پایگاه داده‌های باز ایران در مقاله‌ای به جوانب قرارداد «کرسنت پترولیوم»، که این روزها یکی از موضوعات مورد بحث در مناظره‌های کاندیداهای حکومت برای جانشینی ابراهیم رئیسی بوده، پرداخته است.
در گزارش پایگاه داده‌های باز ایران که روز ۷ تیر منتشر شد آمده است که در سال ۱۳۸۰ و در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی قراردادی مبنی بر تامین گاز با شرکت «کرسنت پترولیوم» شارجه به امضا رسید که مقرر کرد پس از مهلتی چهارساله، گاز مورد نظر از سال ۱۳۸۴ از میدان سلمان تامین شود.
ولی جمهوری اسلامی به دلیل منازعات سیاسی، اختلافات داخلی، فساد گسترده و قیمت پایین لحاظ شده در قرارداد برای گاز، این قرارداد را به بهانه رد و بدل شدن رشوه لغو کرد. هرچند هرگز نتوانست پرداخت رشوه را در هیچ دادگاهی به اثبات برساند. به نوشته پایگاه داده های باز ایران موضوع این بود که شرکت ملی نفت جمهوری اسلامی چون نمی‌خواست مقامات حکومت و آقازاده‌ها را به دریافت رشوه از شرکت کرسنت متهم کند، هرگز یک پرونده فساد رسمی علیه شرکت «کرسنت پترولیوم» مطرح نکرد و به این ترتیب این شرکت در همه نبردهای حقوقی پیروز شد.
در قراردادهای اقتصادی بین دولت‌ها، معمولا وزارت امورخارجه می تواند وارد عمل شود و مسئله را حل و فصل کند ولی از آن‌جا که «کرسنت» یک شرکت خصوصی است، وزارت خارجه و روابط بین‌دولتی در مورد این پرونده نمی‌توانست راه به جایی ببرد. شرکت خصوصی «کرسنت پترولیوم» پرونده‌ای محکم علیه شرکت ملی نفت ایران دارد و این قرارداد تاکنون خسارات جبران‌ناپذیری برای ایران داشته است.
در آخرین مورد، دادگاهی در لندن حکم کرد که ملکی به ارزش تقریبی ۱۰۰ میلیون پوند، متعلق به شرکت ملی نفت ایران در لندن، به عنوان جبران بخشی از خسارت ۲.۴ میلیارد دلاری قرارداد ذکر شده، به شرکت «کرسنت» منتقل شود. به این ترتیب این ساختمان که در یکی از بهترین مناطق تجاری لندن قرار دارد و طی چند سال گذشته میلیون‌ها پوند صرف بازسازی آن شده بود، از مالکیت شرکت ملی نفت ایران خارج خواهد شد.
در این میان یکی از سوالات اساسی از شرکت ملی نفت ایران این است که با توجه به لغو قرارداد «کرسنت»، شرکت ملی نفت با گاز میدان سلمان چه کرده است؟
شواهد حاکی از این است که در ۲۰ سال گذشته، شرکت ملی نفت ایران، با وجود کمبود گاز و برق در ایران، این گاز را بدون هیچ سودی سوزانده است و تبعات زیان بار این قرارداد سال به سال رو به افزایش است.
بنا بر این گزارش، این زیان روزافزون در کل شامل موارد زیر است:
- از دست دادن درآمد گاز از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۹: مجموعا حدود ۴.۸۲ میلیارد دلار
- هزینه‌های دادگاه: حدود ۲۰ میلیون دلار
- هزینه استخدام کارشناسان فنی و بازرگانی: حدود ۴ میلیون دلار
- هزینه سفر نمایندگان شرکت ملی نفت ایران : حدود ۳ میلیون دلار
- محکومیت شرکت ملی نفت ایران به پرداخت ۲.۴ میلیارد دلار
به این ترتیب مجموع ضررهای ناشی از قرارداد «کرسنت پترولیوم» به ۷ میلیارد و ۲۴۵ میلیون دلار می‌رسد که معنی آن این است که با احتساب نرخ ۶۰ هزارتومانی برای هر دلار آمریکا با این مبلغ می‌شد ۴۴۰۰۰ مدرسه شش کلاسه یا درمانگاه تخصصی شبانه روزی در کشور تاسیس کرد.
در پایان گزارش پایگاه داده‌های باز ایران آمده است که قطر از سال ۱۳۸۴، صادرات گاز به امارات متحده عربی را با قیمتی مشابه قرارداد «کرسنت پترولیوم» آغاز کرد و فروش آن تا امروز و حتی در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ که روابط دیپلماتیک دو کشور قطع و پروازها ممنوع شده بود، ادامه داشته است.
* در تهیه این مطلب از گزارش تحقیقی پایگاه داده‌های باز ایران استفاده شده است