خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی نوشته است شبح ظهور یک محور عرب- اسرائیلی که موازنه قدرت در خاورمیانه را بیش از پیش به ضرر جمهوری اسلامی تغییر میدهد، ایران را به سوی پیگیری مذاکرات هستهای با قدرتهای جهانی سوق داده است.
بعد از یک وقفه طولانی، ایران و آمریکا مذاکرات غیرمستقیمی را در دوحه قطر در روزهای سهشنبه و چهارشنبه ۷ و ۸ تیرماه برگزار کردند. این مذاکرات بی نتیجه بود. طرف ایرانی، آمریکا را مقصر پیش نرفتن مذاکرات میداند اما مقامات آمریکایی و اروپایی میگویند نماینده ایران تمایلی برای ادامه مذاکرات و رفع مشکلات نداشت.
اما رویترز به نقل از «دو مقام و یک سیاستمدار» گزارش داده که تندروهای هیئت حاکمه جمهوری اسلامی نیز به دنبال دیپلماسی هستند.
به گفته آنها، جایگزین یک راه حل دیپلماتیک، جنگی منطقهای است که بر اساس تغییرات ژئوپولیتیکی کنونی منجر به ظهور یک ائتلاف به رهبری ایالات متحده علیه ایران خواهد شد.
یکی از این مقامات ضمن اشاره به «تغییرات» در منطقه و عادیسازی روابط اسرائیل و کشورهای عرب با حمایت واشنگتن گفته است: «اینها تهدیداتی جدی هستند که باید خنثی شوند. دشمنان ما از خدا میخواهند مذاکرات هستهای به پایان برسد. اما این اتفاق رخ نخواهد داد.»
یک مقام دیگر ایرانی مذاکرات دوحه را دلیلی برای اثبات اعتقاد جمهوری اسلامی به «دیپلماسی به عنوان راه حلی برای تمامی مسائل، از هستهای گرفته تا منطقهای» عنوان کرده است.
این مقام افزوده که جمهوری اسلامی عجلهای ندارد و با توافق یا بدون آن بقا خواهد یافت. به گفته وی، «برنامه هستهای ما هر روز در حال پیشرفت است. زمان به نفع ما میگذرد... ما توافقی میخواهیم که ١٠٠ درصد در خدمت منافع ملیمان است. ما یک توافق خوب میخواهیم.»
اما علی واعظ، تحلیلگر مسائل ایران در گروه بینالمللی بحران، گفته است: «اعلام شکست، هزینه واقعی دارد. و این هزینه، ناگزیر با هر تلاش دیپلماتیک شکستخورده افزایش مییابد، زیرا چشمانداز یک توافق باریک میشود و وسوسه یک جایگزین مخاطرهآمیز و تقابلی افزایش مییابد.»
«یک مقام امنیتی تندرو ایرانی» نیز به رویترز گفته ایران از طریق میانجیها از آمریکا خواسته تحریم قرارگاه خاتمالانبیاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را حذف کند.
از زمان خروج ایالات متحده از برجام در زمان دولت دونالد ترامپ، ایران نیز بخشی از تعهدات خود به برجام را زیر پا گذاشته است. دولت بایدن ضمن تاکید بر اینکه مانع دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای خواهد شد، از ایران خواسته که به برجام متعهد باشد، در مقابل آمریکا نیز به این توافق باز میگردد. ایران صراحتا خواستار خروج سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی است؛ خواستهای که آمریکا تمایلی به اجرای آن ندارد.