جان کری وزیر خارجه آمریکا که به منظور یافتن راه حلی برای بحران ناشی از جنگ در سوریه و کمک به رفع بحران ناشی از خشونت میان اسرائیل و فلسطینان بر سر اماکن مذهبی به خاورمیانه سفر کرده است روز شنبه از توافق اسرائیل و اردن بر سر برداشتن گام‌هایی در جهت کاهش تنش‌هایی خبر داد که در هفته‌های اخیر منجر به بروز خشونت‌های فزاینده میان مسلمانان و یهودیان در اسرائیل و مناطق فلسطینی شد.
جان کری روز شنبه ۲۴ اکتبر پس از ملاقات با محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی و ملک عبدالله پادشاه اردن در امان پایتخت اردن گفت: "تمامی خشونت‌ها و اقدامات منجر به خشونت باید پایان یابد. رهبران باید نقش رهبری خود را ایفا کنند."
خشونت‌های چند هفته اخیر در اسرائیل ده سرباز اسرائیلی و پنجاه فلسطینی را به کشتن داده است. روز شنبه پلیس اسرائیل یک مرد فلسطینی را که گفته می‌شود با کارد به یک مرد فلسطینی حمله کرد در یک ایستگاه بازرسی در کرانه غربی رود اردن کشت.
کری در سه روز اخیر با طرف‌های درگیری اسرائیلی و فلسطینی از جمله بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل ملاقات و گفت و گو کرده است. او گفت تمامی رهبران باید خود را موظف به پایان دادن به خشونت‌ها بدانند که به گفته او "اولین گام" به سوی توافق بزرگتر است.
وزیر خارجه آمریکا از توافقی کلی بر سر طرح نصب دوربین‌های مداربسته و نظارت دائم بر مسجدالاقصی خبر داد. این مکان برای یهودیان نیز مقدس است و پیروان یهود به آن حرم شریف می‌گویند.
کری گفت اسرائیل اطمینان داده است که هیچ طرحی برای تغییر وضع موجود در مسجدالاقصی ندارد. در حال حاضر اداره مسجدالاقصی برعهده نمایندگان مسلمانان و یهودیان و نهادهایی از دولت‌های اردن و اسرائیل است.
طبق توافقی دیرپا، اسرائیل مسئول تامین امنیت و نهاد موقوفه جامعه اسلامی متعلق به اردن اداره امور آن را برعهده دارد.
اسرائیل به تازگی محدودیت سنی زائران مسلمانان برای ورود به مسجدالاقصی را لغو کرد.
جان کری گفت: "اول، اسرائیل به نقش ویژه پادشاهی هاشمی اردن که در پیمان صلح سال ۱۹۹۴ منعکس است و نقش تاریخی ملک عبدالله کاملاً احترام بگذارد. دوم ، اسرائیل به سیاست دیرینه خود در حفاظت از عبادت دینی ادامه دهد. عبادت دینی در حرم شریف شامل این حقیقت بنیادین است که مسلمانان در این مکان عبادت می‌کنند و غیر مسلمانان تنها بازدید کننده هستند و سوم اینکه اسرائیل هیچ طرحی برای تقسیم حرم شریف ندارد."
وزیر خارجه آمریکا همچنین اضافه کرد که اسرائیل از هماهنگی بیشتر با اردن برای اطمینان حاصل کردن از آرامش و امنیت اماکن مقدس استقبال می‌کند.
بحران سوریه
جان کری در سفر به اردن همچنین برای پایان دادن به بحران ناشی از جنگ در سوریه نیز تلاش می‌کند. او روز شنبه با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در خصوص برقراری گفتگوی سیاسی بین دولت سوریه و مخالفان تبادل نظر کرد. این تلاش تا کنون به علت اختلاف بر سر آینده بشار اسد رئیس جمهوری سوریه ناکام مانده است.
سرگئی لاوروف نیز روز شنبه در اظهاراتی جداگانه گفت که روسیه آماده پشتیبانی هوایی از مخالفان میهن‌پرست شامل ارتش آزاد سوریه است اما آمریکا، مسکو را از محل استقرار گروهای مخالف اسد و گروه های تروریست مطلع نمی‌کند.
او گفت: "هر چند از داشتن اطلاعات و محل تروریست‌ها بر پایه منابع اطلاعاتی آمریکا محرومیم، اما آماده ایم مخالفان میهن دوست، شامل ارتش آزاد سوریه را زیر پوشش هوایی قرار دهیم. "
لاوروف همچنین گفت کرملین مایل است که سوریه خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری آماده کند.
به گفته وزارت خارجه روسیه، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و سرگئی لاورف وزیر خارجه روسیه روز شنبه در یک تماس تلفنی که به درخواست مسکو انجام شد بر تقویت همکاری دو کشور با هدف برقراری ثبات و امنیت در خاورمیانه تاکیدکردند. و
وزارت خارجه روسیه همچنین گفت لاوروف و کری وزیران خارجه روسیه و آمریکا روز شنبه در تماسی تلفنی که به درخواست آمریکا انجام شد درباره برقراری گفت و گو بین دولت روسیه و مخالفان صحبت کردند.
جان کری پس از اردن، برای ملاقات با مقامات ارشد عربستان سعودی راهی ریاض شد.
نقش ایران در حل بحران سوریه
آقای کری روز پنجشنبه در وین، پس از ملاقات و گفتگو با وزرای خارجه روسیه، عربستان سعودی و ترکیه ابراز امیدواری کرد که مذاکرات جدید بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ در سوریه پیش از پایان ماه جاری اکتبر برگزار شود و نتایج عملی برای یافتن راه حل سیاسی در پی داشته باشد.
از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی لاروف، وزیر خارجه روسیه در جریان تبادل نظرهای روز پنجشنبه در وین مجددا خواستار مشارکت ایران در تلاش دیپلماتیک برای حل بحران سوریه شد.
خبرگزاری فرانسه به نقل از آقای کری در واکنش به تلاش روسیه گفت ممکن است زمانی برسد که احتمالا با ایران نیز مذاکره شود اما فعلا زمان آن نرسیده است.
مارک تونر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در پاسخ به سوالی در همین زمینه گفت که حضور ایران در مرحله‌ای از مذاکرات ممکن است ضروری تشخیص داده شود.
او گفت: "نه در مرحله کنونی. اما همانگونه که همیشه گفته‌ایم، در مرحله‌ای لازم است ایران در این روند حضور داشته باشد."
مخالفت با حضور ایران در مذاکرات سوریه همزمان با مخالفت کشورهای عرب با بقای بشار اسد عنوان شده است. در پی پایان مذاکرات چهارجانبه در وین، بی بی سی گزارش داد که مشاور دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس به این خبرگزاری گفته است کشورهای عضو این شورا با نقش آفرینی بشار اسد در دولت انتقالی مخالف هستند.
این در حالی است که ایران خواستار ایفای نقش بشار اسد در هرگونه تغییرات سیاسی در سوریه است.
جنگ داخلی در سوریه تاکنون بیش از ۲۵۰ هزار کشته و میلیون‌ها آواره بر جای گذاشته است. آمریکا، ترکیه و عربستان سعودی از مخالفان میانه رو بشار اسد حمایت می‌کنند.
