مقاله‌ای از اورن دورل برای روزنامه «یو اس ای تودی»
آمریکا و ایران، هر یک برای دستیابی به یک توافق هسته ای تاریخی، امتیازهایی داده‌اند.
تحریم ها
آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد برای فشار بر ایران در راستای توقف برنامه هسته‌ای این کشور تحریم‌هایی وضع کردند. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های تجاری و توقیف حساب‌های ایران در بانک‌های خارجی بود که ۱۵۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران در آنها بلوکه شده بود.
آمریکا می‌خواست تحریم‌ها تا اجرای توافق توسط ایران، شامل مکانیزم بازگشت سریع آنها در صورت فریبکاری ایران، برقرار باقی بمانند. تحریم‌های تسلیحاتی و تحریم‌های مرتبط با برنامه موشک‌های بالستیک ایران و حمایت از تروریسم برجا خواهند ماند.
ایران خواستار این بود که تمام تحریم‌ها به محض آغاز اجرای توافق فورا برداشته شوند.
نتیجه: جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه شنبه گفت: «لغو تحریم ها تنها زمانی آغاز می‌شود که ایران به تعهداتش بر مبنای توافق هسته‌ای عمل کرده باشد» که شامل برچیدن و تخریب قلب رآکتور هسته‌ای اراک و ارسال ذخیره اورانیوم غنی شده به خارج از ایران است. جان کری گفت لغو تحریم‌ها از آن زمان به طور مرحله‌ای آغاز می‌شود.
غنی سازی اورانیوم
سوخت هسته‌ای در پروسه ای موسوم به غنی سازی اورانیوم تولید می‌شود. سوخت هسته‌ای می‌تواند در نیروگاه‌های هسته‌ای یا برای تولید بمب استفاده شود. ایران با وجود قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد که خواستار توقف ساخت سنتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم بودند هزاران سنتریفیوژ نصب کرد.
شورای امنیت همچنین از ذخیره فراوان سوخت هسته‌ای فرآوری شده ایران، مرکز زیرزمینی تولید سوخت هسته‌ای در فردو، و رآکتور آب سنگین اراک که پلوتونیوم مناسب ساخت جنگ افزار هسته‌ای تولید می‌کرد نگران بود.
آنطور که باراک اوباما، رییس جمهوری ایالات متحده، گفت هدف آمریکا مسدود کردن تمام راههای پیش روی ایران برای ساخت بمب اتم بود. جان کری سال ۲۰۱۳ گفته بود هدف از تحریم‌های بین‌المللی این بود که «ایران برنامه هسته‌ای خود را جمع کند». وندی شرمن، مذاکره کننده ارشد آمریکا، گفته بود توافق نهایی شامل «جمع آوری بسیاری از زیرساخت‌های هسته‌ای ایران» خواهد بود.
اوباما گفته بود وجود تاسیسات فردو با یک برنامه هسته‌ای صلح آمیز سازگاری ندارد و کری هم گفته بود رآکتور آب سنگین اراک «غیرقابل پذیرش است».
ایران می‌گفت برای تامین سوخت هسته‌ای مورد نیاز نیروگاه‌های هسته‌ای که طرح ساخت آنها را دارد، زیرساخت غنی‌سازی خود را تا ۱۹۰ هزار سنتریفیوژ گسترش خواهد داد.
نتیجه: حدود ۲۰ هزار سنتریفیوژ نصب شده ایران شامل ۱۰ هزار سنتریفیوژی که سال ۲۰۱۳ کار می‌کرد برای مدت ۱۰ سال به ۵ هزار کاهش می‌یابد و تحقیق و توسعه روی سنتریفیوژهای کارآمدتر محدود خواهد شد.
ایران پذیرفت کل ذخیره اورانیوم غنی شده در سطح بیست درصد را رقیق یا به شکلی تبدیل کند که بازرسان بین‌المللی بتوانند بر آن نظارت کنند و ذخیره اورانیوم غنی شده در سطح سه و نیم درصدش را به کشور دیگری بفرستد.
جان کری سه شنبه گفت ایران موافقت کرد که مرکز فردو را به جای غنی‌سازی اورانیوم به تولید ایزوتوپ ها و تحقیقات هسته‌ای تغییر کاربری دهد. صدها سنتریفیوژ در فردو متوقف خواهند شد ولی برچیده نمی‌شوند.
جان کری گفت ایران پذیرفت تا قلب راکتور هسته‌ای اراک را برداشته و نابود کند. ایران همچنین موافقت کرده که مرکز بازفرآوری پلوتونیوم نسازد و اراک را «طوری که تنها برای مقاصد صلح آمیز استفاده شود» تغییر دهد.
بازرسی ها
عمل ایران به تعهداتش بر مبنای پیمان منع گسترش جنگ افزار هسته‌ای توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید می‌شود. بازرسان آژانس به مراکز هسته‌ای اعلام شده ایران دسترسی دارند اما از بازدید از مراکز نظامی که آژانس شواهدی از انجام فعالیت‌های هسته‌ای دارد منع شده‌اند.
آمریکا به دنبال دسترسی فوری بازرسان به هر مکان مشکوک به فعالیت هسته‌ای از جمله مراکز نظامی بود. اوباما چنان بازرسی‌های شدیدی را می خواست که ایران تحت آن نتواند سوخت هسته‌ای یک بمب اتم را تولید کند.
ایران از پذیرش بازرسان آژانس برای بازدید از مراکز نظامی حساس سرباز زده و استدلال می کرد که بسیاری از بازرسان جاسوسانی هستند که برای دشمنان ایران کار می کنند.
نتیجه: بر طبق گزاره برگ کاخ سفید، توافق به بازرسان امکان دسترسی «به هر مرکز مشکوکی را می دهد». مخالفت ایرانی ها با بعضی بازرسی‌ها از طریق یک پروسه حل اختلاف مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. باراک اوباما گفت بازرسی بین‌المللی تمام زنجیره اورانیوم ایران از جمله معادن اورانیوم، مراکز غنی‌سازی و فرآوری، رآکتورها و سوخت هسته‌ای مصرف شده را در برمی‌گیرد.
آزمایش های تسلیحاتی مشکوک
در توافق موقت ژنو که سال ۱۳۹۲ میان ایران و قدرت های جهانی به دست آمد اشاره شده بود که لازمه ی یک توافق فراگیر حل «مسائل نگران کننده گذشته و امروز» در مورد تحقیقات مشکوک به ساخت جنگ افزار هسته ای توسط ایران است.
آمریکا به دنبال این هدف بود که ایران پاسخ تمام اقدامات گذشته‌اش را بدهد.
ایران همیشه با تاکید بر صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود انجام تحقیقات مرتبط با جنگ افزار هسته‌ای را رد کرده است. ایران می‌گوید شواهد ارائه شده جعلی هستند.
نتیجه: جان کری پیش از سفر به وین برای آخرین دور مذاکرات گفته بود آمریکا پیشاپیش به یقین می داند ایران در گذشته دست به چه کارهایی زده است و نظارت بر آن چه در آینده انجام می‌دهد مهمتر از پاسخگویی تام و تمام ایران درباره فعالیت‌های گذشته است.
جان کری سه شنبه گفت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافقی را با ایران امضا کرد که طی سه ماه پرسش‌های مهم باقی مانده را حل و فصل می‌کند. کری گفت لغو تحریم‌ها تا تکمیل آن تحقیقات اتفاق نخواهد افتاد. روشن نیست که گزارش آژانس چقدر جامع خواهد بود.
دوره زمانی
تا زمانی که ایران عضو پیمان منع تکثیر و گسترش جنگ افزار هسته‌ای است از حق دسترسی به فناوری هسته‌ای برخوردار است و از دستیابی به جنگ افزار هسته‌ای منع شده است. دیپلمات‌ها موافقت کردند تحریم‌هایی که به خاطر کوتاهی ایران از پذیرش قطعنامه‌های شورای امنیت وضع شده است باید در یک تاریخ منقضی شوند.
آمریکا در پی این بود که برنامه هسته‌ای ایران را برای دهه‌ها محدود نگاه دارد.
ایران به دنبال آزادی عملی بود تا برنامه هسته‌ای خود را به شکلی نامحدود طی چند سال توسعه دهد.
نتیجه: ایران پذیرفت غنی سازی اورانیوم را محدود کرده و سوخت هسته‌ای را برای ۱۰ سال به خارج از کشور بفرستد. ایران با وضع ممنوعیت ۱۵ ساله بر فرآوری سوخت هسته‌ای، تحقیقات اورانیوم در خارج از یک مرکز فرآوری، ساخت رآکتورهای جدید آب سنگین، و جمع آوری ذخیره سوخت هسته‌ای تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم موافقت کرد. بر مبنای گزارش وزارت امور خارجه آمریکا بازرسان آژانس برای ۱۵ سال به برنامه هسته‌ای ایران دسترسی کامل خواهند داشت و بعضی دسترسی‌ها «همیشگی» خواهند بود.
