در بیست و چهارمین سالگرد واقعه کوی دانشگاه، کاربران رسانههای اجتماعی یاد کشتهشدگان اعتراضات دانشجویی ۱۸ تیر ۱۳۷۸ را گرامی داشتند و از روند رسیدگی قضایی به شکایتهای قربانیان سرکوب آن اعتراضات انتقاد کردند.
انسیه دائمی، فعال مدنی، سه نام برجسته از قربانیان واقعه کوی دانشگاه، «عزت ابراهیمنژاد، سعید زینالی، و فرشته علیزاده» را یادآوری کرده و اظهارات پیشین اکرم نقابی، مادر سعید زینالی که ۲۴ سال است پس از بازداشت توسط نیروهای جمهوری اسلامی ناپدید شده، بازنشر کرده است.
۲۴ سال گذشت.#سعید_زینالی #عزت_ابراهیم_نژاد#فرشته_علیزاده https://t.co/ZOg5DZZpVy
— اِنسیه دائمی (@ensiyehdaemi) July 9, 2023
سمیه باغی، روزنامهنگار، ویدئویی از شعرخوانی عزت ابراهیمنژاد را که در حمله نیروهای جمهوری اسلامی به کوی دانشگاه تهران کشته شد، یادآوری کرده که میگوید: «ما را به خاطر بیاور! ما را که تازه جوانانی ۲۲ ساله بودیم، شور عشق در سینه داشتیم، و پیش از آن که عاشق شویم سینه بر خاک سوده مُردیم.»
فیلم شعر خوانی زنده یاد عزت ابراهیم نژاد از شهدای 18 تیر:ما را به خاطر بیاور! ما را که تازه جوانانی 22 ساله بودیم.شور عشق درسینه داشتیم. و پیش از آن که عاشق شویم سینه بر خاک سوده مُردیم.ما را به خاطر بیاور!#کوی_دانشگاه#18تیر pic.twitter.com/X77o83WB89
— somaye baghi◾ (@sbaghi_) July 9, 2023
یغما فخشامی، روزنامهنگار، با یادآوری گذشت ۲۴ سال از ناپدید شدن سعید زینالی، ویدئویی از حضور شماری از فعالان مدنی در مقابل خانه والدین او را بازنشر کرده که مربوط به دو سال پیش است.
در این ویدئو، اکرم نقابی، مادر سعید زینالی که همچنان «چشمانتظار خبری از فرزندش است»، با عصا از خانه بیرون آمده و در آغوش حاضران گریه میکند.
۲۴ سال از ناپدید شدن #سعید_زینالی گذشت. سعید زینالی در جریان اعتراضات دانشجویی پس از حمله نیروهای امنیتی به کوی دانشگاه در تیر ۱۳۷۸ در منزل بازداشت شد و تاکنون خبری از او به دست نیامده. اکرم نقابی مادر سعید هنوز هم چشم انتظار خبری از فرزندش است.#کوی_دانشگاه pic.twitter.com/CPCOCnUFLZ
— yaghmafashkhami II (@yaghma_fashkham) July 8, 2023
رضا مظاهری، زندانی سیاسی پیشین، در توییتی یادآوری کرده که مقامات جمهوری اسلامی یک نیروی رده پایین را مقصر «همه چیز» معرفی کردند.
او با انتشار تصویری از صفحه روزنامه مربوط به «تبرئه» شدن فرهاد نظری، فرمانده وقت نیروی انتظامی تهران، به کنایه نوشته «بقیه مسئولان هیچکاره بودند» و «از همه بیگناهتر سردار نظری که دقیقا عین رفیقش قالیباف گازانبری کوی دانشگاه تهران را به خاک و خون کشید و بعد از آن در دادگاه کاملا تبرئه شد.»
در ادامه یادآوری وقایع ۲۴سال قبل #۱۸تیر #کوی_دانشگاه تهران که همه چیز تقصیر یک سرباز وظیفه بود و بقیه مسئولان هیچکاره بودند خصوصا فرمانده وقت نیروی انتظامی سردار هدایت لطفیان و از همه بیگناهتر #سردار_نظری که دقیقا عین رفیقش قالیباف #گازانبری کوی دانشگاه تهران را به خاک و خون… pic.twitter.com/rIZBtIzY0h
— Reza Mazaheri رضا مظاهری (@upds83) July 9, 2023
شهریار شمس، فعال مدنی در ایران نیز تأکید کرده که با گذشت ۲۴ سال، «هنوز مشخص نیست سعید زینالی کجاست.»
او همچنین یادآوری کرده که فرشته علیزاده» دانشجوی دانشگاه الزهرا، «را بازداشت کردند و به گفته خودیهایشان زیر شکنجه کشتند و در گورهای خاوران، در یکی از قبرهای بینام، دفنش کردند» و «اینها فقط بخشی از جنایتهایی بود که انجام دادند.»
امروز ۱۸ تیر، ۲۴ سال از جنایت کوی دانشگاه میگذره.هنوز مشخص نیست سعید زینالی کجاست و چه اتفاقی براش افتاده. ۲۴ سال کم نیست! خودتون رو بذارید جای خانوادهی سعید و تصور کنید ۲۴ سال ندونید برای عزیزتون چه اتفاقی افتاده...امروز ۱۸ تیر ۲۴ سال از روزی که فرشته علیزاده/۱
— Shahriyar Shams | شهریار شمس (@shahriyar_shams) July 9, 2023
۱۸ تیر در تقویم سیاسی ایران یادآور حمله نیروهای جمهوری اسلامی به کوی دانشگاه تهران و مجموعه اعتراضات دانشجویان است که تا ۲۳ تیر ادامه یافت و توسط نیروهای انتظامی و افراد موسوم به لباس شخصی سرکوب شد.
روزنامه سلام در پی چاپ نامه محرمانه سعید امامی (اسلامی) به قربانعلی دری نجفآبادی، وزیر وقت اطلاعات، توقیف شد.
سعید امامی، متهم اول قتلهای زنجیرهای روشنفکران و مخالفان سیاسی در ایران، پس از خلع شدن از مقام معاونت در وزارت اطلاعات، خرداد ۱۳۷۸ در زندان با خوردن داروی نظافت کشته شد.
در پی توقیف روزنامه سلام، شامگاه هفدهم تیر پس از نصب فراخوان یک گردهمایی اعتراضی بر تابلو اعلانات کوی دانشگاه، تجمع دانشجویان در ساعات اولیه بامداد روز ١٨ تیر، آغاز شد و شعارهایی در مخالفت با نقض آزادی بیان سر داده شد.
نیروهای ضد شورش (نوپو) و لباس شخصی (انصار حزبالله) به خوابگاه دانشجویان حمله کردند و ضمن تخریب اتاقها، شماری از دانشجویان را که خواب بودند، مجروح کردند.
اعتراضات به کوی دانشگاه تبریز نیز کشیده شد و دانشجویان در اعتراض به کشته و زخمی شدن عدهای، اعتراضات خود را تا ۲۳ تیر ادامه دادند.
بر اساس گزارش سال ۱۳۷۹ گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل متحد، نزدیک به ۱۵۰۰ تن در جریان تظاهرات دانشجویان در تهران بازداشت شدند. بنیاد عبدالرحمن برومند نیز گزارش داده است که دستکم هشت تن در این تظاهرات (و در جریان حمله به خوابگاه) کشته شدند.
در میان قربانیان ۱۸ تیر، عزت ابراهیمنژاد تنها جانباخته واقعه کوی دانشگاه است که جمهوری اسلامی آن را رسما پذیرفته است. از سرنوشت سعید زینالی، معترضی که چند روز پس از ۱۸ تیر توسط نیروهای امنیتی در خانهاش بازداشت شد، همچنان خبری در دست نیست. همچنین فرشته علیزاده، دانشجوی دانشگاه الزهرا، یکی از افراد ناپدید شده در واقعه کوی دانشگاه است.
منوچهر محمدی، کنشگر سیاسی و فعال دانشجویی پیشین که پس از واقعه ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به همراه برادرش، اکبر محمدی، بازداشت و به عنوان متهمان ردیف اول و دوم پرونده کوی دانشگاه نخست به اعدام و سپس به ترتیب به ۱۵ سال و ۱۳ سال زندان محکوم شدند، در گفتوگو با صدای آمریکا «ذات جنبش دانشجویی» را «به مثابه آتش زیر خاکستر» دانسته که به محض وزیدن باد، «خاکسترها کنار زده خواهد شد و آتش فوران خواهد کرد.»
مرورگر شما HTML5 را پشتیبانی نمی کند