رژیم با وضع جریمه های سنگین برای افراد بی حجاب می کوشد هزینه اقتصادی این نافرمانی مدنی را غیرقابل تحمل کند. این امر خانواده ها را وا می دارد که وظیفه پلیس حجاب را انجام دهند.
اگر رژیم می توانست وقتی این اعتراضات آغاز شد با زنان به مصالحه ای برسد، شاید این جنبش را به پایانی زودهنگام می رساند. اما رژیم، با اعلام حجاب به عنوان خط قرمزی غیرقابل عبور، زنان را مجبور کرد نکته ای را تشخیص دهند که در آغاز نافرمانی مدنی برایشان روشن نبود: تا زمانی که از این رژیم خلاص نشوند از حجاب خلاص نخواهند شد.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
در همین مورد، یک دیدگاه دیگر را نیز بخوانید:
