لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۲۱:۴۹

نقش ایران در شورش های داخلی و بی ثباتی یمن


با آن که شعارهای نوشته شده روی دیوار گلوله باران شده مسجدی در شهر رداع، آمریکا و اسرائیل را محکوم می کند، اما واقعیت آن است درگیری هایی که در مدتی کوتاه در این شهر یمن رخ داد میان دشمنان محلی بود.

کارزار رداع جدیدترین بارقه های درگیری های خشونت بار عمران و استان های مجاور آن است که شاهد قیام حامیان جنبش حوثی علیه دشمنان اسلام گرای سنی بوده اند. در شرایطی که به نظر می رسد این درگیری ها نوعی مانور سیاسی داخلی و محلی باشد، اما بسیاری از ناظران معتقدند این تنش های ثمره اقدامات مداخله جویانه ایران در شمال یمن است.

شمال یمن شاهد درگیری های بین شورشیان حوثی و دشمنان متعدد دیگری بوده است. حوثی ها از سال ٢٠٠٤ تا ٢٠١٠ هدف چندین رشته حمله نیروهای هوادار دولت یمن و ستیزه جویان متحد دولت در طوائف محلی بوده اند. این نیروها شورشیان حوثی را یک گروه تحت حمایت ایران قلمداد می کنند که قصد دارد این کشور را بی ثبات کند.

در قیام سال گذشته علیه علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری یمن و تضعیف حکومت وی، بخش های زیادی از یمن از کنترل دولت خارج شد و متعاقب آن شورشیان حوثی توانستند کنترل برخی استان ها را به دست بگیرند. شورشیان حوثی حتی در صنعا، پایتخت کشور نیز قدرتمند ظهور کردند و علیه آمریکا و اسرائیل شعارنویسی کردند.

نمایندگان و هواداران حوثی ها رشد این گروه را نتیجه طبیعی حمایت گسترده (مردمی) می خوانند و ادعا می کنند این گروه، به دلیل تعهد به حاکمیت به دور از فساد و مخالفت بی قید و شرط با دولت کنونی که متحد دولت ایالات متحده است، موفق شد اعتماد مردم یمن را به خود جلب کند.

اما بسیاری از مردم یمن اصرار می ورزند که بازیگران خارجی عامل موثری در موفقیت و امتیازگرفتن شورشیان حوثی هستند. بسیاری معتقدند که حوثی ها دست نشانده ایران هستند. شورشیان حوثی مدت هاست که به دریافت کمک مالی و احتمالا سلاح از ایران متهم اند.

یک سیاستمدار یمن که نخواست نامش فاش شود گفته است «دست های ایران در رشد حوثی ها آشکار است. این اقدامات، منافع یمن، عربستان سعودی و آمریکا را تهدید می کند.»

جدال های لفظی و مواضع ضدآمریکایی شورشیان حوثی نگرانی دیپلمات های غربی را برانگیخته است. وجود مواضع و پایگاه قدرت شورشیان حوثی در نزدیکی مرز عربستان سعودی و مخالفت و دشمنی دیرینه این گروه با ایدئولوژی سنی وهابی سبب شده است که حوثی ها به عنوان تهدید جدی برای این پادشاهی نفت خیز ظهور کنند.

شورشیان حوثی در گذشته نیز با نیروهای عربستان سعودی درگیری داشته اند. با وجودی که هنوز روشن نیست این گروه از کشورهای خارجی سلاح دریافت کرده باشد، اما بسیاری تاکید می کنند که این شورشیان قبیله ای طائفه ای و ماهر، نیرویی هستند که باید آن ها را جدی تلقی کرد اما شورشیان حوثی و متحدان آن ها دریافت هر گونه کمک مالی را انکار می کنند و اصرار می ورزند که خواهان حفظ آرامش کنونی هستند.

ظهور فرقه گرایی

در شرایطی که به نظر می رسد ریشه تنش های یمن سیاسی باشند، اما این تنش ها با ظهور جدی نوعی فرقه گرایی همراه بوده است.

حوثی ها جزء شاخه شیعیان زیدی اسلام هستند که تقریباً به طور انحصاری در شمال یمن حضور دارند. تنش های بین شیعیان زیدی و سنی به طور سنتی بسیار اندک بوده است و این دو گروه، در مقایسه با شیعیان دوازده امامی مناطقی همچون ایران و عراق در دکترین و قوانین فقهی خود شباهت های بسیاری دارند.

با این وجود، برخی معتقدند اختلافات فرقه ای جدی عامل این تنش ها بوده اند و آن ها را به عنوان بخشی از یک درگیری منطقه ای بین مسلمانان شیعه سنی مطرح می کنند که در نهایت یمن را به کارزار جنگ بین عربستان سعودی و ایران بدل کرده است.

فارغ از مطرح شدن مسائلی همچون حمایت خارجی (از حوثی ها) و شدت گرفتن جدال های لفظی، بسیاری از ناظران معتقدند که شورشیان حوثی نمایانگر بخش مهمی از شیوه حکومت و سیاست یمن هستند.

ناظران بر این باورند در شرایطی که مقامات یمن پس از سرنگونی دولت صالح در تلاش هستند تا کشور را به ثبات هدایت کنند، مشارکت حوثی ها در این گذار سیاسی به دلیل مواضع قدرت و پایگاه های حمایتی که دارند، یک مسئله کلیدی است و نمی توان نقش آن ها را نادیده گرفت.

عبدلغنی الایریانی، تحلیلگر سیاسی یمن می گوید «بیشتر حوثی ها واقعاً انگیزه (همکاری) دارند، حتی اگر از سوی کشورهای خارجی مورد حمایت قرار بگیرند. تصور یافتن یک راهکار سیاسی در یمن بدون حضور حوثی ها غیرممکن است، ما نمی توانیم بدون توجه به حضور و نقش حوثی ها امور کشور را پیش ببریم».
XS
SM
MD
LG