اصلاح طلبان و چهره های میانه روی سرشناس در ایران، به رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات مجلس شورای نگهبان از سوی هیات های نظارت وابسته به شورای نگهبان واکنش اعتراضی نشان دادند.
چند چهره سیاسی اصلاح طلب در مصاحبه های جداگانه با خبرگزاری های داخل ایران، از حسن روحانی خواسته اند که در موضوع رد صلاحیتها از اختیارات خود استفاده کند.
حسین مرعشی، از اعضای شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان یکشنبه شب، ۲۷ دی، گفته بود که در ایران سه هزار اصلاح‌طلب ثبت‌نام کرده‌اند که تنها ۳۰ نفر تایید شده‌اند، بر این اساس تنها ۱ درصد اصلاح‌طلبان تایید شده‌اند و ۹۹ درصد رد صلاحیت شده اند.
آقای مرعشی امروز به خبرگزاری ایلنا گفت در برخی استانها مثل چهارمحال بختیاری، بوشهر و کرمان هیچ نامزد اصلاح‌طلبی تایید صلاحیت نشده است. او در این گفت و گو از حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران خواست تا به گفته او، "به این ظلم فاحش که در حق اصلاح‌طلبان رخ داده، اعتراض کند."
محمدرضا تابش، از اقوام محمد خاتمی و نماینده فعلی اردکان در مجلس نیز به خبرگزاری ایلنا گفت که خواهان دخالت آقای روحانی شده تا "فضا را به سمتی ببرد که تائید صلاحیتها بر مدار قانون انجام شود."
درخواست این اصلاح طلبان در حالی است که روز یکشنبه، شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان رد صلاحیت گسترده اعضای این طیف سیاسی در انتخابات مجلس را "غیرقابل قبول" خوانده بود.
شورای نگهبان فهرست رسمی تایید صلاحیت شدگان را منتشر نمی کند، اما نجات‌الله ابراهیمیان، سخنگوی شورای نگهبان که بتازگی استعفا داده، خبر داد که تنها صلاحیت حدود ۴۰ درصد از کاندیداهای مجلس دهم توسط هیات‌های نظارت تایید شده اند.
هیات های نظارت منصوب شورای نگهبان هستند و بعد از بررسی صلاحیت ها، تایید صلاحیت نامزدها را به این نهاد اعلام می کنند تا این نهاد رسما گزارش صلاحیت ها را منتشر کرد.
شورای نگهبان نهادی انتصابی است که شش فقیه آن را رهبر منصوب می کند و شش حقوقدان آن توسط رئیس قوه قضاییه (منصوب رهبر) به مجلس معرفی می شود و نمایندگان آنها را از میان گزینه های پیشنهادی انتخاب می کنند.
در دو دهه اخیر این شورا اغلب نامزدهای منتقد یا مخالف نظام را به بهانه هایی رد صلاحیت کرده و مانع نامزدی آنها در انتخابات مجلس شده است. با اینکه رد صلاحیت گسترده از انتخابات مجلس هفتم توسط شورای نگهبان رایج شد، اما رد صلاحیت شصت درصد از نامزدها نیز کم سابقه است.
واکنش هاشمی رفسنجانی
روز دوشنبه، ۲۸ دی، اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات مجلس گفت که "برخی رد صلاحیتها، دستبرد به حق‌الناس است."
وی در پیامی که روی صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد، این سخن را گفته است. همچنین به گزارش خبرگزاری مهر، آقای رفسنجانی در یک مراسم عمومی با بیان اینکه "جامعه ما وضعیت خطرناکی دارد"، گفت تا خواستیم جشن بگیریم ۶۰ درصد نامزدها را کنار گذاشتند.
در میان رد صلاحیت شدگان، افرادی چون فاطمه هاشمی، فرزنداکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران، و مرتضی اشراقی نوه آیت‌الله خمینی وجود دارند.
همچنین برخی گزارشها حکایت دارد ۵۰ نماینده مجلس رد صلاحیت شده اند. وجه مشترک این افراد نزدیکی به طیف سیاسی نزدیک به علی لاریجانی رئیس اصولگرای مجلس حضور نام اغلب آنها زیر نامه تحقیق و تفحص از نهاد‌های زیر مجموعه علی خامنه‌ای است.
شورای نگهبان، رهبر و حق الناس
در حالی اکبر هاشمی رفسنجانی، شورای نگهبان را به "دستبرد به حق‌الناس" متهم کرده که پیش از این آیت الله علی خامنه ای در سخنانی درباره انتخابات گفته بود "رای مردم حق الناس است."
رهبر جمهوری اسلامی ده روز پیش در اظهارنظری گفته بود "همه در انتخابات شرکت کنند؛ حتی کسانیکه نظام را قبول ندارند."
هاشمی رفسنجانی پیشتر با اشاره به این جمله رهبر، گفته بود، این جمله ایشان خیلی معنادار است که حق ندارید کسانی را که صلاحیت دارند، رد کنید و یا کسانی که صلاحیت ندارند، بر مردم حاکم کنید.
علی مطهری، نماینده فعلی که رد صلاحیت شده، روی کانال تلگرام خود نوشته، "به نظر می‌رسد که هیات‌های نظارت استانها در مجموع حق‌الناس را رعایت نکرده‌اند و بسیاری از افراد خوش‌فکر را به صرف منتقد بودن، رد صلاحیت کرده و با محروم نمودن مردم از انتخاب آنها نوعی تعیین تکلیف برای مردم و دخالت در نتیجه انتخابات و ترکیب مجلس آینده کرده‌اند. امیدوارم شورای نگهبان توجه کافی به حقوق مردم و حق‌الناس داشته باشد و این افراط را تعدیل کند."
حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران، روز یکشنبه در سخنانی که به مناسبت آغاز برجام، به بحث رد صلاحیت ها اشاره کرد و گفت از همه اختیارات خود برای حل این مساله استفاده خواهد کرد.