لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۳ ایران ۲۲:۳۷

برنامه اتمی ایران و چالش پیش روی جامعه جهانی


در شرایطی که برخی از دیپلمات های کشورهای غربی نسبت به بارقه امید در گشایشی در برنامه اتمی ایران ابراز امیدواری کرده اند، تعدادی از مقامات ایالات متحده و اروپا ادعا کرده اند تهران تا تابستان سال آینده با بهره گیری از یک فن آوری اتمی متفاوت از توانایی ساخت پلوتونیوم با درجه خلوص ویژه ساخت سلاح برخوردار خواهد شد.

برخی از مقامات اروپایی و آمریکایی معتقدند وجود مسیر دومی که ایران احتمالاً بتواند سلاح اتمی تولید کند تلاش های بین المللی برای مذاکره با حسن روحانی، رئیس جمهوری جدید این کشور را پیچیده خواهد کرد و احتمال وقوع حمله اسرائیل را افزایش می دهد.

برخی از دیپلمات های خارجی و ایرانیان امیدوار هستند که آقای روحانی که خود مذاکره کننده ارشد اتمی پیشین ایران است برای پایان دادن به تحریم های فلج کننده اقتصاد ایران پایان دهد.

مقامات ایالات متحده و اروپا در مصاحبه های اخیر خود ابراز امیدواری کرده اند در ماه سپتامبر با نمایندگان دولت جدید آقای روحانی گفتگو کنند.

ایالات متحده و دولت های غربی تا به حال اساساً بر برنامه غنی سازی اورانیوم ایران تمرکز کرده بودند و جهان غرب به طور فزاینده ای نگران است که ایران با توسعه رآکتور اتمی آب سنگین برای ساخت بمب پلوتونیوم تولید کند. هدف قرار دادن راکتور آب سنگین در مقایسه با نیروگاه های زیرزمینی که ایران در آن جا غنی سازی اورانیوم را انجام می دهد، آسان تر است.

مقامات اروپایی و ایالات متحده طی ماه های اخیر ادعا کرده اند که تهران در مسیر ساخت رآکتور آب سنگین در شهر اراک پیشرفت های قابل توجهی داشته است.

رآکتوری همچون رآکتور در حال ساخت در اراک از این قابلیت برخودار است که با استفاده از سوخت اورانیوم، ٤٠ مگاوات برق تولید کند. سوختی که در این راکتور برای تولید برق مورد استفاده قرار می گیرد حاوی پلوتونیوم است که همچون اورانیوم غنی شده می تواند ماده خام مورد استفاده در فیوزهای انفجاری را فراهم کند. هند و پاکستان و کره شمالی با استفاده از پلوتونیوم بمب ساخته اند.

مقامات سازمان ملل متحد و ایالات متحده می گویند میزان تولید سالانه پلوتونیوم در نیروگاه اراک پس از تکمیل، این امکان را فراهم می کند که از پلوتونیوم غنی شده حاصل از آن در ساخت ۲ بمب اتمی استفاده شود.

ایران «آژانس بین المللی انرژی اتمی» را از تصمیم خود برای ساخت رآکتور اراک مطلع کرده است و انتظار می رود که این تاسیسات در نیمه دوم سال ۲۰۱۴ فعال و در اواخر همان سال به مرحله آزمایش و بهره برداری برسد.

«آژانس بین المللی انرژی اتمی» از زمان آغاز ساخت تاسیسات اراک بر آن نظارت داشته است. یک مقام مستقر در وین در مقر آژانس گفته است «با توجه به پیشرفت های اخیر ایران در زمینه ساخت این نیروگاه، اهمیت آن تا حدودی زیادی از چشم واشنگتن و بروکسل به دور مانده است و ما را واقعاً غافلگیر کرده است».

ایران بارها گفته است که ساخت نیروگاه اراک برای تولید ایزوتوپ مورد نیاز تجهیزات و درمان پزشکی است. تهران همچنین تاکید کرده است که قصد تولید بمب و یا سلاح های اتمی ندارد.

یک مقام بلندپایه اروپایی فعال در زمینه دیپلماسی ایران گفته است «غنی سازی اورانیوم مهمترین نگرانی کنونی ما است. اما با به طور فزاینده ای در مورد فعالیت های اراک نیز نگرانی داریم».

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل که تهدید حمله نظامی علیه ایران را به کرات تکرار کرده است و او در ماه ژوئیه به طور علنی هشدار داد که پیشبرد ساخت و توسعه رآکتور اراک خطر حمله نظامی این کشور علیه تاسیسات ایران را به همراه خواهد داشت.

کارشناسان اتمی که وضعیت نیروگاه اراک را مورد بررسی قرار داده اند، ادعا کرده اند ایران می تواند تا اواخر سال آینده از این رآکتور بهره برداری کند.

اولی هاینونن، رئیس پیشین واحد بازرسی های «آژانس بین المللی انرژی اتمی» که هم اکنون در «مرکز بلفر» دانشگاه هاروارد و تحقیق در مورد کاهش تسلیحات اتمی را در تمرکز کار خود دارد، می گوید «احتمال این که رآکتور اراک تا پایان سال ٢٠١٤ از توانایی تولید انرژی اتمی برخوردار شود، بسیار زیاد است اما این رآکتور تا پیش از سال ٢٠١٦ هیچ پلوتونیوم واقعی در این نیروگاه تولید نخواهد شد».

آژانس سازمان ملل متحد اعلام کرده است هیچ شواهدی وجود ندارد که فعالیت های مورد نیاز تولید پلوتونیوم در نیروگاه اراک انجام شده باشد.

ایران ساخت تاسیسات اراک را سال ٢٠٠٤ و براساس طرح های کارشناسان روسیه آغازکرد. شورای امنیت سازمان ملل متحد دو سال بعد از آغاز ساخت این نیروگاه قطعنامه ای تصویب کرد که بر اساس آن تهران باید ساخت آن را به دلیل نگرانی های موجود در مورد برنامه اتمی ایران متوقف می کرد.

گری ساموره، مشاور ارشد دوره اول ریاست جمهوری پرزیدنت باراک اوباما گفته است «تردیدی نیست که این رآکتور و تولید آب سنگین آن در مقایسه با تاسیسات غنی سازی (اورانیوم) اهداف ساده تری برای حمله هستند و این فاکتور زمانی دیگری برای محاسبات نتانیاهو و انتظار او برای عملیات نظامی علیه ایران است».

از سویی دیگر اکثریت نمایندگان سنای ایالات متحده با ارسال نامه ای مصرانه از باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده خواسته اند تا ضمن بررسی راهکارهای دیپلماتیک برای حل بحران پرونده هسته ای ایران، با تشدید تحریم ها علیه این کشور، گزینه استفاده از نیروی نظامی را بار دیگر مطرح کند.

در بخشی از نامه ای که ٧٦ نماینده از ١٠٠ سناتور مجلس سنای ایالات متحده خطاب به آقای اوباما آمده است «ما باید برای اقدام عملی آماده باشیم و ایران نیز باید شاهد آمادگی ما باشد».

سناتورها در نامه خود تاکید کرده است ما معتقدیم در شرایطی که استفاده از گزینه نظامی را مورد بررسی قرار می دهیم، کشورمان باید به طور همزمان تحریم های ایران را تشدید کند و به بهره گیری از گزینه نظامی علیه این کشور اعتبار جدیدی ببخشد.

در شرایطی که تعدادی از سناتورهای ایالات متحده مصرانه از رئیس جمهوری کشور خواسته اند تا از ایران بخواهد قدم های فوری در زمینه اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد و توقف غنی سازی اورانیوم بردارد.

تحریم های ایالات متحده و برخی دیگر کشورهای غربی اقتصاد ایران را با چالش های جدی روبرو کرده است.

غرب ادعا می کند که برنامه اتمی ایران و روند غنی سازی اورانیوم این کشور به هدف ساخت بمب اتمی پیشرفت می کند. ایران از سویی دیگر با پافشاری بر حق خود بر برنامه اتمی کشور، ادعا می کند که این برنامه اهداف مسالمت آمیزی همچون تولید برق و تجهیزات پزشکی دارد.
XS
SM
MD
LG