وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا روز دوشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ (۲۰ مارس)، گزارش سالانه خود درباره وضعیت حقوق بشر در ١٩٨ کشور و قلمرو مختلف جهان طی سال ۲۰۲۲ را منتشر کرد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در سخنانی به این مناسبت با اشاره به «مرگ غم‌انگیز» مهسا (ژینا) امینی گفت سرکوب اعتراضات ناشی از این حادثه توسط جمهوری اسلامی به کشته‌شدن صدها معترض مسالمت‌جو از جمله ده‌ها کودک منجر شد.
به گفته آنتونی بلینکن، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در جریان بازداشت خودسرانه هزاران معترض به «شکنجه و خشونت مبتنی بر جنسیت» متوسل شدند.
او با اشاره به بازداشت و محاکمه روزنامه‌نگاران و وکلا افزود جمهوری اسلامی با برگزاری محاکمه‌های ساختگی و اجرای اعدام‌های شتابزده قصد ایجاد رعب و وحشت بیشتر میان ایرانیان را داشت.
به گفته بلینکن جامعه بین‌المللی سرکوب بیرحمانه معترضان ایرانی توسط جمهوری اسلامی را محکوم کرده و همچنان به حمایت از آنها ادامه خواهد داد.
وزیر امور خارجه آمریکا همچنین به تهاجم و اشغالگری روسیه در اوکراین، اقدامات سرکوبگرانه و تبعیض‌آمیز طالبان علیه زنان و دختران افغانستانی، و نقض حقوق بشر در چین، اتیوپی، اریتره، کوبا، و نیکاراگوئه از جمله اشاره کرد.
در گزارش امسال توجه ویژه‌ای به تاثیرات منفی نابرابری اقتصادی، تغییرات اقلیمی، مهاجرت، ناامنی غذا، و دیگر بحران‌های جهانی بر جوامع و گروه‌های حاشیه‌ای شده است.
- ایران در گزارش امسال وزارت امور خارجه آمریکا
بخش ایران گزارش به اعتراضات سراسری ایرانیان با حضور فعال زنان و جوانان به دنبال کشته‌شدن مهسا (ژینا) امینی اشاره کرده و آورده که معترضان با شعار «زن زندگی آزادی» و «مرگ بر دیکتاتور» در خیابان‌ها حضور داشتند.
این گزارش متشکل از هفت بخش اصلی با عناوین احترام به کرامت انسان، احترام به آزادی‌های مدنی، آزادی مشارکت در فرایند سیاسی، فساد و فقدان شفافیت در حکومت، موضع حکومت در برابر تحقیقات بین‌المللی و غیردولتی درباره موارد نقض حقوق بشر، تبعیض و بدرفتاری‌های اجتماعی، و نهایتا حقوق کارگران است که هرکدام خود به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌شوند.
در بخش احترام به کرامت انسان، به مواردی همچون اعدام و نیز کشتن سیاسی و غیرقانونی مخالفان و معترضان از جمله بیش از ۵۰۰ شهروند ایرانی اشاره شده که دست‌کم ۶۹ از آنان کودک و نوجوان بودند.
ربودن و ناپدید کردن مخالفان، شکنجه و بدرفتاری با بازداشت‌شدگان در زندان‌های دارای شرایط نامناسب، بازداشت و دستگیری‌های خودسرانه، فقدان دادرسی‌های عمومی عادلانه، دخالت خودسرانه و غیرقانونی در حوزه خصوصی افراد، و بدرفتاری‌های جنگی از جمله استخدام کودک‌سرباز و بدرفتاری شبه‌نظامیان وابسته به ایران در منطقه، از دیگر موارد ذکر شده در بخش مربوط به احترام به کرامت انسان هستند.
سرکوب انواع آزادی از جمله، آزادی تجمعات و انجمن‌های مسالمت‌جو، آزادی مذهب، حق خروج از کشور، و حقوق پناهجویان از موارد عمده مورد اشاره در بخش احترام به آزادی‌های مدنی است.
وزارت امور خارجه در بخشی از این گزارش به نقل از صدای آمریکا به بازداشت نوید جمشیدی، سردبیر آسیانیوز، در جریان یورش به منزل شخصی‌اش در تهران در ۲۴ سپتامبر و همچنین ضرب و شتم نوید طی بازداشت اشاره می‌کند.
در بخش آزادی مشارکت در فرایند سیاسی، به مساله ضرورت تایید صلاحیت نامزدهای انتخابات‌های مختلف توسط شورای نگهبان اشاره شده است.
موانع ساختاری سد راه تشکیل احزاب مستقل و همچنین محدودیت مشارکت زنان و اقلیت‌های مذهبی در انتخابات به تنها رای دادن از دیگر موارد ذکر شده در این بخش گزارش است.
اما در بخش فساد و فقدان شفافیت در حکومت، به مواردی همچون فساد اقتصادی گسترده بنیادها و سازمان‌های مذهبی حکومتی و همچنین مشارکت نهادهای پرشمار وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
در مخابرات، معادن، ساخت‌وسازها، و نیز قاچاق دارو، مواد مخدر، مواد خام، و اسلحه اشاره شده است.
گزارش سالانه وزارت امور خارجه در بخش موضع حکومت در برابر تحقیقات بین‌المللی و غیردولتی درباره موارد نقض حقوق بشر به خودداری جمهوری اسلامی از همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق بشر اشاره شده است.
در بخش تبعیض و بدرفتاری‌های اجتماعی، از آزار و اذیت‌های جنسیتی علیه زنان و دیگر اشکال خشونت‌های جنسی و جنسیتی، خشونت و تبعیض نژادی و قومی نظام‌مند علیه ترک‌های آذری، بلوچ‌ها، عرب‌های اهوازی، و کُردها، بدرفتاری و نقض حقوق کودکان، و یهودستیزی یاد شده است.
و نهایتا در بخش حقوق کارگران به آزادی انجمن‌ها و حق مذاکره دسته جمعی، کار اجباری کودکان و نوجوانان زیر ١٨ سال، حقوق و مزایای معوقه کارگران، و مسائلی دیگر همچون نبود حداقل دستمزد اشاره شده است.
