روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای از رهبر جمهوری اسلامی ایران و جناح تندروی داخل کشور، جمهوریخواهان تازه به قدرت رسیده در کنگره آمریکا، برخی از دموکرات‌های همکار باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده، و نیز برخی از نزدیک‌ترین متحدان واشنگتن، به عنوان نیروهای مخالف دستیابی به یک توافق هسته‌ای بین ایران و غرب نام برده است.
به باور دیود سَنگِر، استیون ارلنگر و جودی رودُرن نوسیندگان این مقاله، شاید اقدام پرزیدنت اوباما به ارسال نامه به آیت‌الله علی خامنه‌ای به منزله آخرین تلاش برای دستیابی به نوعی سازش با ایران باشد، که در صورت محقق شدن آن، چهره خاورمیانه باز تعریف می‌شود.
در آستانه بازگشت دوباره مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به وین پایتخت اتریش، برای انجام آخرین دور گفتگوها پیش از پایان مهلت مقرر سوم آذر ماه، یکی از مشاوران ارشد امنیت ملی آمریکا شانس دستیابی به توافق را، حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد پیش‌بینی کرده است. حتی آقای اوباما به تازگی در جمع کوچکی در کاخ سفید گفته است «در نهایت این ایرانی‌ها هستند که برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای باید یک تصمیم سیاسی بگیرند؛» که البته به باور نویسندگان مقاله، این مساله برای طرف آمریکایی هم صدق می‌کند.
حتی اگر توافق جامع هسته‌ای حاصل شود، با این حال بحث و جدل درباره آن به پایان نخواهد رسید، زیرا برای بسیاری از مخالفان باراک اوباما، دستیابی به توافق اتمی، یک مساله جانبی است.
به گفته رابرت لتواک از مرکز مطالعاتی ویلسون «برای تمامی کشورهای درگیر در مذاکرات، مساله دستیابی به توافق یک امر ثانویه است. مثلا برای آمریکا در حقیقت آزمون میزان قدرت و استراتژی پرزیدنت اوباما است. در تهران هم این که آیا پس از این توافق ایران کماکان خود را یک کشور انقلابی خواهد دانست یا، همانگونه که بسیاری از نسل جوانش خواهان آن هستند، یک کشور عادی خواهد دید.»
برپایه ارزیابی‌های اطلاعاتی آمریکا و متحدان آن، آقای خامنه‌ای تاکنون به دنبال این گزینه که ایران کشوری عادی باشد، نرفته است. زیرا با این که وی به حسن روحانی و محمدجواد ظریف اجازه گفتگو با آمریکا را داده است، اما تنها پس از آن که مذاکره‌کنندگان ایرانی جزئیات توافق را به اطلاع او برساند تصمیم‌گیری خواهد کرد.
به عنوان مثال آقای خامنه‌ای با توافق سال ۲۰۰۹ که ابعاد بسیار کوچکتری داشت، مخالفت کرد. اطرافیان تندروی او، و همینطور فرماندهان سپاه پاسداران که متولی بخش نظامی برنامه هسته‌ای ایران هستند، مخالف دستیابی به هرگونه توافقی هستند.
به باور نویسندگان مقاله نیویورک تایمز، دیدگاه آقای لتواک که توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران در واقع اهمیت ثانوی برای کشورهای مذاکره‌کننده دارد را می توان به اسرائیل، عربستان سعودی، روسیه و کشورهای غرب اروپا هم تعمیم داد.
با اسرائیل شروع می کنیم: بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، آنقدر بارها این مسئله را تکرار کرده که ایران یک تهدید وجودی برای کشورش است، که مقامات آمریکایی به این باور رسیده‌اند اسرائیل با هر توافقی مخالفت خواهد کرد. سال‌هاست که دولت‌های مختلف در اسرائیل اعلام کرده‌اند که ایران تا شش ماه دیگر به بمب اتمی دست خواهد یافت. سال گذشته نیز آقای نتانیاهو با کاهش بسیار جزئی بخشی از تحریم‌ها علیه ایران، در چارچوب توافق اولیه ژنو، مخالفت کرد.
مقامات اسرائیلی میزان نفوذ خود بر کنگره آمریکا در مورد پرونده هسته‌ای ایران را کم عنوان می‌کنند. یووال استاینیتز وزیر امور استراتژیک اسرائیل می‌گوید «ما صرفا می‌توانیم با کنگره حرف بزنیم و توضیح بدهیم و تا حدی آنها را قانع کنیم.»
اما عربستان سعودی: دستیابی غرب، بویژه ایالات متحده به یک توافق اتمی با ایران، برای عربستان سعودی هم خوشایند نیست، زیرا موجب بازتعریف همکاری‌های منطقه‌ای با آمریکا خواهد شد، یعنی آغاز کار با ایران شیعه، به جای عربستان سُنی.
شاهزاده ترکی فیصل رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان سعودی گفته بود که در صورت امضا توافق جامع هسته‌ای، کشورش به همان اندازه‌ای که ایران مجاز است، اقدام به غنی‌سازی خواهد کرد، علیرغم این که نیازی به آن ندارد.
روسیه نیز تاکنون نقش محوری در مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ داشته و حتی ممکن است که کلید رسیدن به توافق نهایی باشد. مثلا بر اساس طرحی، اورانیوم غنی شده ایران برای تبدیل شدن به سوخت به منظور استفاده در نیروگاه بوشهر، به روسیه ارسال می‌شود. با این حال به علت کاهش فزاینده قیمت نفت در بازارهای جهانی، شاید روسیه چندان هم به دنبال دستیابی به توافق هسته‌ای نباشد، تا بلکه نفت خام ایران راهی بازار نشود.
اما بسیاری از کشورهای اروپایی تهدیدی از جانب ایران برای خود متصور نیستند و حتی بر این باورند که اسرائیل که خود دارای سلاح اتمی است، درباره تهدید شدن از سوی ایران مبالغه می‌کند. اما در این بین فرانسه در برابر آنچه که یک دیپلمات غربی «امتیازدهی‌های اوباما» عنوان کرده، خواهان سختگیری بیشتری است.
بر اساس این مقاله نیویورک تایمز، جمهوریخواهان در آمریکا گروه دیگری هستند که شاید بتوان از آنها به عنوان یکی از مخالفان توافق هسته‌ای با ایران نام برد.
برخی از اکثریت جدید نمایندگان کنگره آمریکا به عنوان «وزنه مقابل امتیازدهی‌های اوباما» نام می‌برند. اما دولت پرزیدنت اوباما این اتهام را رد می‌کند و می‌گوید او هیچگاه پای توافقی که بر مبنای آن ایران بتواند در کمتر از یک سال، با استفاده از ذخیره اورانیوم غنی شده، به بمب دسترسی پیدا کند را امضا نخواهد کرد.
رئیس جمهوری ایالات متحده بطور مشخص گفته است که در ابتدای اجرای توافق جامع، برخی از تحریم‌ها تعلیق خواهد شد و به صورت پلکانی و همگام با اجرای تعهدات تهران، این تعلیق‌ها گسترش می‌یابد.
---------------------------------------------
برگردان فارسی اين مقاله تنها به جهت اطلاع‌رسانی منتشر شده و نظرات بيان شده در آن، الزاماً بازتاب ديدگاه صدای آمريکا نيست.
