«من جمهوری‌خواهم و از توافق اتمی با ایران حمایت می کنم»

کوری شیک: به دلایل زیاد می‌توان بدبین بود. اما دست کم پنج دلیل برای حمایت از این قرارداد مقدماتی وجود دارد

کوری شیک، پژوهشگر درمؤسسه هوور و از نویسندگان بلاگ حکومت سایه در نشریه فارین پالیسی در مقاله ای که پس از اعلام این توافق نوشته، با حفظ دیدگاه‌های یک عضو حزب جمهوری‌خواه، به ارزیابی توافق اتمی دوم آوریل میان ایران و قدرت های عمده جهان پرداخته است. او می نویسد:

توافقی که میان ایران و گروه پنج به‌علاوه یک امضا شده، موقت است و مواد مهمی چون زمان بندی لغو تحریم‌ها هنوز باید به نحوی کامل و روشن تنظیم و تعیین شود. رئیس جمهور اوباما از هم اکنون ادعاهای عجیب و غریبی صادر کرده و دارد نمک آش را زیاد می کند. ادعاهایی که واقعیت ندارد. مانند این که: «ایران به همه تعهداتش عمل کرده است» و رئیس جمهور آن را در سخنانش درپی توافق مطرح کرد. حال آن که ایران نتوانسته نگرانی های آژانس بین المللی انرژی اتمی را از برنامه اتمی اش رفع کند.

کوری شیک می نویسد، اما به پنج دلیل مهم، که درزیر می آید، باید درکنار دولت ایستاد و از این توافق حمایت کرد. دلایلی که منتقدان همیشگی کاخ سفید نیز آن را می پذیرند، و شما خواننده گرامی هم آن را خواهید پذیرفت.

۱- سیاست بازرسی‌ها محکم و باصلابت است.

بر اساس جزئیات توافق که تاکنون منتشر شده، این توافق، بازرسی دائم از همه تاسیسات اتمی ایران را امکان پذیر می‌کند. همچنین بازرسی از هر سایتمشکوک را دسترس‌پذیر کرده و از ایران می‌خواهد پروتکل الحاقی آژانس را امضا کند؛که خود امکان بازدید های سرزده را افزایش می دهد و آژانس را از اعتماد سازی بیشتر درغیاب هرگونه تقلبی برخوردار می کند. که اگر همه این ها لحاظ شود، به ضوابط راستی آزمایی با صلابتی خواهیم رسید. امکان بازرسی، توانایی آمریکا را در اشراف بر هر آنچه در برنامه اتمی ایران می‌گذرد، از دامنه و حدود فعالیت‌های آن، و از پیش بینی «آمادگی» آن برای تولید سلاح اتمی فوق العاده افزایش می‌دهد.

۲-توافق را با نگرانی‌های منطقه مربوط می‌کنند.

عملا همه کشورهای منطقه (به جز عمان) نگران برنامه اتمی ایرانند. بدترین نتیجه ای که این توافق می‌تواند به دست دهد، آن است که کشورهای منطقه یکی پس از دیگری به گسترش سلاح اتمی روی آورند، مگر آن که، دست کم، رضایت کشورهای عربستان سعودی، ترکیه و مصر برای حمایت از توافق جلب شود (که درمورد مصر با کمک های نظامی این رضایت خریده می شود). اوباما می تواند استدلال کند که بین آمریکا و متحدانش تقسیم کار شده و آمریکا وظیفه جلوگیری از بلندپروازی های اتمی ایران و تدارک اطلاعات و تسلیحات برای کشورهای منطقه را برای مبارزه با اقدام های براندازانه ایران در منطقه برعهده گرفته است. دعوت رئیس جمهوری از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس – یا بزرگ ترین دشمنان ایران در خاورمیانه- به کمپ دیوید برای گفت وگو و شاید اتخاذ سیاست هایی برای رفع نگرانی‌های آن‌ها ، زیرکی اوباما را می رساند.

۳-سیاست تحریم ها به هرحال رو به زوال داشت.

قطع نظر از اقدام‌های کنگره، آمریکا در اجرای سیاست تحریم به پایان خط رسیده است. اکنون که تحریم های غربی اقتصاد روسیه را می‌گزند، این کشور هرگز زیربار شادکردن غرب با اعمال تحریم بر ایران نخواهد رفت. روسیه که چنین باشد، چین که جای خود دارد. اروپایی‌ها قوی عمل کرده‌اند- اتحادیه اروپا با کاهش خرید نفت از ایران، دست تهران را از همه سخت‌تر پیچاند. اماتحریم ها رو به فرسودگی داشتند. ما در خطر تکرار تجربه عراق در سال ۲۰۰۲ بودیم.

۴-مفاد توافق را اعلام کردند

جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، با اعلام گسترده و تفصیلی جزئیات توافق، انجام بحث‌های مفصل درمورد فوائد توافق را، که برای حمایت از آن لازم است، امکان پذیر می کند. کنگره باید برای طرح همه دلایلی که برای بیزاری از ایران یا بی‌اعتمادیش به آن دارد، فضا و فرصت کافی و لازم ایجاد کند. باید به رئیس جمهور فشار بیاورد که در واپس زدن رفتار خطرناک غیراتمی ایران – مانند حمایت از سوریه و پشتیبانی از حوثی ها- چه در حرف و چه در عمل، فعال تر باشد. باید درباره فقدان سیاست کاخ سفید در مورد خاورمیانه بحث کند و پیشنهادهایی برای بهبود آن ارائه دهد. اما باید همچنین از این توافق حمایت کند (و امتیاز آن به رئیس جمهور می‌رسد که روز پنج‌شنبه کنگره را به عنوان «شریک کلیدی» ستود).

۵- خطرناک ترین شکاف را پر می‌کند.

پیش از این، سیاست اعلام شده پرزیدنت اوباما این بوده که تنها گزینه برای رسیدن به توافقی از راه مذاکره با ایران، گزینه جنگ است. اما در عین حال رئیس جمهور به‌روشنی نشان داده که از به‌کاربستن این تهدید خود اکراه دارد. بازگشت پرزیدنت اوباما از «خط قرمز» اعلام شده خود او در سپتامبر ۲۰۱۳ در مورد سوریه، به اعتبار آمریکا، هم در نزد متحدانش و هم در چشم دشمنانش، لطمه زد. تکرار تجربه ناخوش سوریه با ایران، اعتماد بقیه کشورها به تضمین های امنیتی آمریکا را سست می کند.

راه حلی مبتنی بر اصولی که روز پنج شنبه اعلام شد، روند پیشرفت ایران به سوی سلاح اتمی را به‌شدت کُند می‌کند و احتمال تشخیص هرگونه اقدام ایران برای دست یابی به آن را برای آمریکا به‌شدت افزایش میدهد. این به معنای آن نیست که درصورت تقلب ایران، کشورهای دیگر به بازگرداندن تحریم ها علاقه خواهند داشت، (روسیه احتمالا با هرگونه قطعنامه شورای امنیت مخالفت خواهد کرد). اما این توافق هسته‌ای، توافقی معقول و مستدل است. و اگر همراه با کوتاه کردن دست ایران از حمایت از تروریسم و تلاش‌هایش برای براندازی همسایگانش به اجرا درآید، می‌تواند آغازی باشد برای آن‌که استراتژی آمریکا در خاورمیانه به راه درست بازگردد.