مخالفت اسرائیل با تفاهم هسته‌ای با ایران، همزمان با واکنش‌های مثبت جهانی

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل

دستیابی به تفاهمی سیاسی درباره چارچوب توافق جامع هسته‌ای بین قدرت‌های جهانی و ایران، با طیفی از واکنش‌ها روبرو شده است. در یک سر این طیف اسرائیل است که این تفاهم را تهدیدی برای موجودیت اسرائیل دانسته و آن را رد کرده است. اما به طور کلی توافق با استقبال بیشتر کشورهای جهان روبرو شده است.

متحدان آمریکا می‌گویند این توافق، پیش درآمد توافق جامعی است که جهان را از صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران مطمئن خواهد کرد. با این حال بیشتر موافقان، ارزیابی نهایی را به پایبندی ایران به مفاد این توافق و زمانی که توافق نهایی تدوین شود، موکول کرده‌اند.

سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان ملل متحد نیز از این توافق استقبال کرده‌اند. بان کی مون دبیرکل سازمان ملل توافق بر سر چارچوب توافق نهایی در مذاکرات اتمی با ایران را به ایران و قدرت‌های جهان تبریک گفت.

در فرانسه، فرانسوا اولاند رئیس جمهوری این کشور گفت اگر ایران مفاد توافق را اجرا نکند، تحریم‌هایی که لغو می‌شوند، بار دیگر به اجرا گذاشته خواهند شد. وزیر خارجه فرانسه هم، که در مذاکرات فشرده و طولانی با ایران شرکت داشت، گفت هدف از این مذاکرات، دستیابی به توافق مستحکمی بود که نه تنها ایران، بلکه هیچ کشور دیگری در پی تولید سلاح هسته‌ای نباشد.

لوران فابیوس در ادامه این توافق را «گامی مثبت» ارزیابی کرد و با بیان این که پرسش‌هایی هنوز وجود دارند که باید به آنها پاسخ داده شود، گفت «موضع ما همیشه این بود که به توافق برسیم، اما توافق مستحکم و قابل بازبینی. این‌ها واژه‌هایی هستند که ما همواره از آن‌ها با رئیس جمهوری اسلامی ایران استفاده کرده‌ایم. گام مهمی برداشته شده اما به آخر راه نرسیده‌ایم. آخر راه پایان ماه ژوئن است.»

فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا نیز ضمن تاکید بر راه درازی که برای توافق جامع در پیش است گفت ، هیچ کس ۱۸ ماه گذشته فکر نمی‌کرد که حصول چنین توافقی امکان‌پذیر خواهد بود.

در آلمان، صدراعظم آنگلا مرکل گفت، با این توافق، جامعه بین‌المللی به حصول توافق جامعی که تولید سلاح هسته‌ای برای ایران را غیرممکن کند، نزدیک‌تر شده است. فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان نیز توافق هسته‌ای با ایران را پایه‌ای خواند که می‌تواند راه را برای توافق جامع در پایان ماه ژوئن هموار کند.

روسیه نیز تفاهم هسته‌ای لوزان را پیش درآمد امیدوار کننده‌ای برای توافق جامع در پایان ماه ژوئن دانست.

وزارت خارجه چین توافق هسته‌ای را اجماع عمومی جهان بر سر برنامه هسته ای ایران خواند: «از گفت‌وگوهای هسته ای با ایران که به اجماع عمومی مهمی منجر شده است، استقبال می‌کنیم.»

همسایه غربی ایران، ترکیه، ضمن استقبال از توافق هسته‌ای گفت، امیدوار است تهران تا پایان ماه ژوئن بتواند به توافق جامع هسته‌ای با جامعه جهانی دست یابد. وزیر خارجه ترکیه گفت «با نگاهی به مواضع ایران و کشورهای ۱+۵ مشخص می‌شود، ایران هنوز به جایگاهی نرسیده است که در سال ۲۰۱۰ درآن قرار داشت و این امید وجود دارد که تا پایان ماه ژوئن به آن برسد.»

سوریه این توافق را ستود و دربیانیه وزارت خارجه سوریه که از تلویزیون دولتی سوریه منتشر شد، آن را حرکتی «درجهت تنش زدایی در منطقه و در جهان» درچارچوب توافق هسته‌ای ایران دانست.

در همین حال، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، از این توافق هسته‌ای، که امکان دسترسی آژانس به سایت‌های هسته‌ای ایران را افزایش خواهد داد، استقبال کرده‌است.

کابینه اسرائیل درجلسه ای امنیتی، به طور یکپارچه با توافق هسته ای مخالفت کرد. اندکی پس از این جلسه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل این توافق هسته‌ای را تهدیدی برای اسرائیل دانست و گفت «این توافق به برنامه هسته ای ایران مشروعیت می بخشد، اقتصاد ایران را شکوفا می کند، و دست ایران را در تهاجم و ترور بازتر می کند...به جای آن باید در برابر ایران محکم ایستاد و تازمان دستیابی به توافقی بهتر، فشار بر ایران را باید افزایش داد.»

او در گفتگویی تلفنی با باراک اوباما گفت توافق هسته‌ای ایران در چارچوب فعلی بقای اسرائیل را تهدید می‌کند. نتانیاهو خواست در توافق نهایی به رسمیت شناختن حق موجودیت اسرائیل توسط ایران منظور شود.

یووال استاینیتز وزیر خارجه اسرائیل گفت ابراز شادمانی از تفاهم هسته‌ای ایران و قدرت‌های عمده جهان «امری نشأت گرفته از این واقعیت تاسف بار است که ایران با دادن هرگونه امتیازی درمورد برنامه اتمی خود مخالف است و به تهدید اسرائیل و دیگر کشورهای خاورمیانه ادامه خواهد داد.»