لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳ ایران ۱۰:۱۶

گلدمن و روایت تاریخی فروش کیک زرد به ایران


رویترز گزارش داده است گلدمن ساکس و دویچه بانک قصد دارند به آرامی و بدون جنجال های خبری و رسانه ای تجارت اورانیوم خام موسوم به کیک زد را متوقف کنند. بنا به گزارش این خبرگزاری تعداد معدودی از این تجارت اطلاع دارند.

این دو بانک طی چهار سال گذشته ذخایر ماده سوخت اتمی با درجه خلوص پایین را انبار کرده بودند. این ذخایر از میزانی که ایران دارد کمتر، اما برای فعالیت نیروگاه های اتمی چین برای مدت یک سال کافی است.

پیشینه تجارت اورانیوم گلدمن به دوران آپارتاید آفریقای جنوبی و شرکت های بازرگانی چندمنظوره ای باز می گردد که تنها منبع شناخته شده کیک زرد خارجی را ۳۵ سال پیش به ایران فروختند. تحویل آن اورانیوم تا امروز سنگ بنای برنامه مناقشه برانگیز غنی سازی اورانیوم ایران بوده است که با وجود انکار مقامات جمهوری اسلامی قدرت های غربی را نگران تولید سلاح های اتمی کرده است.

اما امروز این دو شرکت تحت فشارهای فزاینده سیاسی، نقش وال استریت در تبادل فیزیکی کالاها، و نیز افت شدید میزان تقاضا پس از فاجعه فوکوشیما قرار گرفته اند و قسمت تجارت اورانیوم خود را برای فروش گذاشته اند و بنا به گزارش رویترز بانک های دیگری از هم اکنون برای قدم گذاشتن در این تجارت صف کشیده اند.

پیشینه فعالیت وال استریت در بازارهای اورانیوم نمایانگر وسعت نفوذ و قدرت بانک ها در تجارت کالاها در طی ده سال گذشته و در دوران شکوفایی منابع طبیعی است.

رویترز می نویسد قسمت تجارت اتمی گلدمن که به آن «NUFCOR International Limited» گفته می شود، برای فروش بخش عظیمی از تولید اورانیوم آفریقای جنوبی از یکی از بزرگترین معادن این کشور توافق نامه ای امضا کرده است.

افراد آشنا به این نوع تجارت می گویند گلدمن از چهار سال پیش و از زمانی که «NUFCOR» را خرید فقط به نیروگاه های انرژی اتمی و بازرگان های دیگر اورانیوم فروخته، اما برخی از ناظران ضرورت دست داشتن بانک ها در تجارت چنین کالاهایی که از حساسیت سیاسی بالایی برخوردار است را مورد پرسش قرار می دهند.

با وجودی که تجارت جهانی اورانیوم تحت نظارت دولت ها، نهادهای اطلاعاتی و «آژانس بین المللی انرژی اتمی» انجام می شود اما رویترز می نویسد هیچ نهاد و یا اداره ای وجود ندارد که پیگیر همه مبادلات بازرگانی باشد.

بنا به گزارش این خبرگزاری، جزئیات در مورد فروش کیک زرد «NUFCOR» به ایران برای اولین بار توسط پروفسور گابریل هچت، استاد دانشگاه میشگان زمانی افشا شد که وی به هنگام تحقیق در آرشیوهای دفاتر قدیمی گلدمن در نزدیکی ژوهانسبورگ با این مسئله برخورد کرد.

پروفسور هچت به رویترز گفته است «کیک زرد را می توان بدون کنترل بین المللی جدی خرید و فروش کرد. صنعت اتمی چندین دهه است که برای معمولی و پیش پا افتاده جلوه دادن اورانیوم تلاش کرده و طوری وانمود می کند که گویی اورانیوم هم مثل هر کالای دیگری است اما واقعیت این است که باید مشمول کنترل و نظارت جدی تری باشد».

رویترز با ارزیابی پرونده های مقامات بریتانیا و منابع مطلع در صنعت اتمی تخمین زده است که ارزش مجموع ذخایر این دو بانک به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار و یا حدود ۵۵۱۱ تن کیک زرد بالغ باشد. کارشناسان اورانیوم می گویند این مقدار کیک زرد برای تامین سوخت یک سال ۲۰ نیروگاه اتمی استاندارد و ساخت ۲۰۰ بمب اتمی کافی خواهد بود.
گلدمن و دویچه بانک در سال ۲۰۰۹ وارد بازار اورانیوم شدند، زمانی که منابع اورانیوم در بازار تا حدی کاهش یافته بود که احتمال داشت قیمت ها به شدت افزایش پیدا کنند.

قیمت اورانیوم در سال ۲۰۰۷ به تقریباً پوندی ۱۴۰ دلار افزایش یافت، در حالی که پنج سال پیش از آن پوندی ۲۰ دلار بود. قیمت اورانیوم بار دیگر در سال ۲۰۱۰ افزایش یافت و از پوندی ۴۰ دلار به تقریباً ۶۵ دلار رسید.

بعضی از مصرف کننده های اورانیوم احتکار بانک ها را عاملی برای افزایش قیمت ها خواندند.

بسیاری از ناظران معتقدند بانک ها انبارهای امن و ویژه ای برای ذخیره کیک زرد دارند و افراد دست اندرکار تجارت اورانیوم نیز معتقدند جای نگرانی وجود ندارد اما بعضی از بازرگان ها برای حمل و نقل و انتقال ماده رادیواکتیو ریسک نمی کنند.

در حالی که وزارت خزانه داری ایالات متحده تحت فشار قرار گرفته است تا فعالیت و نقش وال استریت در تجارت کالا را محدود کند، بانک هایی همچون مورگان استنلی و جی پی مورگان طی شش ماه گذشته اعلام کردند قصد دارند تا همه اداره و یا بخشی از دفاتر ویژه فعالیت های تجاری و مبادله بازرگانی کالاهای خود را بفروشند.

بنا به گفته پروفسور هچت، شرکت «NUFCOR » در سال ۱۹۷۵ با ایران قرارداد تامین بیش از ۲۴۰۰ تن کیک زرد امضا کرد. این شرکت در طی سال های بعد و پیش از انقلاب اسلامی در ایران، ۷۷۵ تن محموله سوخت (کیک زرد) به ایران ارسال کرد اما این قرارداد بعد از انقلاب به حالت تعلیق درآمد.

شرکت «NUFCOR » در سال ۱۹۸۴ برای عقد قرارداد دوم بار دیگر با ایران وارد مذاکره شد تا ۱۴۸۵ تن کیک زرد به این کشور بفروشد اما دولت آفریقای جنوبی عهد آپارتاید در نهایت مانع اجرای این توافق نامه شد.

دولت آفریقای جنوبی به هدف حل و فصل بدهی های معوقه خود به تهران پس از گذشت ۹ سال اورانیومی را که به ایران تحویل داده نشده بود به یک شرکت بازرگانی در نیویورک و یک شرکت تولید برق آلمانی فروخت و مبالغ حاصل از این فروش به تهران بازگردانده شد.

ایران در طی سال های ۱۹۹۰ «آژانس بین المللی انرژی اتمی» را از خرید کیک زرد مطلع کرد. در حالی که آژانس گفته است ذخایر کیک زرد ایران از آفریقای جنوبی تامین شده است اما هیچگاه نام شرکت مسئول فروش آن به تهران را به صورت علنی اعلام نکرده بود.
XS
SM
MD
LG