خبرگزاری «رویترز» با انتشار یگ گزارش تحقیقی به نقش گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی در جنگ با اسرائیل در کشورهای غربی پرداخته است و نمونه‌های مختلفی از همکاری حکومت ایران با باندهای جنایت‌کار حرفه‌ای برای ترور، تهدید، و ربایش مخالفین تهران، را شرح می‌دهد.
در این مطلب مروری داریم بر بخش‌هایی از این گزارش که توسط خبرگزاری رویترز منتشر شده است.
با تشدید درگیری میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، تهران با راه‌اندازی موجی از حملات و آدم‌ربایی در کشورهایی اروپایی و آمریکا سعی در ایجاد ناامنی دارد. واشنگتن و متحدانش از افزایش شدید چنین توطئه‌هایی که مرتبط با جمهوری اسلامی است، آگاهی دارند.
خبرگزاری رویترز در بررسی اسناد دادگاه و اظهارات عمومی مقامات دولتی دریافته است که از سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) دست‌کم ۳۳ طرح ترور یا آدم‌ربایی در غرب صورت گرفته است که مقامات محلی و اسرائیلی آنها را به جمهوری اسلامی نسبت می‌دهند.
یکی از این طرح‌ها حمله به ساختمانی در شهر آتن، پایتخت یونان، است که یک مرکز یهودی و رستوران کوشر در آن قرار دارد.
سید فخار عباس، تبعه پاکستانی مقیم ایران، با استخدام یکی از آشنایان قدیمی خود که ساکن یونان بود، به او دستور داد تا به این ساختمان حمله کند. عباس به این فرد گفت که با گروهی کار می‌کند که برای هر قتل ۱۵ هزار یورو می‌پردازد.
بررسی ارتباطات در شبکه پیام‌رسان «واتس‌اپ» نشان می‌دهد که آنها اوایل سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۱) درباره استفاده از مواد منفجره یا به آتش کشیدن این ساختمان گفت‌وگو کردند.
عباس از این فرد می‌خواهد تا مدارک مستدل و کافی برای اثبات تعداد تلفات ارائه کند تا برای دریافت دستمزد دچار مشکل نشوند. او بدون اشاره به اینکه با چه گروه یا سازمانی کار می‌کند، می‌خواهد که عملیات به گونه‌ای انجام شود که رضایت کارفرما را جلب کند.
نتایج تحقیقات پلیس که شامل صدها صفحه اسناد و مدارک، پیام‌های ردوبدل شده، اظهارات مقام‌های امنیتی، و شهادت شاهدان است، نشان می‌دهد که چگونه عباس در یک فرآیند طولانی تلاش می‌کند تا سید ارتضا حیدر، هموطن پاکستانی خود را جذب و از او برای طراحی و حمله به این هدف در شهر آتن استفاده کند.
مقامات یونانی سال گذشته حیدر و یک پاکستانی دیگر را بازداشت کردند و گفتند که آنها ضمن ارتباط با یک شبکه تروریستی در خارج از این کشور، قصد داشتند تا با اجرای عملیاتی در آتن موجب «خسارت انسانی» شوند. این دو فرد با اتهامات مرتبط با تروریسم در یونان مواجه هستند ولی خود را بیگناه معرفی می‌کنند.
حیدر که بهار امسال با محدودیت‌هایی از بازداشت موقت آزاد شد، می‌گوید که خلافی انجام نداده است. او به رویترز می‌گوید که تصاویری از ساختمان را برای عباس فرستاد ولی هیچ اقدامی انجام نداد و فقط امیدوار بود که بدون آسیب رساندن به سایرین دستمزد دریافت کند.
وکیل حیدر نیز می‌گوید که او «هرگز به صورت قابل توجهی» در فعالیت‌های غیرقانونی شرکت نکرد و اقدام عملی انجام نداده است.
متهم پاکستانی دیگر به درخواست رویترز برای اظهارنظر پاسخی نداده است. عباس، آمر عملیات، با اتهامات مرتبط با تروریسم مواجه شد و در پاکستان نیز به ظن قتل تحت تعقیب است، با این حال از موقعیت او اطلاعی در دست نیست.
پلیس یونان از اظهار نظر خودداری می‌کند و این پرونده در انتظار تصمیم مقامات قضایی در برای انجام محاکمه است.
سازمان «موساد»، سرویس اطلاعاتی اسرائیل، که در تحقیقات در یونان کمک کرد، می‌گوید که این عملیات توسط جمهوری اسلامی برنامه‌ریزی شد و بخشی از یک شبکه چند ملیتی ترور است که توسط حکومت ایران هدایت می‌شود. دولت اسرائیل از اظهار نظر در مورد این پرونده یا سایر فعالیت‌های موساد خودداری کرد.
هرچند که تهران، ادعای موساد را رد می‌کند، ولی روش‌های عملیاتی این طرح با الگوهایی مطابقت دارد که در برخی دیگر از توطئه‌های منتسب به جمهوری اسلامی دیده می‌شود.
این عملیات قرار بود توسط آدم‌کشان غیرایرانی اجرا شود که برای این منظور استخدام شدند و هدف حمله غیرنظامیان اسرائیلی یا یهودی بود.
رویترز موفق به پیگیری دست‌کم دو مورد مشابه دیگر شده است که ظاهرا مرتبط با اتباع پاکستانی است.
اهداف توطئه‌های انتسابی دیگر به جمهوری اسلامی شامل مقامات ارشد آمریکایی، روزنامه نگاران ایرانی، و یا منتقدین حکومت ایران، در خارج از کشور است.
کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، و نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، اخیرا گفت که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا آگاهی‌هایی را در مورد «تهدیدهای واقعی و خاص ایران برای ترور او» در اختیار آنها قرار داده است. تهران بصورت علنی دخالت در برخی توطئه‌های ادعایی در آمریکا را رد کرده است.
جنگ سایه در اروپا نیز در جریان است، جایی که اکثر توطئه‌های ادعا شده توسط رویترز ثبت شده است.
برت هولمگرن، مدیر موقت مرکز ملی ضد تروریسم، یک سازمان هماهنگ‌کننده اطلاعاتی ایالات متحده، می‌گوید که از سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) جمهوری اسلامی به‌صورت چشمگیری توطئه‌های مرگبار علیه مقامات پیشین ایالات متحده، مخالفان ایرانی، یهودیان، و اهداف اسرائیلی، در داخل و خارج آمریکا را تشدید کرده است.
تهران نیز همچنین رقبای خود را به اقدامات تروریستی متهم می‌کند و به کشته شدن اعضای ارشد نیروهای امنیتی خود توسط اسرائیل و ایالات متحده اشاره کرده است.
نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورک به رویترز گفته است تهران «هیچ قصد یا برنامه‌ای برای مشارکت در عملیات ترور یا آدم‌ربایی در غرب یا هیچ کشوری» ندارد.
این نمایندگی در ادامه می‌افزاید که چنین ادعاهایی «ساختگی» است و با هدف «انحراف توجه از جنایات رژیم اسرائیل در غزه» مطرح می‌شود.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در طول سال‌ها بارها خواستار نابودی اسرائیل شده است. تهران از سوی آمریکا و سیاستمداران غربی به «یهودستیزی» متهم شده است. جمهوری اسلامی می‌گوید که به یهودیت احترام می‌گذارد اما با اسرائیل مخالف است.
افزایش توطئه‌های منتسب به جمهوری اسلامی در غرب در بحبوحه تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل صورت می‌گیرد.
جمهوری اسلامی اخیرا در پاسخ به حملات هوایی و زمینی اسرائیل به حزب‌الله لبنان که حسن نصرالله، رهبر این گروه، و تعداد دیگری از رهبران ارشد آن را کشت، با ده‌ها موشک بالستیک به اسرائیل حمله کرد.
اسرائیل همچنین اعلام کرد که طرح ترور شخصیت‌های برجسته در این کشور را که توسط جمهوری اسلامی حمایت می‌شد، خنثی کرده است.
آدم‌کش‌های اجیرشده
گزارش رویترز از توطئه‌های جمهوری اسلامی شامل حوادثی است که ادعا می‌شود یا مشخص شده است که توسط حکومت ایران سازمان‌دهی، توسط آن انجام، یا از طریق شخصی در ایران، یا دارای روابط نزدیک با تهران، هدایت شده است.
موارد اشاره شده در این گزارش احتمالا بسیار کمتر از تعداد واقعی است زیرا فقط شامل مواردی است که مقامات رسمی آنها را به جمهوری اسلامی مرتبط کردند.
متیو لویت، مدیر برنامه مبارزه با تروریسم در اندیشکده «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، می‌گوید که برخی از دولت‌ها به دلیل ملاحظات دیپلماتیک در متهم کردن علنی جمهوری اسلامی به این توطئه‌ها محتاط هستند.
دیوید بارنیا، مدیر موساد، سال گذشته گفت که سازمان اطلاعات اسرائیل در آن سال با شرکای بین‌المللی خود برای مقابله با ۲۷ گروهی که سعی در انجام حملاتی در خارج از این کشور را داشتند، همکاری کرده است.
به گفته او این حملات به یهودیان یا اسرائیلی‌ها توسط جمهوری اسلامی «سازمان‌دهی، طراحی، و انجام می‌شد». اسرائیل از ارائه جزئیات این طرح‌ها خودداری کرد.
یکی از روندهای کلیدی در میان توطئه‌های ادعایی که توسط رویترز بررسی شده است، استفاده از آدم‌کش‌های اجیرشده، از جمله اعضای گروه‌های جنایت‌کار و باندهای تبهکار، است.
واشنگتن و متحدانش می‌گویند این برون‌سپاری تلاشی برای پنهان کردن ارتباط عملیات با جمهوری اسلامی است.
در ماه آذر گذشته دادگاهی در آلمان یک مرد ایرانی آلمانی را به اتهام برنامه‌ریزی برای آتش زدن یک کنیسه از طرف جمهوری اسلامی به دو سال و نه ماه زندان محکوم کرد.
او پس از بررسی شرایط امنیتی در اطراف این کنیسه در شهر «بوخوم» به طرف ساختمان کوکتل مولوتوف پرتاب کرد. این مرد ایرانی آلمانی در دادگاه عالی منطقه‌ای در شهر «دوسلدورف» به جرم خود اعتراف کرد.
تحقیقات نشان داد که او نیز مانند پرونده آتن، توسط فردی در ایران برای حمله به کنیسه استخدام شده است که در دو پرونده قتل غیرمرتبط با این حمله، در آلمان تحت بازجویی قرار دارد.
در اسناد دادگاه گفته می‌شود که این مرد مقیم ایران از «سازمان‌های حکومتی ایران» دستور می‌گیرد ولی تهران این ادعا را «بی‌اساس» می‌داند.
در آمریکا از سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) دست‌کم پنج پرونده ترور یا آدم‌ربایی مرتبط با جمهوری اسلامی توسط دادستانی مطرح شده است.
دادستان‌های ایالات متحده اخیرا یک مرد پاکستانی را که به گفته آنها روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی داشته است، در ارتباط با تلاش خنثی شده برای ترور یک سیاستمدار یا مقام دولتی آمریکایی، متهم کردند.
این عملیات پاسخی به کشتن قاسم سلیمانی، از برجسته‌ترین فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، توسط ایالات متحده در ژانویه ۲۰۲۰ (۱۳۹۸) بود.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، و نامزد حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، از اهداف بلقوه این فرد مظنون بود. با این حال به گفته یک منبع آگاه، همانطور که رویترز قبلا گزارش داده بود، تصور نمی‌شود که این طرح توطئه‌ای برای ترور دونالد ترامپ باشد.
در اسناد دادگاه گفته می‌شود که فرد مظنون با نام آصف مرچنت، پس از اینکه مدتی در ایران اقامت داشت، در ماه ژوئیه (تیر) از پاکستان وارد آمریکا شد تا برای اجرای این طرح توطئه آدم‌کش استخدام کند.
آصف ماه گذشته میلادی به اتهام تلاش برای ارتکاب تروریسم و پرداخت پول برای قتل بازداشت شد. او می‌گوید که بیگناه است و وکیلش به درخواست اظهارنظر پاسخی نداد.
پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، گفت که انتقام سختی در انتظار «جنایت‌کاران» است.
با این حال دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل به رویترز می‌گوید که سیاست تهران این است که به‌صورت قانونی افراد مسئول «ترور» قاسم سلیمانی را تحت پیگرد قانونی قرار دهد.
عملیات مرگبار
هدف یکی دیگر از توطئه‌های قتل با استفاده از آدم‌کشان استخدام شده در آمریکا، مسیح علینژاد، روزنامه‌نگار ایرانی آمریکایی، و از منتقدان جمهوری اسلامی، بود.
دادستان‌های ایالات متحده ادعا می‌کنند که اعضای یک گروه جنایت‌کار اروپای شرقی به دستور فردی در ایران برای ترور مسیح علینژاد تلاش کردند.
ظاهرا یک تبعه جمهوری آذربایجان و مقیم آمریکا، دستوراتی را از این فرد ساکن ایران، و همچنین مبلغ ۳۰ هزار دلار، دریافت کرده است.
دادستان‌ها می‌گویند که این مرد تبعه جمهوری آذربایجان با یک تفنگ تهاجمی «ای‌کی-۴۷»به خانه مسیح علینژاد در منطقه بروکلین نیویورک رفت.
این روزنامه‌نگار ایرانی آمریکایی به رویترز می‌گوید هنگامی که مقامات آمریکایی به او اطلاع دادند که مرد مسلحی به خانه او آمده است، شوکه شد.
علینژاد، از منتقدان سرسخت قوانین جمهوری اسلامی در زمینه پوشش اجباری برای زنان، پیش از این نیز به گفته دادستان‌ها هدف یک توطئه آدم‌ربایی توسط حکومت ایران بود که خنثی شد. تهران این اتهام را رد می‌کند.
علینژاد ۴۸ ساله، می‌گوید که مجبور به ترک خانه شد و برای مدتی ساکن مخفی‌گاه‌های موقت بود.
او در ادامه می‌افزاید که در سال‌های اخیر نزدیک به ۲۰ بار مجبور شده است تحت حمایت مأموران آمریکایی جابه‌جا شود و در یک دوره طولانی، او و همسرش از فرزند ناتنی‌اش جدا بودند.
علینژاد درباره مخالفان جمهوری اسلامی مقیم آمریکا می‌گوید: «ما دیگر احساس امنیت نمی‌کنیم.»
دادستان‌های ایالات متحده سه مرد را در برنامه‌ریزی برای این طرح قتل متهم کردند. خالد مهدی‌اف، تبعه جمهوری آذربایجان، در کیفرخواستی که ماه گذشته ارائه شد، به‌عنوان نفر چهارم در این توطئه معرفی شده است.
وزارت دادگستری آمریکا درباره این پرونده اظهارنظری نکرد و وکیل مهدی‌اف نیز به درخواست رویترز پاسخ نداد.
دو متهم دیگر پرونده خود را بیگناه معرفی می‌کنند، و فرد سوم که مقامات جمهوری چک سال گذشته او را دستگیر کردند، با اتهام کمک به قتل و جنایات دیگر در کشور خود گرجستان مواجه است.
متیو اولسن، دستیار دادستان کل ایالات متحده در امور امنیت ملی، می‌گوید که تهران نتوانسته است رد پای خود را در موج توطئه‌هایش در خاک آمریکا پنهان کند.
اولسن در مصاحبه‌ای گفت: «ما در تعدادی از این موارد موفق شده‌ایم بازیگران بدخواه را که بخشی از این گروه‌های نیابتی هستند، شناسایی کنیم، اما همچنین روابط مستقیم آنها را با رژیم ایران افشا می‌کنیم.»
محمدرضا انصاری، از جمله مقامات جمهوری اسلامی است که از سوی واشنگتن به عنوان مسئول طراحی حملات معرفی شده است.
آمریکا می‌گوید که او بخشی از یک واحد سپاه پاسداران است که بر «عملیات مرگبار» در ایالات متحده، اروپا، و سایر نقاط جهان، متمرکز شده است.
به گفته واشنگتن، انصاری در اواخر سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) با کمک یک ایرانی دیگر به نام شهرام پورصفی تلاش کرد تا دو مقام ارشد سابق دولت آمریکا را به قتل برساند.
دادستان‌های ایالات متحده پورصفی را که به گفته آنها یکی از اعضای سپاه پاسداران است، به توطئه برای قتل جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا، متهم کردند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا در کتابش خود را هدف دوم معرفی کرده است.
بولتون در مصاحبه‌ای گفت که باور دارد همچنان یکی از اهداف جمهوری اسلامی باقی خواهد ماند. او در ادامه افزود: «من فکر می‌کنم این بی‌سابقه‌ترین کارزار سوقصد علیه مقامات آمریکایی و مقامات پیشین در تاریخ ما است.»
تهران این اتهامات را «مضحک و بی اساس» خوانده است. پورصافی همچنان آزاد است. او، انصاری، و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، به درخواست برای اظهار نظر پاسخی ندادند.
