همزمان با فرارسیدن روز ۲۰ ژانویه و موعد مقرر اجرای مفاد موافقت نامه اتمی بین تهران و شش قدرت جهانی، اتحادیه اروپا اعلام کرد بخشی از تحریم های اقتصادی که علیه ایران اعمال کرده بود، لغو خواهد کرد.
بازرسان «آژانس بین المللی انرژی اتمی» نیز روز دوشنبه اعلام کردند ایران غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را متوقف کرده است.
بنا به گزارش رسانه های بین المللی، سیاستگذاران تهران پس از عقد موافقت نامه و تصمیم برای اجرای طرح مشترک این کشور با شش قدرت غربی میزبان تعداد فزاینده ای از مقامات بلندپایه اروپا بوده اند و سفر هیات پارلمانی بریتانیا به تهران بخشی از آن ها بوده است.
براساس مفاد توافق نامه، همه مبادلات باید از طریق بانک هایی انجام گیرند که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار نگرفته اند و همه توافق نامه ها و قراردادهای بین تهران و کشورهای غربی باید پیش از انقضای شش ماه زمان پایان موافقت نامه موقت ژنو ایران و قدرتهای جهانی اجرا شوند مگر این که زمان توافق نامه از سوی طرفین تمدید شود.
بر همین اساس، ممنوعیت شرط بیمه و انتقال در ارتباط با نفت خام ایران متوقف می شود و فقط نفت خام ایران تحت پوشش بیمه قرار می گیرد و این بیمه مشمول محصولات پتروشیمی نخواهد شد. از سویی دیگر، ارائه خدمات بیمه و حمل و انتقال به کشورهایی همچون چین و هند که نفت خام ایران را وارد می کنند نیز مجاز خواهد بود.
براساس گزارش خبرگزاری رویترز، لغو تحریم های اتحادیه اروپا همچنین شامل اجاره کشتی برای حمل و انتقال نفت ایران خواهد بود اما شرکت های ایرانی که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارند مجاز نیستنداین خدمات را ارائه دهندو این شامل شرکت های بیمه اتحادیه اروپا نیز هست که در صورت حمل نفت خام یک شرکت خاص آن را تحت پوشش بیمه قرار می دادند.
تصمیم لغو بخشی از تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران شامل توقف ممنوعیت واردات، خرید و یا نقل و انتقال محصولات پتروشیمی این کشور نیز هست که پرداخت هزینه ها، بیمه و کلیه خدمات مالی حتی برای کشورهای سوم را نیز تحت پوشش بیمه و خدمات قرار می دهد.
با وجودی که وزارت نفت ایران هنوز در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارد اما براساس تصمیم روز دوشنبه این اتحادیه مجاز به مبادلات بازرگانی با شرکت های تحت نظارت و کنترل وزارت نفت ایران خواهد بود.
از سویی دیگر تجارت طلا و فلزات گرانبها با دولت ایران، نهادهای دولتی و بانک مرکزی ایران و یا افراد و نهادهای وابسته به دولت دیگر ممنوع نخواهد بود.
رویترز می نویسد اتحادیه اروپا آستانه ارسال پول به ایران و انتقال پول از ایران به کشورهای عضو این اتحادیه را به طور قابل توجهی (تا سطح ده برابر) تا زمانی که این مبادلات ناقض قوانین تحریم های مالی علیه ایران نباشند، افزایش می دهد و مجوزهای لازم را صادر خواهد کرد.
با وجود لغو بخش هایی از تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران، بخش عمده ممنوعیت صادرات نفت ایران به این اتحادیه کماکان به قوت خود باقی خواهد ماند و تا زمانی که توافق نامه جامعی با کشورهای غربی امضا نشود، مبادلات بانکی و مالی با بانک ها و موسسات پولی ایران که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارند، ممنوع است.
رویترز هفته گذشته گزارش داد بخشی از کاهش تحریم های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا که به ازای محدودیت فعالیت های غنی سازی ایران انجام خواهند شد، آزاد شدن مبلغی حدود ۴.۲ میلیارد دلار دارایی های این کشور خواهد بود که در طی چند سال گذشته به دلیل تحریم ها در سراسر جهان مسدود شده اند.
در سه دهه حیات جمهوری اسلامی در ایران اتحادیه اروپا، به ویژه کشورهایی همچون آلمان بزرگترین شریک تجاری ایران بودند اما برنامه اتمی ایران، حاکمیت دولت های محافظه کار و اقدامات نیروهای تندروی داخل حکومت، بسیجی ها و نیروهای به اصطلاح خودسر و کارهایی همچون حمله به سفارت بریتانیا، آتش زدن پرچم برخی از کشورهای اروپایی سبب شده تا مناسبات تهران و برخی از پایتخت های اروپایی به شدت رو به تیرگی بگذارند.
در دوران محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران در انزوای بین المللی بی سابقه ای فرو رفت اما انتخاب حسن روحانی، رئیس جمهوری جدید و اتخاذ موضع میانه و نشان دادن تمایل به خروج از انزوا و برقراری مناسبات با جامعه بین الملل، اتحادیه اروپا نیز رویکرد دوستانه تر و مثبت تری به مقامات دولت جدید نشان داد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز ۲۳ دسامبر برای اولین بار به صورت علنی اذعان کرد دولت او قصد دارد مناسبات کشورش با ایالات متحده و دیگر قدرتهای جهانی را ترمیم کند.
رسانه های جهان روز ۱۴ ژانویه گزارش دادند کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تصمیمی بی سابقه و در تلاشی به منظور بهبود مناسبات این اتحادیه با جمهوری اسلامی اعلام کرده طی هفته های آینده به زودی به ایران سفر خواهد کرد.
اما بونینو، وزیر امور خارجه ایتالیا در ماه دسامبر به ایران سفر کرد و رادک سیکورسکی، وزیر امور خارجه لهستان نیز قصد دارد تا پیش از پایان ماه فوریه به ایران سفر کند.
سفرای کشورهای عضو اتحادیه اروپا در تهران ماه گذشته از نمایندگانی که از طرف پارلمان های کشورهای اروپایی به ایران سفر کرده بودند خواستند تا خانم اشتون نماینده ویژه ای برای امور ایران منصوب کند و یا سفارت اتحادیه اروپا در ایران راافتتاح کند.
تارجا کرونبرگ، یکی از نمایندگان پارلمان اروپا که سرپرستی هیاتی به ایران را به عهده داشته است، روز ۲۰ ژانویه در مقاله ای در روزنامه گاردین می نویسد «بروکسل باید به هنگام معامله با تهران اهداف و گزینه های مشخص و به هنگامی داشته باشد و در غیر این صورت یک فهرست بزرگ را از دست خواهد داد».
این مقام اروپایی نوشته است «برداشت شخصی من (در سفر به ایران) این بود که دوران سکوت ممتد هم اکنون جایگزین صداهای متکثر هر دو طرف شده است، انتظارات در سطوح بسیار بالایی افزایش یافته اند اما راهبردی برای برقراری یک رابطه سازنده هنوز تدوین نشده است».
این مقام سیاسی اروپایی در گاردین نوشته است «اتحادیه اروپا راهبرد مشخص و روشنی در قبال ایران ندارد و ارتباطات سال های اخیر ایران و اتحادیه اروپا بیشتر در مورد مذاکرات بین المللی در مورد پرونده اتمی با حضور فرانسه، بریتانیا و آلمان و به ریاست خانم اشتون بوده است ... اما زیاد ملتزم به مناسبات دوجانبه و رویارویی با مقامات بلندپایه این کشور نبوده اند».
خانم کرونبرگ می نویسد سیاست اروپا در قبال ایران هنوز جای بحث بسیار دارد و هنوز منسجم و یکدست با ما در میان گذاشته نشده است.
او معتقد است «رویکرد راهبردی اتحادیه اروپا در قبال ایران باید بر بنیان سه عامل استوار باشند: ابتدا باید درک کرد که ارتباط با جامعه یک کشور بهترین شیوه برقراری ارتباط بر پایه همکاری است. بین ایران و اتحادیه اروپا ارتباط بسیار اندکی برقرار بوده و افزایش بسیار کند و تدریجی تبادل فرهنگی، آموزشی و اجتماعی نیز تاثیر مثبتی در این امر خواهد داشت. مردم ایران توجه و علاقه بسیاری به اروپا دارند و اروپایی ها نیز دیدگاه مشابهی دارد. عامل دوم گفتگوی مستقیم با رهبری ایران در همه زمینه ها و از جمله حساس ترین مسائل به شیوه های موثر هستند تا درک متقابل افزایش یابد. راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران باید برقراری گفتگو با ایران و به ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر استوار باشد که مهمترین هدف محسوب می شود. عامل سوم این است که اتحادیه اروپا باید ایران را متقاعد کند رابطه خود را با جامعه بین الملل عادی کند و توسعه مناسبات اقتصادی خود را براساس هنجارهای اقتصاد جهانی و توسعه پروژه های ابتکاری همچون انرژی قابل بازیافت و محافظت از محیط زیست استوار کنند که از جمله اقدامات مفید هستند».
این مقام تاکید می کند اتحادیه اروپا باید ابزارها و منابعی را بیابد که علائق مشترک بین دو کشور را به ارتباطات انسانی پویا و ماندگار بدل کند.
او می نویسد نقش نماینده ویژه اتحادیه اروپا در امور حقوق بشر ایران در معطوف کردن توجه به مسئله وضعیت حقوق بشر در این کشور و برقراری گفتگو با بخش های مختلف حاکمیت به ویژه قوه قضاییه استثنایی است.
با وجودی که براساس اخبار رسانه ها، شرکت های اروپایی برای ربودن گوی سبقت از شرکت های آمریکایی برای عقد قراردادهای پرسود نفت و گاز و انرژی و معادن با ایران تماس برقرار کرده اند اما خانم کرونبرگ توصیه کرده است «اتحادیه اروپا نباید براساس این فرض که با موفقیت توافق نامه ژنو و دیپلماسی جدید روحانی همه مشکلات حل و فصل شده اند با ایران گرم بگیرد و مشارکت های دوستانه با این کشور داشته باشد، و از سویی دیگر به تعویق انداختن هر اقدامی تا حل همه مشکلات با تهران نیز خردمندانه و کارساز نیستند».
وی یادآوری می کند در نهایت، موعد مناسب فقط زمانی فرا خواهد رسید که اتحادیه اروپا آن را به هنگام فرض کند و به همین دلیل است که کشورهای عضو این اتحادیه از هم اکنون باید به این مسئله بیندیشند تا به موقع و براساس راهبرد صحیح قدم بردارند و شاید ضرورت داشتن چنین راهبردی خیلی زود فرا برسد.
حضور ایران در عرصه جامعه بین المللی با سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری کشور به اجلاس داوس و دیدار و گفتگوی او با رهبران اقتصادی و سیاسی جهان چهره دیگری به خود خواهد گرفت.
بازرسان «آژانس بین المللی انرژی اتمی» نیز روز دوشنبه اعلام کردند ایران غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را متوقف کرده است.
بنا به گزارش رسانه های بین المللی، سیاستگذاران تهران پس از عقد موافقت نامه و تصمیم برای اجرای طرح مشترک این کشور با شش قدرت غربی میزبان تعداد فزاینده ای از مقامات بلندپایه اروپا بوده اند و سفر هیات پارلمانی بریتانیا به تهران بخشی از آن ها بوده است.
براساس مفاد توافق نامه، همه مبادلات باید از طریق بانک هایی انجام گیرند که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار نگرفته اند و همه توافق نامه ها و قراردادهای بین تهران و کشورهای غربی باید پیش از انقضای شش ماه زمان پایان موافقت نامه موقت ژنو ایران و قدرتهای جهانی اجرا شوند مگر این که زمان توافق نامه از سوی طرفین تمدید شود.
بر همین اساس، ممنوعیت شرط بیمه و انتقال در ارتباط با نفت خام ایران متوقف می شود و فقط نفت خام ایران تحت پوشش بیمه قرار می گیرد و این بیمه مشمول محصولات پتروشیمی نخواهد شد. از سویی دیگر، ارائه خدمات بیمه و حمل و انتقال به کشورهایی همچون چین و هند که نفت خام ایران را وارد می کنند نیز مجاز خواهد بود.
براساس گزارش خبرگزاری رویترز، لغو تحریم های اتحادیه اروپا همچنین شامل اجاره کشتی برای حمل و انتقال نفت ایران خواهد بود اما شرکت های ایرانی که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارند مجاز نیستنداین خدمات را ارائه دهندو این شامل شرکت های بیمه اتحادیه اروپا نیز هست که در صورت حمل نفت خام یک شرکت خاص آن را تحت پوشش بیمه قرار می دادند.
تصمیم لغو بخشی از تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران شامل توقف ممنوعیت واردات، خرید و یا نقل و انتقال محصولات پتروشیمی این کشور نیز هست که پرداخت هزینه ها، بیمه و کلیه خدمات مالی حتی برای کشورهای سوم را نیز تحت پوشش بیمه و خدمات قرار می دهد.
با وجودی که وزارت نفت ایران هنوز در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارد اما براساس تصمیم روز دوشنبه این اتحادیه مجاز به مبادلات بازرگانی با شرکت های تحت نظارت و کنترل وزارت نفت ایران خواهد بود.
از سویی دیگر تجارت طلا و فلزات گرانبها با دولت ایران، نهادهای دولتی و بانک مرکزی ایران و یا افراد و نهادهای وابسته به دولت دیگر ممنوع نخواهد بود.
رویترز می نویسد اتحادیه اروپا آستانه ارسال پول به ایران و انتقال پول از ایران به کشورهای عضو این اتحادیه را به طور قابل توجهی (تا سطح ده برابر) تا زمانی که این مبادلات ناقض قوانین تحریم های مالی علیه ایران نباشند، افزایش می دهد و مجوزهای لازم را صادر خواهد کرد.
با وجود لغو بخش هایی از تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران، بخش عمده ممنوعیت صادرات نفت ایران به این اتحادیه کماکان به قوت خود باقی خواهد ماند و تا زمانی که توافق نامه جامعی با کشورهای غربی امضا نشود، مبادلات بانکی و مالی با بانک ها و موسسات پولی ایران که در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار دارند، ممنوع است.
رویترز هفته گذشته گزارش داد بخشی از کاهش تحریم های اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا که به ازای محدودیت فعالیت های غنی سازی ایران انجام خواهند شد، آزاد شدن مبلغی حدود ۴.۲ میلیارد دلار دارایی های این کشور خواهد بود که در طی چند سال گذشته به دلیل تحریم ها در سراسر جهان مسدود شده اند.
در سه دهه حیات جمهوری اسلامی در ایران اتحادیه اروپا، به ویژه کشورهایی همچون آلمان بزرگترین شریک تجاری ایران بودند اما برنامه اتمی ایران، حاکمیت دولت های محافظه کار و اقدامات نیروهای تندروی داخل حکومت، بسیجی ها و نیروهای به اصطلاح خودسر و کارهایی همچون حمله به سفارت بریتانیا، آتش زدن پرچم برخی از کشورهای اروپایی سبب شده تا مناسبات تهران و برخی از پایتخت های اروپایی به شدت رو به تیرگی بگذارند.
در دوران محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران در انزوای بین المللی بی سابقه ای فرو رفت اما انتخاب حسن روحانی، رئیس جمهوری جدید و اتخاذ موضع میانه و نشان دادن تمایل به خروج از انزوا و برقراری مناسبات با جامعه بین الملل، اتحادیه اروپا نیز رویکرد دوستانه تر و مثبت تری به مقامات دولت جدید نشان داد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز ۲۳ دسامبر برای اولین بار به صورت علنی اذعان کرد دولت او قصد دارد مناسبات کشورش با ایالات متحده و دیگر قدرتهای جهانی را ترمیم کند.
رسانه های جهان روز ۱۴ ژانویه گزارش دادند کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تصمیمی بی سابقه و در تلاشی به منظور بهبود مناسبات این اتحادیه با جمهوری اسلامی اعلام کرده طی هفته های آینده به زودی به ایران سفر خواهد کرد.
اما بونینو، وزیر امور خارجه ایتالیا در ماه دسامبر به ایران سفر کرد و رادک سیکورسکی، وزیر امور خارجه لهستان نیز قصد دارد تا پیش از پایان ماه فوریه به ایران سفر کند.
سفرای کشورهای عضو اتحادیه اروپا در تهران ماه گذشته از نمایندگانی که از طرف پارلمان های کشورهای اروپایی به ایران سفر کرده بودند خواستند تا خانم اشتون نماینده ویژه ای برای امور ایران منصوب کند و یا سفارت اتحادیه اروپا در ایران راافتتاح کند.
تارجا کرونبرگ، یکی از نمایندگان پارلمان اروپا که سرپرستی هیاتی به ایران را به عهده داشته است، روز ۲۰ ژانویه در مقاله ای در روزنامه گاردین می نویسد «بروکسل باید به هنگام معامله با تهران اهداف و گزینه های مشخص و به هنگامی داشته باشد و در غیر این صورت یک فهرست بزرگ را از دست خواهد داد».
این مقام اروپایی نوشته است «برداشت شخصی من (در سفر به ایران) این بود که دوران سکوت ممتد هم اکنون جایگزین صداهای متکثر هر دو طرف شده است، انتظارات در سطوح بسیار بالایی افزایش یافته اند اما راهبردی برای برقراری یک رابطه سازنده هنوز تدوین نشده است».
این مقام سیاسی اروپایی در گاردین نوشته است «اتحادیه اروپا راهبرد مشخص و روشنی در قبال ایران ندارد و ارتباطات سال های اخیر ایران و اتحادیه اروپا بیشتر در مورد مذاکرات بین المللی در مورد پرونده اتمی با حضور فرانسه، بریتانیا و آلمان و به ریاست خانم اشتون بوده است ... اما زیاد ملتزم به مناسبات دوجانبه و رویارویی با مقامات بلندپایه این کشور نبوده اند».
خانم کرونبرگ می نویسد سیاست اروپا در قبال ایران هنوز جای بحث بسیار دارد و هنوز منسجم و یکدست با ما در میان گذاشته نشده است.
او معتقد است «رویکرد راهبردی اتحادیه اروپا در قبال ایران باید بر بنیان سه عامل استوار باشند: ابتدا باید درک کرد که ارتباط با جامعه یک کشور بهترین شیوه برقراری ارتباط بر پایه همکاری است. بین ایران و اتحادیه اروپا ارتباط بسیار اندکی برقرار بوده و افزایش بسیار کند و تدریجی تبادل فرهنگی، آموزشی و اجتماعی نیز تاثیر مثبتی در این امر خواهد داشت. مردم ایران توجه و علاقه بسیاری به اروپا دارند و اروپایی ها نیز دیدگاه مشابهی دارد. عامل دوم گفتگوی مستقیم با رهبری ایران در همه زمینه ها و از جمله حساس ترین مسائل به شیوه های موثر هستند تا درک متقابل افزایش یابد. راهبرد اتحادیه اروپا در قبال ایران باید برقراری گفتگو با ایران و به ویژه در مورد وضعیت حقوق بشر استوار باشد که مهمترین هدف محسوب می شود. عامل سوم این است که اتحادیه اروپا باید ایران را متقاعد کند رابطه خود را با جامعه بین الملل عادی کند و توسعه مناسبات اقتصادی خود را براساس هنجارهای اقتصاد جهانی و توسعه پروژه های ابتکاری همچون انرژی قابل بازیافت و محافظت از محیط زیست استوار کنند که از جمله اقدامات مفید هستند».
این مقام تاکید می کند اتحادیه اروپا باید ابزارها و منابعی را بیابد که علائق مشترک بین دو کشور را به ارتباطات انسانی پویا و ماندگار بدل کند.
او می نویسد نقش نماینده ویژه اتحادیه اروپا در امور حقوق بشر ایران در معطوف کردن توجه به مسئله وضعیت حقوق بشر در این کشور و برقراری گفتگو با بخش های مختلف حاکمیت به ویژه قوه قضاییه استثنایی است.
با وجودی که براساس اخبار رسانه ها، شرکت های اروپایی برای ربودن گوی سبقت از شرکت های آمریکایی برای عقد قراردادهای پرسود نفت و گاز و انرژی و معادن با ایران تماس برقرار کرده اند اما خانم کرونبرگ توصیه کرده است «اتحادیه اروپا نباید براساس این فرض که با موفقیت توافق نامه ژنو و دیپلماسی جدید روحانی همه مشکلات حل و فصل شده اند با ایران گرم بگیرد و مشارکت های دوستانه با این کشور داشته باشد، و از سویی دیگر به تعویق انداختن هر اقدامی تا حل همه مشکلات با تهران نیز خردمندانه و کارساز نیستند».
وی یادآوری می کند در نهایت، موعد مناسب فقط زمانی فرا خواهد رسید که اتحادیه اروپا آن را به هنگام فرض کند و به همین دلیل است که کشورهای عضو این اتحادیه از هم اکنون باید به این مسئله بیندیشند تا به موقع و براساس راهبرد صحیح قدم بردارند و شاید ضرورت داشتن چنین راهبردی خیلی زود فرا برسد.
حضور ایران در عرصه جامعه بین المللی با سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری کشور به اجلاس داوس و دیدار و گفتگوی او با رهبران اقتصادی و سیاسی جهان چهره دیگری به خود خواهد گرفت.