در شرایطی که در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها در مورد وضعیت اتباع خارجی، به‌خصوص مهاجران افغانستانی در ایران در فضای مجازی و رسانه‌ها بحث‌برانگیز شده، وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی امروز وعده داد که اتباع خارجی «ساماندهی» خواهند شد.
احمد وحیدی در حاشیه جلسه هیات دولت به این موضوع واکنش نشان داد و گفت که موضوع مهاجرین و اتباع خارجی مساله «قابل توجهی» است که در «دستور کار جدی دستگاه ذیربط» وجود دارد.
وزیر کشور مدعی شد که آنچه در رسانه‌ها درباره عدد مهاجرین بیان می‌شود اظهارات «غیر کارشناسی و ساختگی» است و «هیچ مرجع رسمی» این عدد را تایید نمی‌کند. با این وجود وحیدی در بخش دیگری از سخنانش در جمع خبرنگاران تعداد اتباع خارجی در ایران را «پنج میلیون نفر» اعلام کرد.
در روزهای گذشته رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی از جمله خبرگزاری فارس به آمارهایی استناد کرده‌اند که از جمعیت ۸ میلیونی «افغان‌ها در ایران» یاد می‌کرد و ادعا شد که «هر روز حدود ۱۰ هزار نفر به صورت غیرقانونی و قانونی وارد مرز‌های ایران می‌شوند.»
وعده «ساماندهی» اتباع خارجی توسط وزیر کشور جمهوری اسلامی در حالی است که برخی رسانه‌ها در ایران از جمله ماهنامه «میدان آزادی» نسبت به «خطر» افزایش مهاجرت افغان‌ها به ایران هشدار داده و مدعی شده آنها به دنبال «فرستادن نماینده به مجلس هستند.»
وب‌سایت «خبرآنلاین» نیز در یادداشتی به قلم یک «جامعه‌شناس» نوشته است: «ورود گسترده و غیرقانونی افغان‌ها به کشور که به‌دلیل وقوع جنگ، ناامنی، و بحران‌های اقتصادی در افغانستان ایجاد شده متاسفانه در ماه‌های اخیر وارد فاز جدیدی شده است.»
مصطفی آب‌روشن در این یادداشت تاکید کرده است که این حجم از «پناهجویان مستاصل» و «بیکار» مانند «بمب ساعتی‌اند» که جامعه را با «معضلات پیچیده» و «چالش‌زا» روبرو می‌کند و در آینده‌ای نزدیک، پیامدهای «کنترل ناپذیری» را به جامعه تحمیل می‌کنند.
از نگاه این جامعه شناس، مهاجران افغان «فشار اقتصادی مضاعفی را به دولت و مردم تحمیل خواهند کرد» زیرا از منابع محدود و خدمات اجتماعی استفاده می‌کنند که می‌تواند بر بودجه دولت و منابع محلی «تاثیر منفی» بگذارد.
در حالی که بیشتر رسانه‌های رسمی در ایران از افزایش میزان مهاجران و اتباع خارجی در ایران اظهار «نگرانی» کرده‌اند روزنامه شرق در رویکردی متفاوت در شماره نخستین روز مهرماه در گزارشی پیرامون این موضوع نوشت که «این ادعاها درست نیست.»
نویسنده این روزنامه خبرها و تصاویر منتشر شده را ناشی از شکل‌گرفتن «جریانی دانست» که مهاجران را به «سوژه هراس‌افکنی» تبدیل کرده است.
پیش از آن، خبرگزاری «فارس»، وابسته به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی در ۲۴ مرداد ماه نوشت که «تعداد زیاد مهاجران افغان» در ایران که به گفته «مخاطبان فارس» اکثرا به صورت «قاچاق» وارد کشور شده‌اند و در حومه شهرها ساکنند «مشکلات عدیده‌ای برای مردم ایجاد کرده است.»
آرش نصر اصفهانی، جامعه‌شناس که در سال ۹۸ تحقیقی را در مورد «نگرش شهروندان درباره مهاجران افغانستانی» انجام داده بود، در مصاحبه‌ای که دوم مهرماه در وب‌سایت «اکو ایران» منتشر شده از نگرانی در مورد تقویت «مهاجرستیزی» در بخش‌هایی از جامعه ایران سخن گفته است.
این جامعه شناس در بخشی از مصاحبه خود گفت: «در مطالعاتی که در مورد اشکال مختلف نژادپرستی یا بیگانه‌هراسی در دنیا انجام می‌شود، همیشه متغیر اقتصادی، یک متغیر بسیار تعیین‌کننده است. رقابت بر سر منابع محدود همیشه عامل بسیار موثری است که شکل‌گیری ایده‌های ضد مهاجر تقویت شود.»
در ماه‌های اخیر یکی از مواردی که خبرساز شده، اشاره کاربران شبکه‌های اجتماعی به حضور «تعداد بسیار زیاد» مهاجران خارجی است که ادعا شده اغلب‌شان از اتباع افغانستان و پاکستان هستند. برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گویند «به شکل محسوسی حضور این مهاجران در مترو، صف‌های نانوایی و حتی خیابان‌ها و بوستان‌های شهرهای بزرگ» دیده می‌شود.
از طرفی نیز گمانه‌زنی‌ها از «برنامه جمهوری اسلامی» برای جذب مهاجران و «استفاده از رای آنها در انتخابات» و در سوی مقابل، نگرانی از دامن زده شدن به نگاه‌های «نژادپرستانه» یا «ضد مهاجر» به بحث‌های پردامنه‌ای در فضای مجازی دامن زده است.
