خبر درگذشت الکسی ناوالنی، از برحسته‌ترین رهبران اپوزیسیون روسیه و شناخته‌شده‌ترین مخالف پوتین، در زندان روسیه با واکنش‌های گسترده جهانی همراه شد.
- ایالات متحده آمریکا
جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه ۲۷ بهمن در کنفرانس خبری کاخ سفید، پوتین را مسئول مرگ الکسی ناوالنی در زندان روسیه دانست.
جو بایدن گفت: «آن چه برای ناوالنی رخ داد، گواه بیشتری بر وحشیگری پوتین است. هیچ کس را نباید فریب داد.»
پیشتر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ ضمن ابراز همدردی با همسر و خانواده الکسی ناوالنی، روسیه را مسئول مرگ او دانست و گفت توجه بیش از اندازه به یک نفر و ترس از او، تنها «ضعف و پوسیدگی» سیستم ایجاد شده توسط ولادیمیر پوتین را برجسته می‌کند.
کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، نیز در کنفرانس امنیتی مونیخ سخنانش را با ابراز همدردی با همسر و خانواده ناوالنی آغاز کرد و گفت این نشانه دیگری از «وحشیگری» پوتین است.
کامالا هریس دولت روسیه را مسئول مرگ ناوالنی دانست و افزود: «بعدا در این مورد حرف‌های بیشتری برای گفتن خواهیم داشت.»
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، نیز در گفت‌و‌گو با شبکه «ان‌پی‌آر»، مرگ ناوالنی را «یک تراژدی وحشتناک» خواند و گفت با توجه به سابقه طولانی دولت روسیه در آسیب رساندن به مخالفان خود، «پرسش‌های واقعی و آشکاری» در مورد آن چه بر سر او آمده است مطرح می‌شود.
- چهره‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی
درگذشت الکسی ناوالنی، سرشناس‌ترین مخالف پوتین در زندان روسیه با واکنش شماری از مخالفان جمهوری اسلامی همراه شد.
حامد اسماعیلیون در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «نام ناوالنی به بزرگی و شجاعت می‌ماند همچنان که نام دیکتاتورهای جنایت‌پیشه‌ای چون ولادیمیر پوتین، علی خامنه‌ای و بشار اسد در قعر تاریخ باقی خواهد ماند.»
مسیح علینژاد نیز در شبکه «ایکس» گفت: «پوتین، خامنه‌ای و دیگر دیکتاتورها نه تنها مخالفانشان را در داخل کشور می‌کشند، بلکه با هم کار می‌کنند، به یکدیگر کمک می‌کنند و باند قاتلان خود را به خارج از مرزهایشان نیز می‌فرستند.»
علینژاد افزود زمانی که وقت عمل می‌شود، دیکتاتورها متحدتر و مصمم‌تر از کشورهای دموکراتیک هستند.
نازنین بنیادی، یکی دیگر از چهره‌های شناخته‌شده مخالف جمهوری اسلامی، در واکنش به درگذشت الکسی ناوالنی، فعال روسی و منتقد پوتین، در زندان روسیه در اینستاگرام خود نوشت: «اگر دموکراسی‌ها متحد نباشند، حکومت‌های خودکامه به کشتار منتقدان خود بدون مجازات ادامه خواهند داد. هر انسان آزادیخواهی باید خشم خود را به عمل تبدیل کند.»
- کانادا
ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا، در پستی در شبکه «ایکس» نوشت «الکسی ناوالنی آزادی خود را به امید آینده‌ای بهتر و دموکراتیک‌تر برای مردم روسیه داد. مرگ او یادآوری دردناکی از تداوم رژیم سرکوبگر پوتین است.»
- اوکراین
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، گفت که ناوالنی توسط پوتین کشته شده است. او که برای امضای قرارداد امنیتی با آلمان در برلین است، افزود پوتین تا زمانی که جایگاه خود را در رأس حفظ کند، اهمیتی نمی‌دهد که چه کسی بمیرد.
- بریتانیا
ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، در شبکه «ایکس» نوشت: «خبر وحشتناکی است. الکسی ناوالنی به عنوان سرسخت‌ترین مدافع دموکراسی در روسیه، شجاعت باورنکردنی را در طول زندگی از خود نشان داد.»
- آلمان
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، در «ایکس» نوشت: «ناوالنی برای دموکراسی و آزادی در روسیه ایستاد و به دلیل شجاعتی که داشت هزینه را با جانش پرداخت. این خبر وحشتناک، بار دیگر نشان می‌دهد که چه نوع رژیمی در مسکو بر سر قدرت است.»
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، هم در شبکه اجتماعی «ایکس»، الکسی ناوالنی را نماد «روسیه‌ای آزاد و دموکراتیک» توصیف کرد و افزود که او به همین دلیل جانش را از دست داد.
- فرانسه
استفان سژورنی، وزیر خارجه فرانسه، در «ایکس» نوشت: «الکسی ناوالنی برای مقاومت در برابر سیستم ظلم و ستم، با جان خود هزینه داد.»
او افزود که مرگ ناوالنی، «واقعیت» رژیم ولادیمیر پوتین را یادآوری می‌کند.
- ناتو
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در بیانیه‌ای گفت که روسیه در مورد شرایط مرگ ناوالنی، «پرسش‌های جدی برای پاسخ دادن دارد». او ضمن ابراز همدردی با خانواده ناوالنی نوشت: «ما متعهد به حمایت از همه کسانی هستیم که به دموکراسی و آزادی اعتقاد دارند، همانطور که الکسی ناوالنی طی سالیان متمادی به آن پایبند ماند.»
- اتحادیه اروپا
شارل میشل، رئیس شورای اروپا، گفت که این مخالف دولت روسیه، برای آزادی و دموکراسی جنگید و نهایت فداکاری را انجام داد. او افزود که اتحادیه اروپا، رژیم روسیه را «تنها مسئول» این مرگ غم‌انگیز می‌داند.
اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا در واکنش به خبر درگذشت الکسی ناوالنی در زندان روسیه در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «پوتین از چیزی به جز مخالفت مردم خود نمی‌ترسد.»
فون درلاین مرگ ناوالنی را «یادآوری تلخی» از ماهیت پوتین و رژیمش دانست و خواستار اتحاد در حفاظت از آزادی و امنیت کسانی شد که جرأت ایستادگی در برابر استبداد را دارند.
- سازمان ملل متحد
لیز تراسل، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در واکنش به خبر درگذشت الکسی ناوالنی در زندان روسیه گفت که دفتر حقوق بشر سازمان ملل بارها نگرانی‌های جدی را در رابطه با اتهامات وارد شده به ناوالنی و بازداشت مکرر و خودسرانه او مطرح کرده بود.
او در بیانیه خود تأکید کرده است که کشورها وظیفه بزرگی برای محافظت از جان افراد در حبس دارند و اگر فردی در حبس جانش را از دست بدهد، فرض بر این است که دولت مسئول آن است.
سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌گوید این موضوع تنها پس از انجام تحقیقات بی‌طرفانه، کامل و شفاف توسط نهادی مستقل می‌تواند رد شود و از مقامات روسیه خواسته است تا از انجام تحقیقاتی معتبر در این رابطه اطمینان حاصل کند.
- گری کاسپاروف
گری کاسپاروف، قهرمان سابق شطرنج جهان و از چهره‌های اپوزیسیون روسیه، در واکنش به درگذشت الکسی ناوالنی گفت: «بدیهی است که پوتین برای تمام کردن کار احساس امنیت می‌کرد، و به عنوان یک ترسو و قلدر، همیشه زمانی که احساس امنیت و پیروزی می‌کند، خطرناک‌ترین است.»
کاسپاروف افزود: «امروز روز خوبی برای توقیف ۳۰۰ میلیارد دلار دارایی روسیه و دادن آن به اوکراین است.»
به رغم آن که بسیاری حکومت پوتین را مسئول مرگ ناوالنی دانسته‌اند، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در کانال تلگرام خود نوشت که غرب، بدون وجود شواهد پزشکی قانونی در مورد مرگ ناوالنی «نتیجه‌گیری» کرده است.
ناوالنی ۴۷ ساله بیش از یک دهه پیش با به تمسخر گرفتن ولادیمیر پوتین و نخبگان سیاسی روسیه و پوشش گسترده اتهامات مربوط به فساد و زورگویی‌های آنان در این کشور به شهرت رسید.
سرویس زندان‌های فدرال منطقه خودمختار یامالو-ننتس در بیانیه‌ای اعلام کرد که آقای ناوالنی پس از پیاده‌روی در زندان خارپ، واقع در ۱۹۰۰ کیلومتری شمال شرق مسکو، «احساس ناخوشی» کرد و بلافاصله از هوش رفت.
لئونید ولکوف، دستیار ناوالنی، با انتشار پستی در رسانه‌های اجتماعی گفت: «مقامات روسیه اعترافاتی منتشر کرده‌اند مبنی بر این که الکسی ناوالنی را در زندان کشته‌اند.»
ناوالنی در تابستان سال ۱۳۹۹ در سیبری هدف سوءقصد با گاز عامل اعصاب قرار گرفت. کاخ کرملین در آن زمان تلاش برای کشتن او را تکذیب کرد و بر خلاف مدارک موجود مدعی شد هیچ مدرکی دال بر مسموم کردن این مخالف پوتین با استفاده از گاز عامل اعصاب وجود ندارد.
ناوالنی به دنبال این سوءقصد و برای درمان به آلمان منتقل شد اما در سال ۱۴۰۰ پس از اتمام مراحل درمان به صورت داوطلبانه به روسیه بازگشت و زندانی شد.