دو سال از روزی که مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد کشته شد می‌گذرد؛ واقعه‌ای که دادخواهی عمومی ایرانیان را در پی داشت و سرآغاز اعتراضات سراسری برای ماههای متمادی در خیابان‌های همه استان‌های ایران شد و سرکوب حکومتی آن هزاران کشته و زخمی و بازداشت در پی داشت و همچنان قربانی می‌گیرد.
اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ که با واکنش به کشته شدن مهسا امینی شامگاه ۲۵ شهریور آن سال در مقابل بیمارستان کسری در تهران آغاز شد، با حضور چشمگیر شهروندان در مراسم خاکسپاری او در سقز شدت گرفت و در روزهای بعد، گستره‌ای ملی یافت و ماه‌ها علاوه بر فضای عمومی شهرها، در مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها جریان داشت.
مرورگر شما HTML5 را پشتیبانی نمی کند
انتشار تصاویری از مهسا امینی توسط مادرش در سالروز بازداشت او
نام مهسا (ژینا) امینی، چنان‌که بر مزار او حین خاکسپاری نوشته شده بود، به «اسم رمز» این اعتراضات در داخل و خارج از ایران تبدیل شد.
همچنین ببینید: بازتاب جهانی خبر جان باختن مهسا امینی؛ اظهارات خامنه‌ای درباره مرگ جورج فلوید و سکوت کنونی اوسرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی که توسط نیروهای رسمی و لباس شخصی جمهوری اسلامی صورت گرفت، بنا بر گزارش‌ها بیش از پانصد کشته بر جا گذاشت.
همچنین ببینید: زادروز «چهار قهرمان جاویدنام»؛ کاربران: تا برداشتن «رژیم فاسد کودک‌کش» ادامه میدهیمنیکا شاکرمی، نوجوان کشته شده در اعتراضات تهران، که مقامات جمهوری اسلامی تلاش کردند مرگ او را «خودکشی» اعلام کنند، پس از اطلاع‌رسانی نزدیکان و افشای جزئیات قتل او و همچنین اعلام دادخواهی خانواده‌اش، به یکی از نمادهای جنبش «زن، زندگی، آزادی» تبدیل شد.
همچنین ببینید: اختصاصی؛ مادر نیکا شاکرمی: مظلومیتم را فریاد زده‌ام و از همه کمک میخواهمیکی دیگر از وقایع خبرساز این اعتراضات، شلیک گسترده نیروهای حکومتی به معترضان در جریان نماز جمعه زاهدان در مهر همان سال بود که ده‌ها کشته بر جا گذاشت؛ واقعه‌ای که به «جمعه خونین زاهدان» شهرت یافت.
همچنین ببینید: عفو بین‌الملل: دست‌کم ۸۲ شهروند بلوچ در اعتراض‌های زاهدان کشته شدندهمچنین، کیان پیرفلک، کودک ۹ ساله که در جریان شلیک کور نیروهای حکومتی در ۲۵ آبان ۱۴۰۱ در ایذه به سوی شهروندان جان باخت، به عنوان یکی از نمادهای این اعتراضات شناخته می‌شود.
مرورگر شما HTML5 را پشتیبانی نمی کند
ویدئویی از کیان پیرفلک که پربازدید شده است: «به نام خدای رنگین کمان»
در پی افشای یک بولتن محرمانه سپاه در ماههای بعد، روشن شد که حتی بر اساس نظرسنجی‌های حکومتی، اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ از حمایت ۸۴ درصد از ایرانیان برخوردار شد.
همچنین ببینید: بولتن محرمانه برای فرمانده کل سپاه؛ هراس حاکمیت و حمایت ۸۴ درصد مردم از اعتراضاتجمهوری اسلامی کمتر از سه ماه بعد از آغاز اعتراضات سراسری مسالمت‌آمیز که در پی کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، نیروی انتظامی ویژه برای اعمال حجاب اجباری، اعدام معترضان بازداشت‌شده را با اعدام محسن شکاری آغاز کرد.
همچنین ببینید: اجرای اولین حکم اعدام مربوط به اعتراض‌های سراسری؛ محسن شکاری اعدام شداین اعدام‌ها به گفته کارشناسان سازمان ملل، در پی «محاکمه‌های ناعادلانه» و «اقداماتی بی‌اساس و خودسرانه در سلب حق زندگی از این افراد» خوانده شد.
آنها از حکومت جمهوری اسلامی خواستند که حکم اعدام این افراد را بی‌درنگ لغو کند، اما حکومت ایران نه‌تنها به این درخواست بین‌المللی توجه نکرد، بلکه چند روز بعد در دومین اقدام، مجیدرضا رهنورد، معترض ملی‌گرا را در ملأعام در مشهد اعدام کرد.
همچنین ببینید: دومین اعدام معترضان: مجیدرضا رهنورد در شهر مشهد در ملاعام اعدام شدعلاوه بر اعدام محسن شکاری در ۱۷ آذر و مجیدرضا رهنورد در ۲۱ آذر ۱۴۰۱، مقامات قضایی جمهوری اسلامی محمدمهدی کرمی و محمد حسینی را در ۱۷ دی همان سال اعدام کردند و صالح میرهاشمی، سعید یعقوبی، و مجید کاظمی را در ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ در اصفهان، میلاد زهره‌وند را در دوم آذر، محمد قبادلو را در سوم بهمن همان سال، و رضا رسایی را در شانزدهم مرداد سال جاری اعدام کردند.
همچنین ببینید: شاهزاده رضا پهلوی در پی اعدام رضا رسایی: «خامنه‌ای ضحاک» انتقام تحقیرش را از مردم ایران میگیرداقدامات مقامات جمهوری اسلامی در خصوص اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ نه تنها به معترضان خلاصه نشد، بلکه انواع فشار بر خانواده‌ها و حتی بازداشت دادخواهان ده‌ها تن از کشته‌شدگان و اعدام‌شدگان این اعتراضات «با اتهامات دروغین» در پی داشت.
همچنین ببینید: تأیید حبس و جزای نقدی برای ماشاالله کرمی و نیکوکاران حامی‌اش در آستانه دومین سالگرد کشته شدن مهساچنانکه به تعبیر سازمان دیده‌بان حقوق بشر، جمهوری اسلامی دو بار ظلم می‌کند، یک بار با اعدام و قتل عضو خانواده، و سپس با بازداشت عزیزان آنها.
همچنین ببینید: دیده‌بان حقوق بشر: جمهوری اسلامی دو بار ظلم می‌کند، اعدام یا قتل عضو خانواده و سپس بازداشت عزیزانشان
با این حال، شماری از تحلیلگران و دادخواهان، از جمله آیدا شاکرمی، خواهر دادخواه نیکا شاکرمی، تأکید دارند که ابعاد جنایات جمهوری اسلامی در خصوص اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، «بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که تاکنون فاش شده است.»
همچنین ببینید: خواهر نیکا شاکرمی: ابعاد جنایات جمهوری اسلامی بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که تاکنون فاش شده استدو سال پس از کشته شدن مهسا امینی، سرکوب حکومتی دادخواهی عمومی و اعتراضات سراسری همچنان قربانی می‌گیرد. چنان که بر اساس گزارش‌ها به‌تازگی دو تن از معترضان زخمی‌شده پس از دو سال تحمل رنج، جان باختند.
سارا دلدار، زندانی سیاسی پیشین، که حین کمک به مجروحان اعتراضات خود نیز آسیب دیده و سپس بازداشت شده بود، پس از تحمل عفونت‌های مزمن ناشی از جراحات گلوله‌های ساچمه‌ای در رشت جان خود را از دست داد.
مرورگر شما HTML5 را پشتیبانی نمی کند
تصاویری از مراسم سومین روز جان‌باختن سارا دلدار، زندانی سیاسی پیشین
همچنین، محمد آزاد، از معترضانی که دو سال قبل بر اثر شلیک عامدانه مأموران جمهوری اسلامی، از ناحیه سر، چشم راست، و شکم زخمی شده بود، پس از دو سال رنج ناشی از جراحات وارده، جان باخت.
همچنین ببینید: محمد آزاد، معترض آسیب‌دیده چشمی، جان باختدر این حال، با وجود گذشت دو سال از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد و پی‌گیری‌های مکرر وکلا و خانواده او، چنان‌که پدر او امجد امینی می‌گوید، قوه قضاییه جمهوری اسلامی هنوز هیچ جوابی درباره پرونده او به خانواده‌اش نداده‌اند.
پرونده‌ای که نه‌تنها خانواده مهسا امینی به طور رسمی و از مراجع قانونی پیگیر آن هستند، بلکه ایرانیان نیز به طور عمومی و در قالب تداوم اعتراضات، دادخواه آن است.
همچنین ببینید: بیانیه تشکل‌های دانشجویی در دومین سالگرد اعتراضات سراسری: نه می‌بخشیم و نه فراموش میکنیمآقای امینی در پیامی صوتی که به صدای آمریکا رسیده، تأکید کرده است که اگر جمهوری اسلامی محدودیت‌های سال گذشته را ایجاد نکند، «با توجه به تماس‌ها و درخواست‌های مردمی» مراسم سالگرد دخترش در روز یکشنبه ۲۵ شهریور برگزار خواهد شد.
همچنین ببینید: پدر مهسا امینی: قوه قضائیه هنوز درباره پرونده پاسخی به خانواده نداده است؛ مراسم سالگرد را برگزار میکنیممهسا (ژینا) امینی چند روز پس از بازداشت توسط گشت ارشاد، در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ در بیمارستان کسری در تهران جان باخت و کشته شدن او موج گسترده‌ای از اعتراضات در سراسر ایران را در پی داشت که تا ماه‌ها در خیابان‌ها، دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها ادامه یافت.
در جریان سرکوب اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ به دست نیروهای حکومتی، صدها شهروند کشته شدند و هزاران تن مجروح و بازداشت شدند.