در حالی که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از کاهش امیدواری خود به احیای برجام می‌گوید و آمریکا به ایران هشدار داده است که پرونده اختلافات خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ابزاری برای چانه‌زنی تلقی نکند، جمهوری اسلامی ایران با طرح خواسته‌های متعدد و پافشاری بر آنها، دستیابی به توافق احیای برجام را با چالش مواجه کرده است.
- تاکید ایران بر لزوم لغو تحریم‌ها و اخذ تضمین از آمریکا
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه ۱۴ شهریور در نشست خبری خود بر لزوم لغو تحریم‌های هسته‌ای آمریکا علیه تهران تاکید کرد و این مسئله را یکی از تضمین‌های مورد نظر جمهوری اسلامی در توافق احیای برجام خواند.
وی افزود: «لغو تحریم‌ها باید به نحوی باشد که ایران بتواند از منافع احیای برجام به صورت کامل منتفع شود.»
همزمان با این اظهارات، محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران، در توییتی اعلام کرد که «ایران خلأها و ابهامات متن توافق برجام را نمی‌پذیرد.»
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام، نیز ضمن بازنشر توییت محمد مرندی، نظر او را تایید کرد.
وی به طور تلویحی آمریکا را در این زمینه مقصر دانست و نوشت: «من مطمئن نیستم که اتحادیه اروپا فراموش کرده باشد چه کسی مسئول وضعیت فعلی است.»
جمهوری اسلامی ایران هفته پیش پاسخ دیگری را در رابطه با متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای برجام و نیز نظرات آمریکا درباره خواسته‌های ایران ارائه کرد که در آن خواستار اخذ تضمین‌هایی از آمریکا شده است.
- پافشاری ایران بر لزوم بسته‌شدن پرونده پادمانی‌اش در آژانس و موضع آمریکا
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه ۱۴ شهریور بر لزوم بسته‌شدن پرونده پادمانی ایران در آژانس تاکید کرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی ماه‌های گذشته بارها از مقام‌های جمهوری اسلامی خواستار توضیح درباره آثار اورانیوم کشف‌شده در سه سایت «مشکوک» به فعالیت‌های هسته‌ای در ایران شده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی نه تنها هنوز به سوالات آژانس در این‌باره پاسخی نداده‌اند، بلکه دسترسی این نهاد نظارتی به دوربین‌های نصب‌شده خود در سایت‌های هسته‌ای ایران را نیز قطع کرده‌اند.
از سوی دیگر آمریکا روز دوشنبه ۱۴ شهریور از جمهوری اسلامی ایران موضوع تحقیقات پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ابزاری برای چانه‌زنی تلقی نکند و اعلام کرد که واشینگتن هنوز در حال بررسی پاسخ ایران است.
همزمان جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز با بیان اینکه پاسخ ایران به متن پیشنهادی احیای برجام کمکی به توافق نمی‌کند، اعلام کرد که روند احیای توافق هسته‌ای در «خطر» است.
جوزپ بورل همچنین گفت که امیدواری‌اش نسبت به احیای فوری برجام کاهش یافته است.
- فعالیت‌های اخیر هسته‌ای ایران و قصدش برای ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید
همزمان با فراز و نشیب‌های مذاکرات احیای برجام و بحث‌ها بر سر متن توافق، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، روز دوشنبه ۱۴ شهریور از قصد ایران برای ساخت چند نیروگاه اتمی خبر داد.
وی از اجرای یک برنامه «افق ۲۰ ساله» صحبت کرد که طراحی و احداث چند نیروگاه اتمی برای تامین ۲۰ درصد برق کشور بخشی از این برنامه است.
علاوه بر این اظهارات، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک هفته پیش گزارش داد که ایران غنی‌سازی اورانیوم در یکی از آبشارهای سانتریفیوژهای پیشرفته در نطنز متشکل از ۱۷۴ سانتریفیوژ «آی‌آر۶» را آغاز کرده است.
ایران از یک سال پیش سطح غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد بالا برده است، در حالی که توافق هسته‌ای برجام به ایران اجازه غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۳/۶۷ درصد داده بود.
کشورهای غربی طی ماه‌های گذشته بارها نسبت به فعالیت‌های اخیر هسته‌ای ایران از جمله استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته و بالابردن سطح غنی‌سازی اورانیوم ابراز نگرانی کرده‌اند و از ایران خواسته‌اند به تعهداتش در برجام بازگردد.
- ادامه تلاش‌های اسرائیل جهت ایجاد مانع برای احیای برجام
اسرائیل از مخالفان سرسخت احیای برجام است و شماری از نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان آمریکا نیز با مواضع اسرائیل همسو هستند.
در همین رابطه باب منندز و لیندزی گراهام، دو سناتور بانفوذ دموکرات و جمهوری‌خواه که به اسرائیل سفر کرده‌اند، روز دوشنبه ۱۴ شهریور در یک نشست خبری در اورشلیم گفتند که دولت جو بایدن متعهد شده است که در صورت توافق با ایران بر سر احیای برجام، آن را برای بررسی به کنگره ارائه کند.
این دو سناتور پیش‌بینی کرده‌اند که توافق احیای برجام با مخالفت نمایندگان هر دو حزب دمکرات و جمهوری‌خواه مواجه شود.
شمار زیادی از سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان آمریکا در هفته‌های گذشته پیشنهادهای متعددی را برای ایجاد مانع بر سر راه احیای برجام ارائه داده‌اند.
یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل، پیشتر خواستار توقف مذاکرات با ایران شده و گفته بود که این توافق میلیاردها دلار به خزانه ایران واریز می‌کند و جمهوری اسلامی از آن برای ایجاد بی‌ثباتی در خاورمیانه استفاده خواهد کرد.
نشریه هاآرتص نیز روز یکشنبه ۱۳ شهریورماه گزارش داد که دولت اسرائیل به تلاش‌های خود برای ایجاد مانع بر سر توافق احیای برجام ادامه خواهد داد.
اسرائیل می‌گوید ایران با ساخت سلاح هسته‌ای فاصله اندکی دارد و این یک «تهدید جدی» برای جهان خواهد بود، اما آمریکا بارها تاکید کرده است که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
