در حالی که گفتگوهای نمایندگان ارشد ایالات متحده و ایران برای یافتن راه حلی برای پایان دادن اختلافات بر سر برنامه هستهای ایران در لوزان سوئیس همچنان ادامه دارد، مقامهای دو طرف از پیشرفت در حل و فصل «اختلافات عمده» در بحث فنی خبر دادند.
با این حال، جاش ارنست سخنگوی کاخ سفيد عصر سه شنبه در واکنش به این اظهارات، با اعلام این که هنوز اختلافات اساسی با ايران به قوت خود باقی است، گفت «از دید رئيس جمهوری آمريکا هنوز هیچ چيزی عوض نشده و در بهترين حالت همه چيز هنوز ۵۰-۵۰ است.»
خبرگزاری رویترز پیشتر در روز سه شنبه، به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت «ما در زمینه شناسایی گزینههایی برای حل و فصل موضوعات فنی عمده، قطعا به پیشرفتهایی دست یافتهایم.»
این مقام دولت آمریکا، که نخواست هویتش فاش شود، در ادامه افزود «با این حال راه درازی در پیش است ... اما در همین مقطع هم موضوعهای جدی وجود دارند که باید بررسی شوند.»
اظهارات مقام آمریکایی اندکی پس از سخنان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، که در گفتگوهای هستهای جاری با نمایندگان ایالات متحده در لوزان هیات مذاکره کننده ایرانی را همراهی میکند، عنوان شد.
علی اکبر صالحی روز سهشنبه در اظهارنظری خوشبینانه از حل و فصل «اختلافات عمده» بین دو طرف خبر داد و گفت در بحث فنی تنها یک اختلاف مهم باقی مانده است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، وی در گفتگویی با تلویزیون دولتی ایران، با بیان این که «موضوعات عمده حل و فصل شدهاند،» افزود «امیدوارم در مدت زمان باقی مانده، بتوانیم به نتیجه برسیم.»
سخنگوی کاخ سفید، در اظهاراتی که ظاهرا به این سخنان آقای صالحی اشاره دارد، گفت «بايد منتظر علائمی از سوی مقامات تصميمگيرنده ايران، و نه فقط مذاکرهکنندگان اتمی، بود،» و در ادامه افزود «در گفگتوهای يک سال گذشته، پيشرفتهای خوبی حاصل شده، هرچند موانعی هم وجود داشته، که تا به حال باقی ماندهاند.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، صبح روز سه شنبه بار دیگر با ارنست مونیز وزیر انرژی ایالات متحده دیدار و گفتگو کرده بود. از محتویات این گفتگوها خبری منتشر نشده است، اما با توجه به موقعیت دو طرف، انتظار میرود مذاکرات این دو، بر جزئیات فنی پرونده متمرکز بوده است.
آقای صالحی، پیش از این در گفتگو با شبكه العالم نیز گفته بود که «گفتگوهای خوبی در بخش فنی داشتيم؛ در موضوعات عمده به نتيجه رسيدهايم و يكی دو موضوع باقیمانده است، كه اميدوارم در فرصت باقی آنها را هم حل كنيم.»
بر اساس توافق ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵، دو طرف تا پایان ماه مارس (۱۱ فروردین ۱۳۹۴) فرصت دارند تا بر سر چارچوب توافق جامع، که از آن به عنوان توافق سیاسی نیز یاد میشوند، دست یابند و تا پایان ماه ژوئن (۹ تیر ماه) نیز به ثبت جزئیات آن بپردازند.
دور جدید گفتگوهای هستهای ایالات متحده و ایران، با ديدارهای جان كری و محمدجواد ظريف وزیران خارجه دو کشور، ارنست مونیز و علی اکبر صالحی، و نیز معاونان وزیران خارجه دو کشور، از روز یکشنبه در هتل بوریواژ شهر لوزان آغاز شد.
همچنین قرار است هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجي اتحادیه اروپا امروز به این گفتگوها بپيوندد. مدیران سیاسی کشورهای عضو گروه ۱+۵ و ایران نیز روز چهارشنبه در لوزان دیدار و گفتگو خواهند کرد.
به گزارس خبرنگار صدای آمريكا در لوزان هیات مذاكره كننده روسيه صبح روز سه شنبه وارد لوزان شد؛ اما سرگئی ريابكوف معاون وزير امور خارجه روسيه، هيات روسی را همراهی نمیكرد.
محمد جواد ظریف نیز اواخر شب گذشته پس از بازگشت از بلژیک به سوئیس، در پاسخ به پرسش خبرنگاران در خصوص سفرش به بروکسل برای گفتگو با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاو وزیران خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان، تنها به یک جمله اکتفا کرد و گفت «خوب بود.»
وزیر امور خارجه ایران، که پس از انتشار نامه ۴۷ سناتور جمهوریخواه آمریکایی به رهبر ایران، تاکید کرده است که کشورش تنها با آمریکا در حال مذاکره نیست، در سفری کوتاه به بروکسل در مقر اتحادیه اروپا با فدریکا موگرینی، فیلیپ هاموند، لوران فابیوس و فرانک والتر اشتاین مایر دیدار و گفتگو کرد. سفری که هدف از آن بررسی موارد اختلاف باقیمانده میان ایران و غرب و بررسی راههای عبور از آن عنوان شده بود.
در پایان این نشست، اتحادیه اروپا در بیانیهای اعلام کرد که مسئول سیاست خارجی آن اتحادیه و وزیران خارجه این سه کشور– که به عنوان تروئیکای اروپایی مذاکرات اتمی با ایران را در سال ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۸۲ خورشیدی) آغاز کردند – مصمم هستند برای رسیدن به توافقی با ایران، که پاسخگوی تمامی نگرانیهای بین المللی در خصوص صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران باشد، تلاش کنند.
فدریکا موگرینی نیز با اشاره به این که این دیدار به پیشرفت مذاکرات در روزها و هفتههای سرنوشتساز آینده کمک خواهد کرد، گفت «آگاهی از این که یک توافق خوب برای همه طرفها و به دلایل مختلف مفید است، در طرفین وجود دارد. اما این به معنای آن نیست که راههای فنی برای اختلافهای باقی مانده پیدا خواهد شود.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که از آبان ماه گذشته جانشین کاترین اشتون شد – در ادامه افزود «فقط میتوانم بگویم که عناصر لازم برای رسیدن به یک توافق را میبینم، اما هنوز اختلافهایی باقی مانده که باید برطرف شود.»
فیلیپ هاموند وزیر خارجه بریتانیا با اعلام این که در مذاکرات «همچنان پیشرفتهایی» به دست میآید، گفت اگر قرار باشد به توافق برسیم «همچنان راه درازی در پیش است.»
وزیر امور خارجه فرانسه نیز در سخنانی، بار دیگر با تاکید بر این که فرانسه به دنبال «توافقی پایدار» است، گفت «همچنان نکات خاصی وجود دارد که باید حل شوند. ما امیدواریم که بتوانیم همه آنها را برطرف کنیم؛ و تا زمانی که این کار انجام نشده، هیچ چیز تمام نشده است.»
دو هفته سرنوشت ساز تا پایان ماه مارس باقی مانده و مذاکرات فشرده سیاستمداران و کارشناسان ایران و آمریکا پشت درهای بسته هتل بوریواژ در شهر لوزان سوئیس در جریان است.
هدف، رسیدن به نوعی تفاهم و یا درک مشترک از چارچوب یک توافق جامع هستهای با ایران – که از آن به عنوان توافق سیاسی نیز یاد میشود – تا پیش از مهلت مقرر پایان ماه مارس (۱۱ فروردین ۱۳۹۴) است، که به مذاکره کنندگان دو طرف اجازه میدهد از ادامه مذاکرات برای تدوین جزئیات آن تا ۳۰ ژوئن ( ۹ تیر ماه ۱۳۹۴) دفاع کنند.
بر اساس اطلاعاتی که از محل برگزاری مذاکرات به بیرون درز کرده است، به نظر میرسد در توافقی که کم کم در حال شکل گیری است، طرفین روی ۶۵۰۰ سانتریفیوژ فعال در ایران برای مدت زمانی بیش از یک دهه، توافق نظر دارند. هر چند لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه معتقد است تعداد سانتریفیوژهای ایران باید بسیار کمتر از این باشد.
در همین حال ایران خواهان لغو تمامی تحریمهای وضع شده بر این کشور است. چگونگی و سرعت رفع تحریمها همچنان یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در این دیدارها است.
یکی دیگر از موضوعات مورد بحث، تحقیق و توسعه برنامه هستهای ایران در مدت زمان توافق جامع و آینده تاسیسات زیرزمینی فوردو در نزدیکی شهر قم است. پیشتر گفته شده بود که ایران پذیرفته است از فوردو به عنوان مرکزی صرفا تحقیقاتی استفاده کند.
پس از ماهها مذاکرات فشرده، و بخصوص گفتگوهای دوجانبه میان وزیران خارجه آمریکا و ایران، طرفین میگویند هیچگاه تا این اندازه به راه حلی برای حل و فصل پرونده هستهای ایران نزدیک نبودهاند. با این حال اختلافهای باقی مانده، امکان پیشبینی آینده مذاکرات جاری را از طرفین سلب میکند.