فعالان حقوق بشر می گویند جهادگران مرتبط با القاعده در مناطق تحت کنترل شمال و شرق سوریه نوجوانان و بچه هایی را که برخی تنها چهار سال دارند برای گرفتن زیر آموزش های عقیدتی در مدارس و اردوگاه های آموزشی هدف قرار می دهند.
روانشناسان و فعالان اپوزیسیون هشدار می دهند که هدف از این کار تلاش هدفمند القاعده برای تربیت نسل جدید رزمندگان است که بسیار لجام گسیخته و حتی تندروتر از نسل فعلی اعضای القاعده عمل خواهد کرد. تراپیست هایی که در پروژه های امدادگری در آفریقا و خاورمیانه فعالیت کرده اند می گویند توانبخشی به کودکانی که به عنوان بچه سرباز در سنین پایین جذب شده اند، بسیار مشکل است.
محمد خلیل، روانشناس بنیاد عرب برای حمایت از قربانیان جنگ و شکنجه، مستقر در لندن می گوید: «شاهد این هستیم که جهادگرایان تلاش می کنند بانکی از بمبگذاران انتحاری تشکیل دهند.کودکان را به راحتی می توان آموزش داد. آن ها در بحبوحه جنگ به این کودکان سرگشته هویت و حیثیت می دهند و بهشان می گویند که دیگر مرد شده اند. مغزشان را با افکار جهادی شستشو می دهند. آنها کودکان را به نوعی از زندگی هل می دهند که بعدا عوض کردنش آسان نخواهد بود.»
ویدئوی جذب کودکان
ویدئوهای جدیدی که اخیرا در فضای آنلاین منتشر شده تلاش جهادگران برای درخدمت گرفتن کودکان و نوجوانان و ارائه آموزش به آنان را نشان می دهد. این ویدئوها همچنین حاوی بخش هایی تبلیغاتی برای القاعده و دیگر گروه های جهادی است که کودکان در فرای مرزهای سوریه، در اروپا و حاشیه خلیج فارس را هدف قرار می دهد.»
یکی از ویدئوهای فوق یک عضو دولت اسلامی عراق و شام را نشان می دهد که در حال آموزش شلیک با یک تفنگ AK47 به کودکی چهارساله است. در این ویدئو کودک می گوید که در ازبکستان متولد شده و نامش ابوبکر البغدادی، هم اسم رهبر داعش است. لهجه جهادگرایان اطراف این کودک حکایت از آن دارد که این افراد از کشورهای عرب خلیج فارس هستند.
میمری، موسسه تحقیقات رسانه ای خاورمیانه در واشنگتن، درباره ویدئوی فوق می گوید که طی دهه گذشته القاعده و گروه های مرتبط با آن تمرکزشان را بر کودکان زیر سیزده سال و حتی جوانتر گذاشته اند: «هسته مرکزی القاعده و گروه های مرتبط با آن بیش از همیشه بر کودکان تمرکز کرده اند.
ستیون ستالینسکی، مدیر موسسه میمری می گوید: «هسته مرکزی القاعده و بازوهایش بیش از همیشه روی کودکان تمرکز کرده اند. القاعده فهمیده که این راهی موثر برای گسترش ایدئولوژی و رشد است.»
تلاش برای جذب کودکان در سوریه بیش از جاهای دیگر است
با آن که القاعده تلاش می کند کودکان را در افغانستان، خاورمیانه و آفریقا جذب کند و آموزش دهد، تلاش های این گروه تروریستی در جذب کودکان در سوریه سازمان یافته تر است. به گفته آقای ستالینسکی، این امر از طریق فعالیت های جدید الشباب، بازوی رسانه ای القاعده صورت می گیرد. مولانا عاصم عمر، از رهبران الشباب در ویدئویی که در سال جاری میلادی منتشر شد، مسلمانان جوانتر را ترغیب می کند تا «امن و آسایش خانه و زندگی با والدین و زندگی شهری را ترک کنند» تا مانند محمد، پیامبر اسلام به جهاد بپیوندند.
فعالان اپوزیسیون می گویند داعش مدرسه هایی را در مناطق غوطه و ریف دمشق، در حومه دمشق برپا کرده که حدود ۳۰۰ کودک را در خود جای داده اند. گفته می شود که برخی کودکان از کشورهای دیگر آورده شده اند و دیگران کودکان یتیم سوری هستند که در جریان جنگ خانواده شان را از دست داده اند.
سازمان ملل متحد در گزارش ماه فوریه خود تمامی جناح های درگیر در جنگ داخلی سوریه را به خشونت علیه کودکان از جمله جذب آنان به عنوان سرباز متهم کرده است. بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد وضعیت کودکان در جنگ را «غیرقابل وصف و غیرقابل قبول» دانست.
جبهه النصره، وابسته به القاعده با رویکردی مشابه به جذب کودکان مشغول است و مدرسه هایش در سوریه را اداره می کند. ویدئویی از این مدارس که اوایل فوریه از سوی موسسه میمری پخش شد گروه بزرگی از کودکان در یک مدرسه جهادی را نشان می دهد.
خلیل، امدادگر آسیب دیدگان جنگ می گوید: «کودکان فهم اندکی از کشتن و مرگ دارند و هنگام جنگ می توانند بسیار خشن و افراطی عمل کنند زیرا به راحتی برای انجام عملیات انتحاری و بمب گذاری آموزش می بینند و قادرند تا ماموریت ها را بدون ترس به انجام برسانند.»
توانبخشی دشوار و عواقب طولانی مدت
آقای خلیل می گوید توانبخشی به کودکانی که در سنین خیلی پایین جذب شده اند کاری است بس دشوار: «پیش بینی می کنم که شاهد عواقب بسیار جدی خواهیم بود. القاعده در حال پرورش نسلی از افراطیون است که تهدیدی جدی نه تنها علیه سوریه خواهند بود، بلکه برای تمامی کشورهای همسایه در خاورمیانه و همچنین اروپا خطر خواهد داشت.»
مدیر مرکز نظارت بر رسانه های میمری می گوید عواقب این امر را می توان در حال حاضر در خارج از سوریه مشاهده کرد: «جوانان مسلمانی که حتی به سن قانونی برای رانندگی کردن نرسیده اند به تنهایی از اروپا و برخی کشورهای مسلمان در جهان، برای شرکت در جهاد راهی سوریه می شوند.» دو نوجوان ۱۵ و ۱۶ ساله از شهر تولوز فرانسه، که عازم جهاد در سوریه بودند، در اواخر ماه ژانویه در ترکیه بازداشت شدند.
ستالینسکی هشدار داد که گروه های افراطی در افریقا، خاورمیانه و حتی اروپا مدارسی را برای مغزشویی کودکان افتتاح می کنند. او می گوید «داعش حتی بخش آموزش دارد و کتاب هایی را هم برای آموزش تدارک دیده است.»
در کنار تاسیس مدارس، گروه های تندروی جهادگرا پروپاگاندایی را برای گسترش فرهنگ شهادت طلبی در میان کودکان از طریق انتشار عکس ها و ویدئوهایی در رسانه های اجتماعی به راه انداخته است. در ویدئویی مربوط به اواخر سال 2012 یک پسربچه حدودا ده ساله سوری، در حالی که برای خودش قبر می کند می گوید: «انشاالله شهید خواهم شد.»
روانشناسان و فعالان اپوزیسیون هشدار می دهند که هدف از این کار تلاش هدفمند القاعده برای تربیت نسل جدید رزمندگان است که بسیار لجام گسیخته و حتی تندروتر از نسل فعلی اعضای القاعده عمل خواهد کرد. تراپیست هایی که در پروژه های امدادگری در آفریقا و خاورمیانه فعالیت کرده اند می گویند توانبخشی به کودکانی که به عنوان بچه سرباز در سنین پایین جذب شده اند، بسیار مشکل است.
محمد خلیل، روانشناس بنیاد عرب برای حمایت از قربانیان جنگ و شکنجه، مستقر در لندن می گوید: «شاهد این هستیم که جهادگرایان تلاش می کنند بانکی از بمبگذاران انتحاری تشکیل دهند.کودکان را به راحتی می توان آموزش داد. آن ها در بحبوحه جنگ به این کودکان سرگشته هویت و حیثیت می دهند و بهشان می گویند که دیگر مرد شده اند. مغزشان را با افکار جهادی شستشو می دهند. آنها کودکان را به نوعی از زندگی هل می دهند که بعدا عوض کردنش آسان نخواهد بود.»
ویدئوی جذب کودکان
ویدئوهای جدیدی که اخیرا در فضای آنلاین منتشر شده تلاش جهادگران برای درخدمت گرفتن کودکان و نوجوانان و ارائه آموزش به آنان را نشان می دهد. این ویدئوها همچنین حاوی بخش هایی تبلیغاتی برای القاعده و دیگر گروه های جهادی است که کودکان در فرای مرزهای سوریه، در اروپا و حاشیه خلیج فارس را هدف قرار می دهد.»
یکی از ویدئوهای فوق یک عضو دولت اسلامی عراق و شام را نشان می دهد که در حال آموزش شلیک با یک تفنگ AK47 به کودکی چهارساله است. در این ویدئو کودک می گوید که در ازبکستان متولد شده و نامش ابوبکر البغدادی، هم اسم رهبر داعش است. لهجه جهادگرایان اطراف این کودک حکایت از آن دارد که این افراد از کشورهای عرب خلیج فارس هستند.
میمری، موسسه تحقیقات رسانه ای خاورمیانه در واشنگتن، درباره ویدئوی فوق می گوید که طی دهه گذشته القاعده و گروه های مرتبط با آن تمرکزشان را بر کودکان زیر سیزده سال و حتی جوانتر گذاشته اند: «هسته مرکزی القاعده و گروه های مرتبط با آن بیش از همیشه بر کودکان تمرکز کرده اند.
ستیون ستالینسکی، مدیر موسسه میمری می گوید: «هسته مرکزی القاعده و بازوهایش بیش از همیشه روی کودکان تمرکز کرده اند. القاعده فهمیده که این راهی موثر برای گسترش ایدئولوژی و رشد است.»
تلاش برای جذب کودکان در سوریه بیش از جاهای دیگر است
با آن که القاعده تلاش می کند کودکان را در افغانستان، خاورمیانه و آفریقا جذب کند و آموزش دهد، تلاش های این گروه تروریستی در جذب کودکان در سوریه سازمان یافته تر است. به گفته آقای ستالینسکی، این امر از طریق فعالیت های جدید الشباب، بازوی رسانه ای القاعده صورت می گیرد. مولانا عاصم عمر، از رهبران الشباب در ویدئویی که در سال جاری میلادی منتشر شد، مسلمانان جوانتر را ترغیب می کند تا «امن و آسایش خانه و زندگی با والدین و زندگی شهری را ترک کنند» تا مانند محمد، پیامبر اسلام به جهاد بپیوندند.
فعالان اپوزیسیون می گویند داعش مدرسه هایی را در مناطق غوطه و ریف دمشق، در حومه دمشق برپا کرده که حدود ۳۰۰ کودک را در خود جای داده اند. گفته می شود که برخی کودکان از کشورهای دیگر آورده شده اند و دیگران کودکان یتیم سوری هستند که در جریان جنگ خانواده شان را از دست داده اند.
سازمان ملل متحد در گزارش ماه فوریه خود تمامی جناح های درگیر در جنگ داخلی سوریه را به خشونت علیه کودکان از جمله جذب آنان به عنوان سرباز متهم کرده است. بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد وضعیت کودکان در جنگ را «غیرقابل وصف و غیرقابل قبول» دانست.
جبهه النصره، وابسته به القاعده با رویکردی مشابه به جذب کودکان مشغول است و مدرسه هایش در سوریه را اداره می کند. ویدئویی از این مدارس که اوایل فوریه از سوی موسسه میمری پخش شد گروه بزرگی از کودکان در یک مدرسه جهادی را نشان می دهد.
خلیل، امدادگر آسیب دیدگان جنگ می گوید: «کودکان فهم اندکی از کشتن و مرگ دارند و هنگام جنگ می توانند بسیار خشن و افراطی عمل کنند زیرا به راحتی برای انجام عملیات انتحاری و بمب گذاری آموزش می بینند و قادرند تا ماموریت ها را بدون ترس به انجام برسانند.»
توانبخشی دشوار و عواقب طولانی مدت
آقای خلیل می گوید توانبخشی به کودکانی که در سنین خیلی پایین جذب شده اند کاری است بس دشوار: «پیش بینی می کنم که شاهد عواقب بسیار جدی خواهیم بود. القاعده در حال پرورش نسلی از افراطیون است که تهدیدی جدی نه تنها علیه سوریه خواهند بود، بلکه برای تمامی کشورهای همسایه در خاورمیانه و همچنین اروپا خطر خواهد داشت.»
مدیر مرکز نظارت بر رسانه های میمری می گوید عواقب این امر را می توان در حال حاضر در خارج از سوریه مشاهده کرد: «جوانان مسلمانی که حتی به سن قانونی برای رانندگی کردن نرسیده اند به تنهایی از اروپا و برخی کشورهای مسلمان در جهان، برای شرکت در جهاد راهی سوریه می شوند.» دو نوجوان ۱۵ و ۱۶ ساله از شهر تولوز فرانسه، که عازم جهاد در سوریه بودند، در اواخر ماه ژانویه در ترکیه بازداشت شدند.
ستالینسکی هشدار داد که گروه های افراطی در افریقا، خاورمیانه و حتی اروپا مدارسی را برای مغزشویی کودکان افتتاح می کنند. او می گوید «داعش حتی بخش آموزش دارد و کتاب هایی را هم برای آموزش تدارک دیده است.»
در کنار تاسیس مدارس، گروه های تندروی جهادگرا پروپاگاندایی را برای گسترش فرهنگ شهادت طلبی در میان کودکان از طریق انتشار عکس ها و ویدئوهایی در رسانه های اجتماعی به راه انداخته است. در ویدئویی مربوط به اواخر سال 2012 یک پسربچه حدودا ده ساله سوری، در حالی که برای خودش قبر می کند می گوید: «انشاالله شهید خواهم شد.»
