درست ۵۰ سال پس از اولین تحریم نفتی اوپک علیه متحدان اسرائیل، و در پی جنگ اخیر حماس و اسرائیل، بار دیگر موضوع تحریم نفتی اسرائیل و متحدانش مطرح شده است. اما آیا این بار تحریم، عملی خواهد شد؟
بسیاری از تحلیلگران، ناظران بازار نفت و سیاستمداران، وضعیت کنونی را با شرایط منجر به تحریم اوپک در سال ۱۳۵۲ (۱۹۷۳) قابل مقایسه می‌دانند. در آن سال، به دنبال جنگ چهارم اعراب و اسرائیل، کشورهای عرب تولیدکننده نفت به رهبری عربستان سعودی، به تلافی حمایت آمریکا از اسرائیل در جنگ خاورمیانه، چند متحد اسرائیل، از جمله آمریکا و بریتانیا و سپس هلند و ژاپن را تحریم نفتی کردند. تحریم منجر به کمبود شدید و تشکیل صف‌‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها شد و تأثیر منفی قابل توجهی بر اقتصاد آمریکا گذاشت.
با این حال، خبرگزاری رویترز به نقل از تحلیلگران و منابع اوپک نوشت که دنیای انرژی امروز با ۵۰ سال پیش تفاوت بسیاری کرده، و احتمال یک تحریم جدید ضعیف است.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، و متحدانش به رهبری روسیه یا اوپک پلاس، روز یکشنبه آینده، پنجم آذر، برای تصمیم‌گیری درباره میزان تولید نفت در وین گرد هم می‌آیند. منابع مطلع به رویترز گفته‌اند که شرکت‌کنندگان در نشست احتمالاً در زمینه کاهش تولید بیشتر بحث خواهند کرد.
چه کشورهایی خواهان تحریم هستند؟
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، پیشتر از اعضای سازمان همکاری اسلامی خواست تا تحریم نفتی و تحریم‌های دیگری را علیه اسرائیل اعمال کنند و سفرای اسرائیل را اخراج کنند. در آن زمان، چهار منبع از اوپک به رویترز گفتند که به رغم درخواست ایران، هیچ اقدام فوری یا نشست اضطراری از سوی سازمان همکاری اسلامی برنامه‌ریزی نشده است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفته‌ها پس از آن‌که خواستار تحریم نفتی و غذایی علیه اسرائیل شده بود، روز یکشنبه از کشورهای اسلامی که روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند، درخواست کرد که این روابط را دست‌کم برای یک «مدت محدود» قطع کنند.
در این حال، در نشست مشترک اعضای سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض در روز بیستم آبان، کشورهای مسلمان با اعمال تحریم‌های گسترده علیه اسرائیل به درخواست ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی موافقت نکردند.
نیم قرن پیش، کشورهای غربی خریداران اصلی نفت تولید شده توسط کشورهای عربی بودند، اما امروز، آسیا مشتری اصلی نفت خام اوپک است و حدود ۷۰ درصد از کل صادرات این گروه را به خود اختصاص می‌دهد.
یکی از منابع اوپک درباره این‌که چرا تحریم جدیدی در پیش نیست، به رویترز گفت: «شرایط ژئوپولیتیکی در مقایسه با ۵۰ سال پیش متفاوت است.»
در این ارتباط، تحریم نفتی به سبک دهه ۱۹۷۰ توسط کشورهای تولیدکننده نفت خلیج فارس بعید به نظر می‌رسد چون دو سوم صادرات نفت اعضای شورای همکاری خلیج فارس امروز به مشتریان آسیایی فروخته می‌شود.
جیووانی استانوو، تحلیلگر شرکت مالی «یوبی‌اس» به رویترز گفت: نفوذ چین در خاورمیانه رو به افزایش است.
چین، دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت، بین عربستان سعودی و ایران میانجیگری کرده است؛ کشوری که مشتری بسیار مهمی برای تولیدکنندگان نفت خاورمیانه است.
مورگان بازیلیان، مدیر موسسه پین، گفت که چشم‌انداز انرژی در ۵۰ سال گذشته تغییرات اساسی کرده است. ایالات متحده اکنون بزرگترین تولید کننده نفت و گاز جهان است و یک ذخیره استراتژیک نفتی دراز مدت در اختیار دارد.
