پیامها، ویدیوها، و عکسهایی که در توئیتر، فیسبوک، و تلگرام به اشتراک گذاشته میشوند، بسیار بیشتر از حملات هوایی روسیه به اوکراین، کاربران شبکههای اجتماعی را هدف قرار دادهاند.
برای مثال این تصاویر نشان میدهند که نیروهای اوکراینی جنگندههای روسیه را سرنگون میکنند یا شهروندان اوکراینی در خانههایشان برای در امان ماندن از رگبار گلوله پناه گرفتهاند.
برخی از آنها تصاویری واقعی و هولناک از جنگ هستند، ولی برخی دیگر سالها پیش از این که روسیه دست به بزرگترین حمله به یک کشور اروپایی از جنگ جهانی دوم به بعد بزند، در اینترنت وجود داشتند.
حمله به اوکراین اولین درگیری مسلحانه بزرگ اروپا در عصر رسانههای اجتماعی است؛ عصری که صفحه کوچک گوشیهای هوشمند به ابزار ارتباطاتی غالب تبدیل شده است و میتواند خطر انتشار فوری اطلاعات نادرستِ خطرناک و حتی مرگبار را با خود به دنبال داشته باشد.
ویدیوهای تیکتاک، خبرهای فوری تبلیغات سیاسی، و توئیتهایی که در سراسر جهان در دنیای مجازی میچرخند، میلونها نفر را در مورد واقعیت علت و چگونگی این نبرد و آن چه در جبهه جنگ میگذرد، گیج و سر در گم کردهاند.
با این حال رسانههای دولتی روسیه اظهارات ولادمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، را در پلتفرمهای خود بازتاب میدهند و حتی شبکه خبری «آر تی» به صدها هزار نفر دنبال کننده خود در تلگرام با لحنی تند این تهاجم را «ضروری» توصیف میکنند.
برِت شیفر، سرپرست تیم دستکاری اطلاعات در «اتحاد برای تامین دموکراسی» که یک اندیشکده غیر حزبی در شهر واشنگتن است، میگوید که پوتین و رسانههای دولتی روسیه در روزهای گذشته انتشار اتهامات نادرستی مانند این که «اکثریت جمعیت اوکراین نازی هستند و مرتکب نسلکشی میشوند» را افزایش دادهاند.
برای مثال، هفته گذشته، مدیر «آر تی» در یک برنامه تلویزیونی زنده بدون هیچ مدرکی ادعا کرد که اوکراینیها ممکن است مردم خود را با گاز بکشند.
یک کلیپ که از یک ویدیو گیم گرفته شده نیز با این ادعای دروغ که صحنه واقعی از حملات است، توجه میلیونها کاربر را به خود جلب کرد.
اینها تنها چند مورد از اطلاعات نادرست و تصاویر کاذب است که در رسانههای اجتماعی عمده میچرخند.
جان سیلوا، مدیر ارشد پروژه سواد خبری، که یک سازمان غیرانتفاعی برای مبارزه با اطلاعات نادرست از طریق آموزش است میگوید، افرادی که این ویدیوها، عکسها، و ادعاهای کاذب را از طریق آنلاین میبینند، آحتمالاً آنها را تماشا میکنند، به اشتراک میگذارند، و به روز خود ادامه میدهند.
آقای سیلوا گفت: «ما یک چترباز را می بینیم که به زبان روسی صحبت می کند، در نتیجه برای زیر سوال بردن آن وقت نمیگذاریم. و اگر اطلاعاتی را [در شبکههای اجتماعی] می بینیم که برای ما جدید است، مایلیم آنها با دیگران به اشتراک بگذاریم.»
و در حالی که برخی از کاربران با این کار به طور ناخواسته شایعات را گسترش میدهند، برخی دیگر شرطبندی میکنند که میتوانند کاربران را برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات دروغ فریب دهند.