برخی منابع آمریکایی میگویند انتظار میرود رئیس جمهوری ایالات متحده در دیدار هفته آینده خود با سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، علاوه بر تلاش برای همراه کردن آنها با توافق اتمی احتمالی با ایران، درباره استقرار سامانه دفاعی موشکی در آن منطقه نیز گفتگو کند.
خبرگزاری رویترز، به نقل از این منابع آگاه که نامی از آنها نبرده است، مینویسد پیشنهاد استقرار سپر دفاع موشکی برای حمایت از کشورهای حوزه خلیج فارس در برابر توان موشکی ایران، میتواند همراه با تعهدات امنیتی، سلاحهای جدید و مانورهای مشترک نظامی بیشتر همراه باشد.
به عقیده این مقامها، چنین پیشنهاداتی در واقع نشانه آن است که با وجود امکان مصالحه واشنگتن و تهران بر سر برنامه هستهای ایران، باراک اوباما میخواهد به همپیمانان عرب خود در منطقه این اطمینان را بدهد که کاخ سفید تعهد خود در تامین امنیت آنها را فراموش نخواهد کرد.
عربستان، کويت، قطر، امارات متحده عربی، بحرين و عمان، شش کشور عضو شورای همکاری خليج فارس هستند، که سران آنها قرار است روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته آینده (۲۳ و ۲۴ اردیبهشت ماه) به دعوت اوباما، ابتدا در کاخ سفید و سپس در کمپ دیوید در ایالت مریلند با رئیس جمهوری آمریکا دیدار کنند.
برخی کشورهای عرب همسایه ایران، بویژه عربستان سعودی رقیب سنتی آن کشور در منطقه، از این نگران هستند که در صورت حصول توافقی نهایی اتمی و رفع بخشی از تحریمهای اعمال شده بر آن کشور، تهران به منابع مالی لازم برای افزایش نفوذ خود در منطقه – بویژه در سوریه، یمن و لبنان – دست یابد.
خبرگزاری رویترز به نقل از برخی مقامات آمریکایی نزدیک به گفتگوهای داخلی دولت ایالات متحده، مینویسد باراک اوباما برای آرامش خاطر دادن به همپیمانان منطقهای خود از این بابت، تحت فشار است و از این رو قصد دارد با ارائه پیشنهادات جدیدی، بر تعهد واشنگتن بر حمایت از آنها تاکید کند.
نشست سران شورای همکاری خلیج فارس روز سهشنبه در پایتخت عربستان برگزار شد و پادشاه سعودی در سخنانی، بر لزوم مقابله با «تهدید خارجی» که میخواهد کنترل خود در منطقه را افزایش دهد و هژمونی خود را بر کشورهای منطقه تحمیل کند، تاکید کرد.
ملک سلمان نامی از این «تهدید خارجی» نبرد، اما اشاره او ظاهرا به ایران، رقیب سنتی عربستان است، که در حوزههای مختلفی در منطقه، از جمله بحران سوریه و یمن، اختلاف های عمدهای با ریاض دارد. ریاض و همپیمانان آن، همچنین نگران افزایش نفوذ تهران پس از توافق اتمی با غرب است.
با این حال، رویترز از قول یک مقام دیگر آمریکایی مینویسد، نشست هفته آینده یک «خیابان دوطرفه» است که در آن واشنگتن، از سوی دیگر میخواهد کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را متقاعد کند که به «اختلافات داخلی» خود پایان دهند و راههایی را برای همکاری بهتر به منظور دفاع از خود بیابند.
این تلاش کاخ سفید، در حالی صورت میگیرد که برخی از همپیمانان ریاض به ائتلاف منطقهای به رهبری عربستان علیه مواضع شبهنظامیان شیعه حوثی در یمن – که گفته میشود مورد حمایت ایران هستند – نپیوستند و عملیات این ائتلاف نیز تاکنون حوثیها را به عقب نرانده است.
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، پیشتر سامانههای موشکی مانند پاتریوت را از ایالات متحده خریداری کردهاند، اما انتظار میرود باراک اوباما در نشست آتی ابتکاری که در سال ۲۰۱۳ میلادی توسط چاک هیگل وزیر دفاع پیشین آمریکا مطرح شد، را بار دیگر احیا کند.
ایران و شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان روز سیزدهم فروردین ماه به تفاهم سیاسی درباره اجزای اساسی یک توافق جامع بر سر برنامه هستهای ایران دست یافتند و تا پایان ۹ تیر ماه فرصت دارند آن را نهایی کرده و به امضا برسانند.
ایالات متحده و همپیمانان آن، بارها تلاش کردهاند به برخی کشورهای منطقه که از این توافق احتمالی نگران هستند، از جمله اسرائیل و عربستان سعودی، اطمینان خاطر دهند که چنین توافقی تهدید احتمالی ناشی از برنامه هستهای ایران را بر طرف کرده و صلحآمیز بودن آن را تضمین خواهد کرد.
فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه در نشست روز سه شنبه شورای همکاری خلیج فارس در ریاض حضور داشت. او و ملک سلمان در بیانیهی مشترکی که پس از دیدار دوشنبه شب آنها منتشر شد، گفتند دو کشور «بر ضرورت دستیابی به توافقی محکم، ماندگار، قابل راستیآزمایی، بدون چون و چرا و الزامآور تأکید کردهاند.»
جان کری وزیر خارجه ایالات متحده نیز برای گفتگو با مقامات ارشد سعودی درباره «مسایل امنیتی مرتبط با خاورمیانه» روز چهارشنبه به عربستان میرود. وی قرار است پس از دیدار دو روزه خود از ریاض، به پاریس سفر کند تا در نشست وزیران خارجه شورای همکاری خلیج فارس نیز شرکت کند.