اختلال در تولید گاز هلیوم از سوی قطر موجب نگرانی‌های جهانی شده است

کشتی هوایی بی‌سرنشین ارتش آمریکا که با گاز هلیوم پرواز می کند

اختلالی کوتاه در تولید گاز هلیوم توسط قطر که دومین تولید کننده این گاز در دنیا است، نگرانی جهانی را به همراه داشته است.

ایران نیز که پس از قطر امکان بیشترین دسترسی به هلیوم را دارد در بهره‌برداری از این گاز مورد نیاز بسیاری از خدمات، از پزشکی گرفته تا صنعتی و نظامی، اقدامی ملموس انجام نداده است.

این اختلال در شرایطی رخ می دهد که اتحادیه اروپا برای کاهش تنش بین قطر و همسایگانش در شورای همکاری خلیج فارس در تلاش است.

گاز هلیوم گرچه عنصر کمتر شناخته شده ای است، اما خواص منحصربفردی دارد، تا حدی که حدود یک قرن پیش آمریکا تصمیم به ایجاد ذخایر فدرال هلیوم در ایالت تگزاس گرفت.

از گاز هلیوم عمدتا برای خنک کردن وسایل تشخیص پزشکی، پایین نگه داشتن حرارت در آزمایشگاهها، و همچنین در صنایع الکترونیک، دفاعی، و فضایی استفاده می شود.

بر پایه یافته های موسسه مالی بریتانیایی HIS Markit، آمریکا دارنده بزرگترین ذخایر هلیوم در جهان است. قطر و ایران در مقامهای بعدی هستند، اما ایران از آن بهره‌برداری نکرده است.

در سال ۲۰۱۵، آمریکا در صدر کشورهای مصرف کننده هلیوم در جهان بود. چهار درصد از هلیوم مورد نیاز آمریکا از ذخایر استراتژیک تامین می شد. مدیریت این ذخایر استراتژیک برعهده دفتر فدرال مدیریت زمین است که می گوید در صورتیکه اختلال در تولید هلیوم فراتر از سال ۲۰۲۱ برود، این ذخایر تمام خواهند شد.

برپایه قانون، دفتر مدیریت زمین باید همه هلیوم انباشت شده در ذخایر فدرال هلیوم را تا سال ۲۰۲۱ بفروشد و عملیات ذخیره سازی را متوقف کند. حتی اگر بخش خصوصی خلاء تولید هلیوم دولتی را پر کند، جامعه علمی آمریکا نگران آینده دریافت و هزینه هلیوم است.

بخش فارسی صدای آمریکا از دفتر مدیریت زمین که از سازمانهای تابعه وزارت کشور آمریکا است پرسید که آیا تضمینی برای عرضه داخلی هلیوم در آینده وجود دارد یا خیر. این دفتر در پاسخ می گوید در چارچوب خصوصی‌سازی تولید هلیوم، این دفتر همچنان به تولید هلیوم برای مصارف فدرال پس از سال ۲۰۲۱ بویژه برای مصارف وزارت دفاع ادامه خواهد داد.