دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده، که از ابتدا مخالف توافق اتمی سال ۲۰۱۵ جامعه جهانی با ایران بوده است، روز جمعه ۱۲ ژانویه برای «بار آخر» تعلیق تحریمهای هستهای علیه تهران در چارچوب آن توافق را تمدید کرد.
رسانه های آمریکا ضمن اعلام این خبر گفتند، پرزیدنت ترامپ خواستار تقویت توافقی شده است که دولت پیش از او زیر بار آن رفته و گفته است اگر تا ۱۲۰ روز آینده - زمان تمدید مجدد تعلیق تحریم ها - اصلاح نشود، از آن خارج خواهد شد.
در همین حال و لحظاتی پیش از اعلام این خبر، وزارت خزانه داری آمریکا نیز از تحریم ۱۴ فرد و نهاد، از جمله صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی، به دلیل نقض حقوق بشر و همچنین ارتباط با برنامه موشکی ایران خبر داد.
ایران و شش قدرت جهانی گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان، پس از بیش از یک دهه گفتوگو موفق شدند ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ در پایتخت اتریش به توافقی جامع بر سر برنامه بحثبرانگیز هستهای تهران دست یابند.
دونالد ترامپ که در دوران تبلیغات انتخاباتی و پیش از آغاز به کار دولت خود در اول بهمن ۱۳۹۵ برجام را یک «توافق بد» خوانده، میگوید ایران با فعالیتهای بیثبات کننده خود در منطقه روح برجام را نقض میکند و پایبندی آن را به توافق تایید نکرده است.
کنگره آمریکا ۶۰ روز فرصت داشت در مورد بازگرداندن تحریمهای هستهای ایران، که در چارچوب برجام لغو شدهاند، تصمیم بگیرد. با به سر رسیدن این زمان و عدم تصمیمگیری کنگره، رئیس جمهوری باید تا پایان مهلت قانونی تصمیم خود را اعلام می کرد.
طبق قانون، مجوز لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران باید هر ۱۲۰ روز تمدید شود.
تصمیم امروز پرزیدنت ترامپ در حالی اعلام شد که وزیران خارجه سه کشور عمده اروپایی عضو گروه ۱+۵ و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز پنجشنبه و پس از دیدار با وزیر خارجه ایران، از رئیس جمهوری آمریکا خواستند به برجام پایبند بماند.
مقامهای اروپایی در این نشست مشترک در بروکسل، ضمن تأکید بر لزوم حفظ توافق اتمی با ایران، اذعان کردند که برنامه موشکی بالیستیک ایران و نقش جمهوری اسلامی در منطقه «نگرانکننده» است؛ اما باید در «چارچوب دیگری» بررسی شوند.
منتقدان برجام میگویند رئیس جمهوری پیشین آمریکا برای رسیدن به توافق با ایران، بیش از حد به تهران امتیاز داده است و در عین حال درآمدهای ناشی از لغو تحریمها به تقویت فعالیتهای بیثبات کننده ایران در خاور میانه منجر شده است.
برخی نیز در داخل آمریکا، از جمله باب کورکر رئیس جمهوریخواه کمیته روابط خارجی سنا، ابراز نگرانی کرده بودند که خروج واشنگتن از توافق جامع هستهای ۲۳ تیر ۱۳۹۴ با ایران میتواند پیامدهای منفی بر بحران کنونی با کره شمالی داشته باشد.