حفاظت محیط زیست و مذاهب

برج های خنک کننده کارخانه ای در چین

رهبران و پیروان مذاهب گوناگون در جای جای جهان به حفظ محیط زیست و بازیافت منابع همت گمارده اند و آن را راهی موثر برای مقابله با هدر رفتن انرژی می خوانند.

نمونه فعال این اندیشه، کلیسایی در کویینزلند استرالیاست که ۲۴ پنل خورشیدی بر بام کلیسا قرار داده که به شکل صلیبند و در سال ۲۰۰۹ بر بام این کلیسا نصب شده اند تا به جلوگیری از هدر رفتن انرژی کمک کنند.

در اسلوی نروژ نیز نمونه ای از این تلاش برای استفاده از منابع انرژی پاک و قابل تبدیل به گونه های دیگر انرژی در کلیساها وجود دارد.

اما تنها کلیساها نیستند که تلاش هایی از این دست را در برنامه کاری خود قرار داده اند. برخی مساجد و شماری از کنیسه های جهان نیز کوشش های مشابهی را در این خصوص به کار گرفته اند.

کلیسای کاتولیک در گذشته تمایل چندانی به استفاده از انرژی پاک یا بازیافت منابع نشان نداده بود، اما پاپ فرانسیس، رهبر تازه کاتولیک های جهان، ظاهراً به بازیافت منابع و تبدیل انرژی علاقه نشان داده و قصد اعمال آن را در میان پیروان کاتولیسم نیز دارد.

پاپ فرانسیس در زمان انتخاب خود به عنوان رهبر کاتولیک های جهان در ماه مارس سال جاری بر حفاظت از محیط زیست تاکید ورزید، و جهان وی را به عنوان دوستدار طبیعت می شناسد. نخستین سخنرانی رسمی وی در سمت رهبر کاتولیک های جهان، در میان مسائل دیگر مورد اشاره و تاکید وی، به ضرورت صیانت از محیط زیست اشاره داشت، که با توجه به شمار زیاد پیروان کاتولیسم در جهان (یک میلیارد و دویست میلیون نفر)، نقطه عطفی چشمگیر در فرایند حفاظت از محیط زیست تلقی می شود.

مانعی که بر سر راه حفاظت از محیط زیست و فعال کردن بازیافت منابع وجود دارد، آن است که بسیاری از مذهبیان معتقدند تغییر آب و هوای جو زمین تابع اراده خداوند است و آن را ناشی از سبک زندگی و عادات بشر نمی دانند.

کلیسای جامعی در بریتانیا که بیشترین شمار پیروان مسیحیت را در آن کشور دارد و به کلیسای بریتانیا موسوم است، اعلام کرده که قصد دارد مصرف سوخت کربن دار خود را تا سال ۲۰۲۰ به میزان چشمگیری کاهش دهد و ۴۲ درصد از آن را کم کند و تا سال ۲۰۵۰ میزان عمده ای از این سوخت را کاهش دهد (۸۰ درصد از آن را بکاهد).

برخی مساجد بزرگ جهان که مسجدی در غرب ترکیه در میان شناخته شده ترین آنهاست از پنل های خورشیدی برای تامین انرژی استفاده می کنند. کنیسه ای مشهور با نام امانوئل در ایالت ماساچوست آمریکا در سال ۱۹۷۸ نخستین پنل خورشیدی را در میان معابد و زیارتگاه های آمریکای شمالی ساخت.

رهبر ارتدوکس های جهان نیز که یک روحانی یونانی است، بر ضرورت صیانت از طبیعت به عنوان آنچه موهبت خداوند نامیده، تاکید ورزیده و آلوده کردن محیط زیست را گناه خوانده است.

رهبران بوداییان، هندوان، مسیحیان، یهودیان و مسلمانان جهان از سال ۱۹۸۶ پیروان خود را به زندگی هماهنگ با طبیعت دعوت کرده اند و گفته اند آلوده کردن آن گناه است. سیک ها و بوداییان هم بعدتر دعوت از پیروانشان به حفظ پیرامون خود را آغاز کردند.

پرداختن به حفاظت از محیط زیست در باور و اندیشه مذهبی، به ویژه برای کلیسای کاتولیک، مدرن تر کردن و تجدد نگرش ها و روش های این کلیسا تلقی می شود.

در آمریکا، رویکرد بسیاری از شهروندان نسبت به محیط زیست با سیاست عجین است. بسیاری از آمریکاییان برمبنای دموکرات یا جمهوری خواه بودن، رویکرد خود را در قبال محیط زیست انتخاب می کنند. دموکرات های آمریکایی درخصوص حفاظت از محیط زیست فعال تر هستند و آلودگی آن و گرمایش جو زمین را بیشتر از جمهوری خواهان جدی می گیرند.

این البته، مورد انتقاد بسیاری است که باور دارند آمریکاییان ایمانشان را بر مبنای سیاستشان تعیین می کنند و موافق کوشش برای حفظ محیط زیست یا جلوگیری از تداوم گرمایش جو زمین نیستند و تصمیم و اقدام در این راستا را در میان اختیارات خداوند می خوانند.

گفتنی است که واتیکان یکی از ۲۰۰ کرسی را در سازمان ملل متحد دارد که بررسی راه های تغییر آب و هوا را به گونه ای که زمین با سیلاب و خشکسالی کمتری مواجه شود، در دستور کار خود دارند و احتمالا تا پایان سال ۲۰۱۵ ایده های خود در این راستا را عملی خواهند کرد.