از امروز، سه شنبه، همزمان با آغاز مرحله ای دیگر از گفت و گوهای به احتمال زیاد دشوار هسته ای جمهوری اسلامی با شش قدرت جهانی، آینده برنامه اتمی و اقتصاد ایران روی میز قرار داشت.
نمایندگان ایران، با سرپرستی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، همزمان با این مذاکرات، دیدارهای دو جانبه ای با نمایندگان شش قدرت جهانی، از جمله با «وندی شرمن» نماینده آمریکا داشتند.
عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره هسته ای جمهوری اسلامی ایران دور اول مذاکرات وین را «خوب» توصیف کرد و گفت: مذاکرات پیچیده و طولانی پیش رو داریم.
ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران، هدف از گفت و گوهای امروز در وین را از قول آقای عراقچی،" رسیدن به راه حل جامع و نهایی در خصوص موضوع هسته ای" خواند.
آقای عراقچی تاکید کرده که این گفت و گوها " البته کار بزرگی است و مذاکرات طولانی و پیچیده پیش رو خواهد بود."
عباس عراقچی همچنین گفت: مذاکرات گام نهایی هنوز دستور کار مشخصی ندارد، و به نوعی جمع بندی اولیه نیاز هست.
ایرا و شش قدرت جهانی پس از این جمع بندی قرار است بر سر دستور کاری واحد توافق کنند تا گفت و گوهای اصلیشان را بر پایه آن آغاز کنند.
گفت و گوهای امروز در پی توافقی موقت انجام گرفت که سال گذشته میلادی به دست آمد و بر پایه آن، تهران بخش هایی از برنامه اتمی خودر محدود خواهد کرد.
توافق تاریخی اما موقتی که در پاییز گذشته حاصل شد در مقابل تعهد تهران به محدود کردن نگران کننده ترین جنبه های برنامه هسته یی اش، حاشیه هایی از تحریم های بین المللی اعمال شده بر جمهوری اسلامی را کاهش می دهد.
اما این صرفاً گام نخست، و برای مدت زمانی محدود، برابر با شش ماه یا شاید یک سال، با این منظور طراحی شده بود که مذاکره بر سر تغییرات عمده تر در برنامه اتمی ایران، به رفع بالقوه تمامی تحریم هایی بینجامد که اقتصاد ایران را فلج کرده است.
این روند از امروز در وین، پایتخت اتریش، و یکی از مقرهای سازمان ملل آغاز می شود. در گفت و گوهای امروز، پنج عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل، آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه، همراه آلمان رویاروی نمایندگان جمهوری اسلامی قرار خواهند داشت.
مذاکرات پیچیده خواهد بود
کارشناسان می گویند: این تلاش جدید برای رفع بحران هسته ای جمهوری اسلامی، طولانی و حتی دشوارتر از دور پیشین این گفت و گوها خواهد بود. تهران برای آن که تمامی تحریم های اعمال شده بر جمهوری اسلامی رفع شود باید با کاهش دادن عمیق و همیشگی برنامه هسته ای خود مواقت کند تا ضمانت دهد که در موضع ساخت بمب اتمی نخواهد بود.
جمهوری اسلامی می گوید خواهان بمب اتمی نیست اما شورای امنیت سازمان ملل و کارشناسان هسته یی نگران اند که جنبه هایی از این برنامه هسته ای، تهران را به مرحله ای نزدیک کرده باشد که بتواند بمب اتمی بسازد.
مارک هبز، کارشناس کاربردهای هسته ای در سازمان «صلح بین الملل» وابسته به اوقاف «کارنگی» می گوید:
یکی از پرسش های اصلی این است که آیا رهبران بلندپایه جمهوری اسلامی، که در ضمن تکذیب هر گونه ارتباطشان با سلاح های اتمی، برنامه هسته ای را به نوعی «حیثیت ملی» برای ایرانیان بدل کرده اند، تن به محدود کردن آن خواهند داد یا نه؟
بگفته آقای هبز: «بزرگترین مانع [بر سر راه این مذاکرات] احتمالاً میزان آمادگی سران تهران برای افشاء جنبه های حساس برنامه هسته یی شان است؛ جنبه هایی که حاکی از پژوهش درباره بمب اتمی و ساختن آن باشد.»
افزوده بر این، پای مسائل فنی مربوط به غنی سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم، و نیز تاسیسات گوناگون با قابلیت های مختلف نیز در میان است.
در طرف دیگر، به مجموعه پیچیده ای از تحریم های بین المللی، و نیز دو جانبه شماری از کشورها، از جمله تحریم هایی بر می خوریم که آمریکا بر تهران اعمال کرده است.
حد پایین توقعات
یکی از مسوولان بلندپایه دولت آمریکا روز گذشته یادآور شد که گفت و گوهای امروز در وین «پیچیده و دشوار و طولانی» و همراه با قماری کلان خواهد بود.
این مسوول که به شرط محفوظ ماندن هویتش با «صدای آمریکا» گفت و گو می کرد، خواهان گفت و گوهای «با تامل و تمرکز» شد و پیشبینی کرد که بخت شکست یا موفقیت این گفت و گوها یکسان و برابر است.
هم اکنون حد توقعات و انتظارات از این گفت و گوها پایین است. اما این مسوول آمریکایی یادآوری کرده است که اقدام بر پایه توافق موقت تا کنون با روانی ادامه داشته و در دنیای بگفته او جدیدی که از چند ماه پیش آغاز شد، دیدار مسوولان ایرانی و آمریکایی با یک دیگر و تماس هایشان با تلفن یا ایمیل به صورتی معمول، عادی و روزمره درآمده است.
همزمان، هر گونه توافقی باید با ساختاری از بازرسی های اجباری دقیق و شدید آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات مورد نظر در ایران همراه باشد.
آقای هبز می گوید: این بازرسی ها، با توجه به پیشینه جمهوری اسلامی در ارتباط با آژانس بین المللی اتمی، اهمیت دارد:
«دوره ای نزدیک به دو دهه بود که ایران به صورتی برنامه ریزی شده و منظم آژانس بین المللی انرژی اتمی و بقیه جهان را درباره چشم انداز و گستره برنامه هسته ای اش فریب می داد. در نتیجه، جمهوری اسلامی باید با اقدامات اساسی از ان چه در گذشته کرده است، خود را پاک و مبری کند.»
آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز برای آگاهی یافتن بیشتر از برنامه هسته ای ایران گرم گفت و گوهای جداگانه ای با تهران است.
کارشناسان می گویند: اگر دو طرف در وین به توافق برسند، این مذاکرات به احتمال زیاد، بصورت گاه گاه، درتمامی طول شش ماه مدت توافق موقت و شاید تا یک سال ادامه خواهد یافت.
در پایان این روند، احتمالاً با ایرانی روبرو خواهیم بود که جهان به غیر اتمی ماندنش اعتماد خواهد کرد، و خود نیز به دور از تحریم ها خواهد توانست اقتصادش را توسعه دهد، و بی داغ ننگ بر پیشانیش، سیاست های بین المللیش را پی گیری کند.
گزینه دیگر اعمال تحریم های بیشتر، انزوای بیشتر تهران، و به گونه بالقوه، ایرانی مجهز به سلاح هسته ای است.
نمایندگان ایران، با سرپرستی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، همزمان با این مذاکرات، دیدارهای دو جانبه ای با نمایندگان شش قدرت جهانی، از جمله با «وندی شرمن» نماینده آمریکا داشتند.
عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره هسته ای جمهوری اسلامی ایران دور اول مذاکرات وین را «خوب» توصیف کرد و گفت: مذاکرات پیچیده و طولانی پیش رو داریم.
ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران، هدف از گفت و گوهای امروز در وین را از قول آقای عراقچی،" رسیدن به راه حل جامع و نهایی در خصوص موضوع هسته ای" خواند.
آقای عراقچی تاکید کرده که این گفت و گوها " البته کار بزرگی است و مذاکرات طولانی و پیچیده پیش رو خواهد بود."
عباس عراقچی همچنین گفت: مذاکرات گام نهایی هنوز دستور کار مشخصی ندارد، و به نوعی جمع بندی اولیه نیاز هست.
ایرا و شش قدرت جهانی پس از این جمع بندی قرار است بر سر دستور کاری واحد توافق کنند تا گفت و گوهای اصلیشان را بر پایه آن آغاز کنند.
گفت و گوهای امروز در پی توافقی موقت انجام گرفت که سال گذشته میلادی به دست آمد و بر پایه آن، تهران بخش هایی از برنامه اتمی خودر محدود خواهد کرد.
توافق تاریخی اما موقتی که در پاییز گذشته حاصل شد در مقابل تعهد تهران به محدود کردن نگران کننده ترین جنبه های برنامه هسته یی اش، حاشیه هایی از تحریم های بین المللی اعمال شده بر جمهوری اسلامی را کاهش می دهد.
اما این صرفاً گام نخست، و برای مدت زمانی محدود، برابر با شش ماه یا شاید یک سال، با این منظور طراحی شده بود که مذاکره بر سر تغییرات عمده تر در برنامه اتمی ایران، به رفع بالقوه تمامی تحریم هایی بینجامد که اقتصاد ایران را فلج کرده است.
این روند از امروز در وین، پایتخت اتریش، و یکی از مقرهای سازمان ملل آغاز می شود. در گفت و گوهای امروز، پنج عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل، آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه، همراه آلمان رویاروی نمایندگان جمهوری اسلامی قرار خواهند داشت.
مذاکرات پیچیده خواهد بود
کارشناسان می گویند: این تلاش جدید برای رفع بحران هسته ای جمهوری اسلامی، طولانی و حتی دشوارتر از دور پیشین این گفت و گوها خواهد بود. تهران برای آن که تمامی تحریم های اعمال شده بر جمهوری اسلامی رفع شود باید با کاهش دادن عمیق و همیشگی برنامه هسته ای خود مواقت کند تا ضمانت دهد که در موضع ساخت بمب اتمی نخواهد بود.
جمهوری اسلامی می گوید خواهان بمب اتمی نیست اما شورای امنیت سازمان ملل و کارشناسان هسته یی نگران اند که جنبه هایی از این برنامه هسته ای، تهران را به مرحله ای نزدیک کرده باشد که بتواند بمب اتمی بسازد.
مارک هبز، کارشناس کاربردهای هسته ای در سازمان «صلح بین الملل» وابسته به اوقاف «کارنگی» می گوید:
یکی از پرسش های اصلی این است که آیا رهبران بلندپایه جمهوری اسلامی، که در ضمن تکذیب هر گونه ارتباطشان با سلاح های اتمی، برنامه هسته ای را به نوعی «حیثیت ملی» برای ایرانیان بدل کرده اند، تن به محدود کردن آن خواهند داد یا نه؟
بگفته آقای هبز: «بزرگترین مانع [بر سر راه این مذاکرات] احتمالاً میزان آمادگی سران تهران برای افشاء جنبه های حساس برنامه هسته یی شان است؛ جنبه هایی که حاکی از پژوهش درباره بمب اتمی و ساختن آن باشد.»
افزوده بر این، پای مسائل فنی مربوط به غنی سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم، و نیز تاسیسات گوناگون با قابلیت های مختلف نیز در میان است.
در طرف دیگر، به مجموعه پیچیده ای از تحریم های بین المللی، و نیز دو جانبه شماری از کشورها، از جمله تحریم هایی بر می خوریم که آمریکا بر تهران اعمال کرده است.
حد پایین توقعات
یکی از مسوولان بلندپایه دولت آمریکا روز گذشته یادآور شد که گفت و گوهای امروز در وین «پیچیده و دشوار و طولانی» و همراه با قماری کلان خواهد بود.
این مسوول که به شرط محفوظ ماندن هویتش با «صدای آمریکا» گفت و گو می کرد، خواهان گفت و گوهای «با تامل و تمرکز» شد و پیشبینی کرد که بخت شکست یا موفقیت این گفت و گوها یکسان و برابر است.
هم اکنون حد توقعات و انتظارات از این گفت و گوها پایین است. اما این مسوول آمریکایی یادآوری کرده است که اقدام بر پایه توافق موقت تا کنون با روانی ادامه داشته و در دنیای بگفته او جدیدی که از چند ماه پیش آغاز شد، دیدار مسوولان ایرانی و آمریکایی با یک دیگر و تماس هایشان با تلفن یا ایمیل به صورتی معمول، عادی و روزمره درآمده است.
همزمان، هر گونه توافقی باید با ساختاری از بازرسی های اجباری دقیق و شدید آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات مورد نظر در ایران همراه باشد.
آقای هبز می گوید: این بازرسی ها، با توجه به پیشینه جمهوری اسلامی در ارتباط با آژانس بین المللی اتمی، اهمیت دارد:
«دوره ای نزدیک به دو دهه بود که ایران به صورتی برنامه ریزی شده و منظم آژانس بین المللی انرژی اتمی و بقیه جهان را درباره چشم انداز و گستره برنامه هسته ای اش فریب می داد. در نتیجه، جمهوری اسلامی باید با اقدامات اساسی از ان چه در گذشته کرده است، خود را پاک و مبری کند.»
آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز برای آگاهی یافتن بیشتر از برنامه هسته ای ایران گرم گفت و گوهای جداگانه ای با تهران است.
کارشناسان می گویند: اگر دو طرف در وین به توافق برسند، این مذاکرات به احتمال زیاد، بصورت گاه گاه، درتمامی طول شش ماه مدت توافق موقت و شاید تا یک سال ادامه خواهد یافت.
در پایان این روند، احتمالاً با ایرانی روبرو خواهیم بود که جهان به غیر اتمی ماندنش اعتماد خواهد کرد، و خود نیز به دور از تحریم ها خواهد توانست اقتصادش را توسعه دهد، و بی داغ ننگ بر پیشانیش، سیاست های بین المللیش را پی گیری کند.
گزینه دیگر اعمال تحریم های بیشتر، انزوای بیشتر تهران، و به گونه بالقوه، ایرانی مجهز به سلاح هسته ای است.