لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۲۳:۱۴

برندگان و بازندگان بازگشت نفت و گاز ايران به بازار انرژى


گائوراف آگنيهوترى، کارشناس حوزه نفت و گاز در مقاله‌ای که در وبسایت اویل پرایس منتشر کرده نوشته است ٢٣ تيرماه ١٣٩٤، پنج به علاوه يك و ايران به توافق هسته اى تاريخى دست يافتند تا در ازاى محدود كردن برنامه هسته اى تهران تحريم هاى اقتصادى وضع شده عليه ايران برداشته شوند. اما اين تحريم ها تنها در صورتى و در زمانى لغو مى شوند كه ايران به تمام شرط و شروط تعيين شده در توافق عمل كند. اگر چه لغو تحريم هاى ايران احتمالا تا بهار سال آينده رخ نخواهد داد اما يك كشور بسيار مشتاق برداشته شدن تحريم ها است: آفريقاى جنوبى.

نومينديا امفكتوى، معاون وزير امور خارجه آفريقاى جنوبى، مى گويد: «ما قطعا در حال مذاكره و در پى اين هستيم كه چه موقع مى توانيم واردات نفت از ايران را به طور كامل از سر بگيريم. اگر براى آفريقاى جنوبى روندى قانونى براى انجامش وجود داشته باشد و مانعى بر سر راه نباشد همين فردا چنين خواهيم كرد». آفريقاى جنوبى به عنوان دومين اقتصاد بزرگ قاره آفريقا بالاترين نرخ مصرف انرژى را دارد.

آفريقاى جنوبى در سال ٢٠١٤ روزانه نزديك به ٤٢٥ هزار بشكه نفت وارد كرد. ايران تا سال ٢٠١١ بزرگترين تامين كننده نفت خام آفريقاى جنوبى بود و حدود ٢٥ درصد كل واردات آن كشور از ايران انجام مى گرفت. اما پس از اعمال تحريم هاى آمريكا و اروپا در سال ٢٠١٢ اوضاع تغيير كرد. آفريقاى جنوبى واردات خود از ايران را متوقف و نياز خود را از ديگر اعضاى اوپك، عربستان سعودى، نيجريه، و آنگولا تامين كرد.

لغو تحريم هاى ايران بر منطقه آفريقاى جنوبى چه تاثيرى مى گذارد؟

بيژن زنگنه وزير نفت ايران، مى گويد: «ما بايد نفت مان را بفروشيم، خواه قيمت كاهش پيدا كند يا به صد دلار در بشكه برسد. البته دوست داريم نفت مان را گران تر بفروشيم ولى قيمت نفت در بازار تعيين مى شود. پس از لغو تحريم ها، ايران يك ميليون بشكه در روز صادراتى را كه از دست داد پس خواهد گرفت».

وزير نفت ايران مى گويد كشورش بلافاصله پس از برداشته شدن تحريم ها توليد نفت خود را ٥٠٠ هزار بشكه در روز بيشتر خواهد كرد و پس از آن هم يك افزايش ٥٠٠ هزار بشكه اى ديگر انجام مى گيرد.

ايران در تير ماه روزانه حدود ٢ ميليون و ٨٧٠ هزار بشكه نفت توليد كرد. پس از لغو تحريم ها اين رقم مى تواند به حدود ٣ ميليون و ٨٠٠ هزار بشكه در روز برسد.

آفريقاى جنوبى از جمله كشورهايى است كه بيشترين سود را از بازگشت كامل ايران به بازار نفت خواهد برد. آفريقاى جنوبى همچنين با ٥٠٣ هزار بشكه نفت در روز پس از مصر دومين پالايش كننده نفت در آفريقا است.

پالايشگاه هاى نفتى آفريقاى جنوبى طورى طراحى و تنظيم شده بودند كه مناسب نفت خام ايران باشند. پالايشگاه هاى آفريقاى جنوبى پس از تشديد محدوديت ها بر واردات نفت از ايران لطمه بسيارى خوردند و مجبور شدند فرآيند پالايش نفت در تاسيسات خود را تغيير بدهند. با اين وجود اين روند تغيير خواهد كرد زيرا آفريقاى جنوبى در حال طراحى ساخت پالايشگاهى است كه منحصرا مناسب نفت خام ايران است.

تمبيسيل موجا، معاون وزير نفت آفريقاى جنوبى، به رويترز گفته است: «ما به دنبال ساخت يك پالايشگاه هستيم و گفتگوها براى شراكت در اين باره پيشاپيش آغاز شده است».

اين حركت آفريقاى جنوبى توليد داخلى محصولات نفتى آن كشور را افزايش و وابستگى اش به شركت هاى خارجى را كاهش مى دهد. مشاركت آفريقاى جنوبى و ايران یک همکاری برد- برد خواهد بود زيرا تهران هم شركت دولتى پتروسا آفريقاى جنوبى را در ساخت يك پالايشگاه تبديل گاز طبيعى به مايع در بندر موسل در جنوب آن كشور كمك مى كند. آفريقاى جنوبى همچنين علاقمند به خريد گاز طبيعى از ايران و سرمايه گذارى در پروژه هاى آتى ال ان جى در ايران است.

در شرايطى كه لغو تحريم هاى ايران براى آفريقاى جنوبى مزيتى محسوب مى شود ولى همه در قاره آفريقا از اين روند خوشحال نيستند. آفريقاى جنوبى در حال حاضر ١٢ درصد نفت خام خود را از آنگولا وارد مى كند كه در غيبت ايران بزرگترين تامين كننده نفت آفريقاى جنوبى است. پس از لغو تحريم هاى ايران، واردات نفتى آفريقاى جنوبى از آنگولا به شكل چشمگيرى افت خواهد كرد.

نبايد فراموش كرد كه قاره آسيا (هند، چين، و ژاپن) بزرگترين وارد كننده نفت از ايران در جهان است. از آنجا كه چين و هند هم بزرگترين وارد كنندگان نفت آنگولا هستند، هر گونه افزايش چشمگير توليد نفت خام ايران مى تواند بر سهم آن كشور در بازار تاثير بگذارد.

بازگشت ايران براى بازار نفت و گاز چه معنايى دارد؟

بررسى کمپانی بریتیش پترولیوم از بازار انرژى جهان در سال ٢٠١٥ نشان مى دهد كه ايران حدود ٣٤ هزار ميليارد متر مكعب ذخاير تاييد شده گاز طبيعى دارد كه يكى از بزرگترين ها در جهان است. بر مبناى گزارش كميسيون اتحاديه اروپا، ايران مى تواند از طريق شبكه اى از لوله هاى گاز متفاوت تا سال ٢٠٣٠ حدود ٢٥ تا ٣٠ ميليارد متر مكعب گاز طبيعى به اروپا صادر كند. اين امر مى تواند چالشى براى روسيه باشد كه پيشاپيش سالانه ١٣٠ ميليارد متر مكعب گاز طبيعى به اروپا تحويل مى دهد. اگر ايران به توسعه بيشتر ميادين و ذخاير گسترده گاز طبيعى اش اقدام كند مى تواند رقيبى جدى براى الجزاير، بزرگترين توليدكننده گاز طبيعى آفريقا و دومين تامين كننده گاز طبيعى مصرفى در اروپا پس از روسيه، باشد.

روشن است كه افزايش توليد نفت ايران پس از لغو تحريم ها بر عرضه جهانى نفت بيش از تقاضا مى افزايد، اما بازگشت ايران بر بازار جهانى گاز هم تاثير اقتصادى عمده اى خواهد گذاشت. سال هاى پيش رو براى ايران كه مى كوشد سهم خود را در بازار به هر بهايى افزايش دهد بسيار تعيين كننده خواهند بود.

XS
SM
MD
LG