اعتراضات گسترده در ایران شامگاه پنجشنبه و بامداد جمعه در بیش از ۳۵ شهر ادامه داشت. شماری از زنان معترض روسریهایشان را درآوردند، گروهی آتش روشن کرده بودند و حجابسوزی نیز ادامه داشت.
گزارشها از ایران حاکی از آن است که با وجود اختلال و قطعی اینترنت، شامگاه پنجشنبه ۳۱ شهریور، اعتراضات دستکم در شهرهای کاشمر، کاشان، سنندج، اشنویه، بوکان، تهران، تبریز، رضوانشهر، انزلی، کرج، آمل، قشم، کیش، محمودآباد، فومن، رشت، نیشابور، شهرقدس، آبادان، زنجان، اراک، اهواز، لنگرود، اسلامشهر، شیراز، مهاباد، همدان. اصفهان، شهریار، دهدشت، گلستان، کرمانشاه، خرمآباد، رفسنجان، کرمان، بجنورد و بندرعباس جریان داشته است.
وزارت خزانهداری ایالات متحده، روز جمعه، یک مجوز کلی را برای حمایت از آزادی اینترنت در ایران صادر کرد.
این وزارتخانه با اعلام این که جمهوری اسلامی از چهارشنبه دسترسی بیش از ۸۰ میلیون شهروند خود را به اینترنت قطع کرده تا از انتشار گزارشهای سرکوب خشونتآمیز خود علیه اعتراضات مسالمتآمیز جلوگیری کند، اعلام کرد که به شرکتهای فناوری اجازه میدهد تا گزینههای بیشتری از پلتفرمها و خدمات خارجی امن را به مردم ایران ارائه دهند.
این در حالی است که روز جمعه وبسایت وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی توسط هکتیویستهای ناشناس عضو گروه هکری انانیموس، در حمایت از اعتراضات سراسری در ایران هک شد.
توماج صالحی، خواننده رپ اعتراضی که پیش از این نیز بازداشت شده بود، با حضور در اعتراضات میگوید: «نمیتوانم کسی را به تظاهرات دعوت کنم، چون نمیتوانم سلامتش را تضمین کنم، اما نمیشود معترضان را تنها گذاشت، پس بیایید خیابان را خانه خودمان بدانیم.»
در ارومیه، معترضان در مقابل مأموران حکومتی ایستادگی میکنند و با پرتاب سنگ، آنها را به عقبنشینی و فرار وادار میکنند.
روز جمعه همچنین در یک گزارش ویدئویی، معترضانی دیده میشوند که بدون ترس از مأموران و خودرو زرهی نیروهای حکومتی، مقاومت میکنند و ماموران مجبور به فرار میشوند.
صلاحالدین دمیرتاش، سیاستمدار شناختهشده ترکیه، در اعتراض به جان باختن مهسا امینی تحت بازداشت مقامات جمهوری اسلامی و همچنین حمایت از اعتراضات مردم ایران، موهایش را تراشید.
شماری از ایرانیان اسرائیل در شهر خولون، استان تلآویو، روز جمعه در همبستگی با اعتراضات سراسری در ایران و در اعتراض به جان باختن مهسا (ژینا) امینی تحت بازداشت فرماندهی انتظامی، با در دست داشتن عکسهای مهسا و پرچم شیروخورشید، تجمع کردند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر روز جمعه یکم مهر تأیید کرد که در جریان اعتراضات سراسری در ایران تاکنون ۳۶ تن کشته شدهاند و احتمال دارد شمار جانباختگان بشتر باشد.
یک منبع مطلع به بخش فارسی صدای آمریکا گفت که در فردیس نیروهای حکومتی به یک مرد جوان معترض که به خانهای پناه برده بود، شلیک کردند و در حالی که بهشدت زخمی شده بود و «وصیت میکرد» اورژانس حاضر نشد برای انتقال او به بیمارستان آمبولانس بفرستد.
یک منبع مطلع در ارومیه نیز به صدای آمریکا گفت، مقامات امنیتی «به مراکز و درمانگاههای دولتی دستور دادهاند لیست زخمیها را به حراست گزارش کنند.»
یک گزارش ویدئویی، مقاومت زن جوانی را نشان میدهد که به تنهایی در مقابل باتوم شماری از نیروهای گارد ویژه ایستادگی میکند تا سایر معترضان به او برسند.
در این ویدئو هم راوی میگوید: «گاز اشکآور را انداختند داخل این خانه. لعنت بهت خامنهای»
با این حال ویدئوهای متعددی از فرار نیروهای حکومتی در مقابل مقاومت معترضان منتشر شده است. در این گزارش تصویری از نوشهر در استان مازندران، فرار مأموران به داخل یک مغازه و پایین کشیدن کرکرهها را مشاهده میکنید.
ویدئویی دیگر از سردشت، مردی را نشان میدهد که یکتنه با چوب به سمت مأموران میرود و آنها را فراری میدهد.
کمیته پیگیری وضعیت بازداشتشدگان اعتراضات روز جمعه «بردیا شکوریفرد، مهرداد ارندان، محمد نوری، محمد عرب، بهروز شیربیگی، سهند مرتضوی، فرهاد شجاعحیدری، مجید اماموردی، ماهان گچپزان، زهرا کشککی، مهدی باقرزاده، کرمالله سلیمانی، امین توحیدی، شاهو بایزیدی، احمدرضا افشار، مهسا عبداللهزاده، مینا محمدی، ریحانه معروف، کامیار شریفی، محمد ولیزاده، و شیوا موسیزاده» را از جمله دانشجویان بازداشتشده اعلام کرد.
بنا بر این گزارش همچنین شماری از فعالان زن از جمله «ژینا مدرس گرجی، آوین راستی، لیلا عباسی، منصوره موسوی، فرانک رفیعی، باران ساعدی، ماهرو هدایتی، آزاده جماعتی، بهار زنگیبند، گشین محمدیان، ریزان احمدی، فاطمه امیری، و ایمان بهپسند» در شهرهای مختلف بازداشت شدهاند.
همچنین نام روزنامهنگارانی از جمله «یلدا معیری، علیرضا خوشبخت، نیلوفر حامدی، و فاطمه رجبی» در لیست بازداشتشدگان این کمیته دیده میشود.
فعالان سیاسی بازداشتشده نیز «زهرا توحیدی، محمدرضا جلاییپور، روحالله نخعی، هدی توحیدی، مجید توکلی، فاطمه سپهری، سیاوش حیاتی، مهدی حمیدی، حشمتالله طبرزدی، علیرضا جباری دارستانی، و سلیمان بهزادی» اعلام شدهاند. بنا بر این گزارش، مژگان کاووسی فعال مدنی نیز در مازندان بازداشت شده است.
گزارشهای تصویری رسیده به بخش فارسی صدای آمریکا نشان میدهد، زنان در خیابانهای تهران حجاب از سر برداشتهاند و در حالی که روسریهایشان را بالای سر میچرخانند، راهپیمایی میکنند و رانندههای ماشینها با بوق زدن از آنها حمایت میکنند.
روز جمعه ارتش جمهوری اسلامی با محکوم کردن اعتراضات سراسری در ایران آن را «اقدامات اغتشاشگران» خوانده و با دفاع از فرماندهی انتظامی، اعلام کرده که آمادگی مقابله» با آنچه را که «توطئههای گوناگون دشمنان» نامیده، دارد.
همزمان با بیانیه حمایت ارتش از سپاه پاسداران، یک ویدئوی شهروندی منتشر شده که انتقال یک تانک ارتش را در اتوبانی در تهران نشان میدهد.
ویدئوی ارسالی به بخش فارسی صدای آمریکا، معترضان شعار میدهند: «لباس شخصی حیا کن، مردمتو رها کن!»
یک ویدئوی رسیده به صدای آمریکا، مقاومت یک زن تنها در مقابل نیروهای حکومتی را به تصویر کشیده است.
در تهران، شماری از زنان حجاب از سر برداشتهاند و معترضان شعار میدهند: «امسال سال خونه، سیدعلی سرنگونه!»
در چند روز گذشته گزارشها و ویدئوهایی از اعتراضات در تمامی استانهای ایران منتشر شده است و در بسیاری از شهرها مردم معترض هر روز در خیابانها ماندهاند؛ هرچند گزارشهای تصویری به دلیل اختلال شدید اینترنت با تأخیر منتشر میشوند.
یک ویدئوی منتشر شده از تهران در شامگاه پنجشنبه، دختری را نشان میدهد که در مقابل تیراندازی نیروهای حکومتی میایستد و بدون ترس رو به آنها شعار میدهد.
مقاومت مردم معترض در مقابل نیروهای امنیتی و انتظامی بیشتر شده و ویدئوهای متعددی نشان میدهد مأموران در مقابل مقاومت معترضان با به فرار میگذارند.
در برخی از ویدئوهای انتشار یافته از شهر اشنویه در استان آذربایجان غربی صدای بیوقفه شلیک شنیده میشود. سازمان حقوق بشری «ههنگاو» گزارش داده است که در شامگاه پنجشنبه «نیروهای دولتی از سلاحهای ممنوعه نیمهسنگین استفاده» کردهاند.
در یک ویدئو که از اعتراضات شهر ملکان در استان آذربایجان شرقی منتشر شده، معترضان به یک مجتمع تجاری پناه میبرند و یک مأمور لباس شخصی را که تلاش میکند یکی از شهروندان را بازداشت کند، با شعار «بیشرف، بیشرف» از ساختمان بیرون میاندازند.
در مقابل، روز جمعه یکم مهر، راهپیماییهای سازماندهی شده حکومتی پس از برگزاری نماز جمعه در برخی شهرها علیه اعتراضات عمومی مردم با شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «فراجا تشکر» برگزار شد.
- شدت گرفتن موج بازداشتها
همزمان با تداوم اعتراضهای سراسری، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت فعالان مدنی و سیاسی شناخته شده را تشدید کردهاند.
روز جمعه یکم مهر مجتبی رحیمی، فاطمه رجبی، و الهه محمدی، سه روزنامهنگار، بازداشت شدهاند.
صدای آمریکا روز پنجشنبه گزارشی مبنی بر تماسهای تلفنی مقامات اطلاعات سپاه و تلفنهای ناشناس برای وادار کردن روزنامهنگاران به سکوت و تهدید آنها به بازداشت منتشر کرده بود.
همچنین روز جمعه، هانیه دائمی خواهر آتنا دائمی به همراه همسرش حسین فاتحی در خانه خود توسط مأموران امنیتی بازداشت شده و به مکانی نامعلوم برده شدهاند.
آتنا دائمی میگوید، خواهرش هانیه حین بازداشت حاضر نشده روسری سر کند و نیروهای امنیتی او را کتک زدهاند.
علاوه بر این، همسر و برادر مجید توکلی، در توییتهای جداگانه از بازداشت این فعال سیاسی شناختهشده خبر دادند.
- حمایت جهانی از اعتراضات سراسری در ایران
حمایتهای جهانی از اعتراضات مسالمتآمیز مردم ایران ادامه دارد.
اولاف شولتس، صدر اعظم آلمان، روز جمعه مرگ مهسا امینی در بازداشت پلیس را حادثهای هولناک خوانداو در توییتی نوشت: من همچنین نسبت به قربانیان تظاهرات زنان شجاع ایران ناراحت هستم. زنان در هر جایی در دنیا باید قادر به زندگی آنگونه که خود میخواهند و بدون ترس از دست دادن جانشان، باشند
روز جمعه ایرانیان ساکن آلمان در شهرهای برلین، فرانکفورت، برمن، و اشتوتگارت در همبستگی با اعتراضات سراسری در ایران، تجمع کردند.
به گزارش سارا دماوندان، خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکا، در دروازه براندنبورگ برلین پایتخت آلمان, صدها نفر گرد هم آمدند و با محکوم کردن جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد به قوانین تبعیضآمیز جمهوری اسلامی اعتراض کردند.
نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده، نیز در توییتی گفته است، «صدای دلیرانه مردم ایران در سراسر جهان شنیده میشود. کنگره آمریکا در سوگ مرگ هولناک مهسا امینی به آنها میپیوندد.
او تأکید کرده است که مقامات تهران باید به خشونت سیستماتیک و سوءاستفاده از زنان و دختران پایان دهد.
سام اصغری، بازیگر ایرانیتبار آمریکایی و همسر بریتی اسپیرز، خواننده و بازیگر مشهور آمریکایی، در پیامی با حمایت از اعتراضات جاری در ایران، با اشاره به پیشینه مدیریت فوقالعاده در کشور پیش از انقلاب ۵۷، تأکید کرد که پس از آن استقرار دولت اسلامی، ایران به عنوان بزرگترین حامی تروریسم در جهان شناخته میشود و در عین حال این حکومت تروریسم را علیه مردم ایران نیز به کار میبرد.
هکتیویستهای انانیموس میگویند به حمایتشان از اعتراضات مردم ایران ادامه میدهند. آنها پیش از این وبسایت علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، وبسایت دولت، صداوسیما، سازمان ثبت احوال، و بیش از هزار دوربین شهری را هک کردهاند.
در ایران نیز واکنش چهرههای شناخته شده ادامه دارد. عادل فردوسیپور، مجری و مفسر پیشین فوتبال در صدا و سیما، در پیامی ویدئویی تأکید کرده است: «پاسخ مطالبات مردم خشونت، محدودیت و قطعی اینترنت نیست.»
مرورگر شما HTML5 را پشتیبانی نمی کند
در جریان این دور اعتراضات که پس از مرگ تحت بازداشت مهسا (ژینا) امینی از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنهای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنهای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد» داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانوادهاش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبتهای ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
* صدای آمریکا در حال حاضر نمیتواند صحت همه ویدیوها و گزارشها را به طور مستقل تأیید کند.