یک نهاد حقوق بشری در روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، گزارشی سالانه از میزان اعدام در طول یک سال گذشته در ایران منتشر کرد.
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران روز دوشنبه ۱۷ مهر هم‌زمان با ۱۰ اکتبر «روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام»، گزارشی از میزان اعدام در حد فاصل ۱۷ مهر ۱۴۰۱ تا ۱۵ مهر ۱۴۰۲ منتشر کرد تا توجه افکار عمومی را نسبت به وضعیت «هزاران نفری که اکنون در انتظار اجرای حکم اعدام خود هستند»، جلب کند.
بنا بر این گزارش، در این فاصله دست‌کم «۶۵۹ نفر» در مناطق گوناگون ایران «به شیوه حلق‌آویز» اعدام شده‌اند که «این رقم در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته، حدود ۲۴ درصد افزایش داشته است.»
بر اساس این گزارش، در حد فاصل ۱۷ مهر سال گذشته تا ۱۵ مهر سال جاری، مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران «۵۸۰» مورد گزارش اعدام را ثبت کرده و در این مدت «۱۶۴ نفر» نیز به اعدام محکوم شده‌اند، «پنج تن از این تعداد زن بوده» و «دو نفر» از آنها به اعدام «در ملأعام» محکوم شده‌اند.
این گزارش تأکید کرده که میزان «صدور احکام اعدام» در یک سال گذشته نسبت به مدت مشابه در سال قبل «۸۴ درصد» افزایش داشته است.
در این گزارش عنوان شده که در مدت مذکور «حکم اعدام ۶۵۹ نفر» اجرا شده، «هفت نفر در ملأعام اعدام» شده‌اند و «۱۷ تن از اعدام‌شدگان زن بوده» و «یک تن» از افراد اعدام‌شده حین انتساب اتهام «کمتر از ۱۸ سال» داشته است.
از میان اعدام‌شدگان یک سال گذشته در ایران، اتهام حدود ۵۷ درصد از زندانیان «جرایم مربوط به مواد مخدر» اعلام شده و بیش از ۳۵ درصد از آنان به «قتل» متهم بوده‌اند.
موارد دیگر ذکر شده در این گزارش شامل اتهامات «تجاوز»، «محاربه و بغی»، «افساد فی‌الأرض»، «محاربه»، «زنا» و اتهامات «عقیدتی، سیاسی و دینی» بوده است.
بر اساس برآورد مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، استان البرز با آمار بیش از ۱۵ درصد اعدام‌ها در صدر جدول اجرای مجازات اعدام قرار دارد و س از آن سیستان و بلوچستان با بیش از ۱۱ درصد، و کرمان با بیش از هشت درصد در رده‌های دوم و سوم هستند.
این گزارش تنها شامل مواردی از اعدام در ایران است که توسط منابع مستقل حقوق بشری شناسایی و گزارش شده‌اند و بنا بر این آمار، «۶۳ درصد» از اعدام‌ها به صورت «مخفیانه» و «بدون اعلام در رسانه‌های جمعی» بوده است.
هرانا با تأکید بر محرومیت اغلب متهمان از «دسترسی به یک روند عادلانه دادرسی»، به ممنوعیت فعالیت نهادهای مستقل حقوق بشری در ایران نیز اشاره کرده و افزوده است که این گزارش، بازتاب مواردی است که «جامعه مدنی» توانسته میزان اعدام‌ها را دیده‌بانی کند.
پیش از این، پایگاه داده‌های باز ایران افزایش آمار اعدام در جمهوری اسلامی پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت را «۷۵ درصد» اعلام کرده است.
همچنین، در تازه‌ترین گزارش اندیشکده «خانه آزادی» مستقر در آمریکا، به اعدام دو نفر در ایران به اتهام کفرگویی و به صرف به اشتراک گذاشتن نظراتشان در شبکه‌های اجتماعی اشاره شده است.
شمار افراد جان‌باخته تحت بازداشت در زندانهای جمهوری اسلامی از جمله جواد روحی و فرامرز جاویدزاد در این آمار نیامده است.
حسن نایب‌هاشم، فعال حقوق بشر، درباره افزایش میزان مرگ زندانیان در ایران به صدای آمریکا گفته است که «در جمهوری اسلامی جان زندانی کاملا بی‌ارزش است و نهادهای حکومتی و مسئولان زندان‌ها هیچ ارزش انسانی برای زندانی قائل نیستند.
او سلب حیات در زندانهای جمهوری اسلامی را «اعدام خاموش زندانیان» خوانده است.
