نشریه فارن پالیسی در مقاله ای مفصل به قلم «شین هریس» و «مَتیو اید»، و با انتشار بخشهایی از اسنادی که از طبقه بندی محرمانه سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سی. آی. ا) خارج شده، می نویسد آمریکا می دانست که صدام حسین درصدد دست زدن به دهشتناک ترین حمله شیمیایی در تاریخ است و با این وجود به او کمک کرد.
نویسندگان مقاله فوق می نویسند دولت آمریکا احتمالا در حال بررسی ورود به واکنش نظامی به حملات شیمیایی اخیر در سوریه است. اما یک نسل قبل، ارتش و دستگاه امنیتی آمریکا به رغم آگاهی از حملاتی بالقوه با استفاده از گاز اعصاب و در ابعادی ویرانگرتر از آنچه که در سوریه رخ داد، دست روی دست گذاشت.
در سال ١٩٨٨ و در بحبوحه جنگ ایران و عراق، ایالات متحده از طریق تصاویر ماهواره ای دریافت که ایران در شرف دستیابی به یک پیشرفت عمده استراتژیک و زدن ضربه ای مهلک به دیوار دفاعی عراق است. مقامات امنیتی آمریکایی که از حمله شیمیایی ارتش صدام حسین -از جمله با گاز فلج کننده اعصاب سارین- اطلاع کامل داشتند، محل سربازان ایرانی را به عراق خبر دادند. به نوشته فارن پالیسی این اطلاعات شامل تصاویر و نقشه هایی از تحرکات سربازان ایرانی و همچنین موقعیت محلی تسلیحات لجستیک و جزئیات دفاع هوایی ایران بود.
عراق قبل از راه اندازی چهار حمله عمده علیه ایران در اوایل ١٩٨٨ و با اتکا بر اطلاعات ارائه شده از سوی آمریکا، با استفاده از گاز خردل و سارین نیروهای ایران را هدف حمله قرار داد. این حملات نتیجه جنگ را به نفع عراق تغییر داد و ایران را به پای میز مذاکره برای پایان جنگ کشاند.
فارن پالیسی می گوید مقامات آمریکایی همواره اطلاع از حملات شیمیایی عراق علیه ایران را انکار کرده و گفته اند که صدام حسین هرگز اعلام نکرد که قصد دارد از این گونه سلاح علیه ایران استفاده کند. این ها با اظهارات سرهنگ نیروی هوایی این کشور، ریک فرانکونا که طی حملات ١٩٨٨ وابسته نظامی در بغداد بود، مغایرت دارد. سرهنگ فرانکونا به فارن پالیسی گفت: «عراقی ها هرگز از قصدشان درباره استفاده از گاز اعصاب به ما چیزی نگفتند. مجبور هم نبودند که بگویند. ما خودمان می دانستیم.»
طبق این اسناد سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌ای) که تاکنون محرمانه بود، آمریکا شواهد و قرائن محکمی از حملات شیمیایی عراق علیه ایران داشته. آن زمان ایران علنا عراق را به انجام حملات شیمیایی علیه سربازان ایرانی متهم می کرد و در حال تشکیل پرونده ای برای ارائه به سازمان ملل متحد بود اما شواهد کافی علیه عراق که عمدتا به عنوان گزارش های «فوق محرمانه» طبقه بندی ، و برای اغلب مقامات ارشد امنیتی در دولت آمریکا فرستاده شده بود، نداشت.
فارن پالیسی می گوید برخلاف موضع گیری پرحرارت کنونی آمریکا درباره استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه، ایالات متحده سه دهه پیش درقبال حمله شیمیایی صدام حسین علیه دشمنش و مردم کشور خودش به سردی برخورد کرد. به نوشته فارن پالیسی دولت ریگان اینطور تصمیم گرفت که اگر قرار است حملات شیمیایی کفه ترازوی جنگ را به سوی دیگر متمایل کند، بگذارد که این حملات صورت گیرد.
در اسناد فوق سیا می گوید ایران شواهد قانع کننده ای برای اثبات ادعایش بدست نخواهد آورد. سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا حتی در این اسناد می گوید که شوروی قبلا از سلاح شیمیایی در افغانستان استفاده کرده و اتفاقی نیافتاده است.
قبلا گفته شده است که آمریکا در همان زمانی که مقامات شک داشتند صدام حسین از سلاح شیمیایی استفاده کند، اطلاعات امنیتی و تاکتیکی به عراق داده اند. این اسناد سیا- که در میان مجموعه ای از اسنادی که از طبقه بندی محرمانه خارج شده در آرشیو ملی آمریکا است، مورد بی توجهی کامل قرار گرفته بود. این اسناد همراه با مجموعه مصاحبه های مقامات اطلاعاتی سابق، جزئیات جدیدی از عمق دانش آمریکا درباره نحوه و زمان به کارگیری این سلاح توسط رژیم عراق را فاش می کند و نشان می دهد که مقامات آمریکایی به طور منظم در جریان حملات شیمیایی با استفاده از گاز اعصاب توسط عراق قرار می گرفتند.
فارن پالیسی می نویسد مقامات ارشد سیا، از جمله ویلیام کیسی، مدیر وقت سیا، و دوست نزدیک رونالد ریگان، از مکان تاسیسات تولید سلاح شیمیایی عراق آگاه شده بود، می دانست که عراق در تلاش است تا گاز خردل کافی برای فرستادن به خط مقدم تهیه کند، می دانست که عراق قصد داشت از ایتالیا تجهیزات بخرد تا تولید تسلیحات شیمیایی اش را تسریع کند و می دانست که عراق می تواند از تسلیحات شیمیایی علیه سربازان ایرانی و غیرنظامیان استفاده کند.
به مقامات آمریکایی همچنین هشدار داده شده بود که اگر ایران بفهمد آمریکا در کمپین جنگ شیمیایی عراق دست دارد، ممکن است علیه مواضع آمریکا در خاورمیانه دست به حملات تلافی جویانه بزند.
اسناد سیا که به تازگی از حالت محرمانه خارج شده اند حاکی اند که ویلیام کیسی و دیگر مقامات ارشد آمریکایی به شکل متناوب درباره حملات شیمیایی عراق و برنامه های بعدی حملات آگاه می شدند.
سی آی ای در یکی از اسناد می گوید که استفاده از گازهای اعصاب «می تواند تاثیر عمده ای در تاکتیک های مبتنی بر (استفاده از تعداد) سرباز(ان زیاد) ایران داشته باشد و ایران را وادار به واگذاری آن استراتژی می کند.» در مارس ١٩٨٤، سیا گزارش داد که عراق شروع به استفاده از گازهای اعصاب در جبهه بصره کرده و احتمالا تا آخر پائیز خواهد توانست از این گاز در ابعاد قابل توجه نظامی استفاده کند.»
عراق در اولین حملات شیمیایی در سال ١٩٨٣ از گاز خردل استفاده کرد. گاز خردل کشنده نیست اما موجب تاول شدید پوستی و مخاطی و عفونت مرگبار می شود، می تواند موجب کوری شود و احتمال ابتلا به سرطان را بالا می برد. آن زمان آمریکا هنوز اطلاعات جنگی در اختیار عراق نگذاشته بود اما نه آمریکا و نه سازمان ملل متحد برای تقویت ادعای ایران مبنی بر این که عراق سلاح شیمیایی استفاده کرده، قدمی برنداشتند. شواهد قوی درباره حملات شیمیایی عراق در سال ١٩٨٤ بیشتر علنی شد اما این هم جلوی حملات کشنده شیمیایی صدام از جمله علیه مردم عراق را نگرفت.
وضع در ١٩٨٧عوض شد. ماهواره های سی آی ای تصاویر روشنی دریافت کردند مبنی بر این که نیروهای ایرانی نقطه کوری در خط دفاعی عراق در بصره کشف کرده اند و تجهیزات ایرانی ها به شکل مخفیانه به آن نقطه منتقل می شود. این نشان می داد که آن محل، نقطه اصلی نفوذ عملیاتی ایران بود. اواخر آن سال، تحلیلگران آمریکایی در یک سند کدگذاری شده فوق محرمانه که عنوانش بود «دم دروازه بصره» هشدار دادند که عملیات نیروهای ایرانی بزرگتر از هر عملیات دیگری است و شانس بالایی برای درهم شکستن دفاع عراق و تصرف بصره را دارد. این گزارش هشدار داد که در صورت سقوط بصره، ارتش عراق سقوط خواهد کرد و ایران جنگ را خواهد برد.
سرهنگ فرانکونا به فارن پالیسی گفته است که ریگان در یادداشتی برای وزیر دفاع وقت فرانک کارلوچی نوشت: «پیروزی ایران غیرقابل قبول است.» در نتیجه طبق تصمیم سطوح ارشد مقامات آمریکایی، مقرر شد که سیا جزئیات اطلاعات درباره تحرکات ایرانی ها را به عراق بدهد تا عراق آنها را در هم شکند. پس از آن بود که حمله با گاز سارین انجام شد. این گاز اعصاب موجب سرگیجه، تشنج و حالت خفگی می شود و می تواند به مرگ بیانجامد. تحلیلگران سیا رقم دقیق کشته شدگان ایرانی را به دلیل عدم دسترسی به مقامات و اسناد ایرانی اعلام نکرد و در هر چهار مورد حمله شیمیایی تنها به «صدها» تا «هزاران» نفر بسنده کرد. به گفته سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، دو سوم حملات شیمیایی عراق علیه ایران در یک سال و نیم آخر جنگ صورت گرفت.
فارن پالیسی می گوید تا سال ١٩٨٨ اطلاعات امنیتی آمریکا آزادانه به ارتش عراق می رسید. مارس آن سال عراق روستای کردنشین حلبچه را بمباران شیمیایی کرد. و یک ماه بعد خمپاره های آلوده به سارین را در جزیره فاو در جنوب شرقی بصره بر سر نیروهای ایرانی سرازیر کرد تا پیروزی عمده ای نصیب عراقی ها شود و کل شبه جزیره را بازپس گیرند. پیروزی عراق در فاو جلوی حمله بعدی ایران برای گرفتن بصره را نیز گرفت. فارن پالیسی می گوید این نتیجه مورد پسند واشنگتن بود چرا که ایران دیگر شانس حمله نیافت. عراق سه بار دیگر دست به حمله شیمیایی زد. در آخرین مورد در آوریل ١٩٨٨، موسوم به «عملیات رمضان مقدس» بیشترین میزان گاز سارین مورد استفاده عراق قرار گرفت. برای نیم قرن، میزان هیچ حمله شیمیایی به آنچه صدام حسین کرد نرسید، تا هفته پیش و آنچه که در حومه دمشق رخ داد.
نویسندگان مقاله فوق می نویسند دولت آمریکا احتمالا در حال بررسی ورود به واکنش نظامی به حملات شیمیایی اخیر در سوریه است. اما یک نسل قبل، ارتش و دستگاه امنیتی آمریکا به رغم آگاهی از حملاتی بالقوه با استفاده از گاز اعصاب و در ابعادی ویرانگرتر از آنچه که در سوریه رخ داد، دست روی دست گذاشت.
در سال ١٩٨٨ و در بحبوحه جنگ ایران و عراق، ایالات متحده از طریق تصاویر ماهواره ای دریافت که ایران در شرف دستیابی به یک پیشرفت عمده استراتژیک و زدن ضربه ای مهلک به دیوار دفاعی عراق است. مقامات امنیتی آمریکایی که از حمله شیمیایی ارتش صدام حسین -از جمله با گاز فلج کننده اعصاب سارین- اطلاع کامل داشتند، محل سربازان ایرانی را به عراق خبر دادند. به نوشته فارن پالیسی این اطلاعات شامل تصاویر و نقشه هایی از تحرکات سربازان ایرانی و همچنین موقعیت محلی تسلیحات لجستیک و جزئیات دفاع هوایی ایران بود.
عراق قبل از راه اندازی چهار حمله عمده علیه ایران در اوایل ١٩٨٨ و با اتکا بر اطلاعات ارائه شده از سوی آمریکا، با استفاده از گاز خردل و سارین نیروهای ایران را هدف حمله قرار داد. این حملات نتیجه جنگ را به نفع عراق تغییر داد و ایران را به پای میز مذاکره برای پایان جنگ کشاند.
فارن پالیسی می گوید مقامات آمریکایی همواره اطلاع از حملات شیمیایی عراق علیه ایران را انکار کرده و گفته اند که صدام حسین هرگز اعلام نکرد که قصد دارد از این گونه سلاح علیه ایران استفاده کند. این ها با اظهارات سرهنگ نیروی هوایی این کشور، ریک فرانکونا که طی حملات ١٩٨٨ وابسته نظامی در بغداد بود، مغایرت دارد. سرهنگ فرانکونا به فارن پالیسی گفت: «عراقی ها هرگز از قصدشان درباره استفاده از گاز اعصاب به ما چیزی نگفتند. مجبور هم نبودند که بگویند. ما خودمان می دانستیم.»
طبق این اسناد سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌ای) که تاکنون محرمانه بود، آمریکا شواهد و قرائن محکمی از حملات شیمیایی عراق علیه ایران داشته. آن زمان ایران علنا عراق را به انجام حملات شیمیایی علیه سربازان ایرانی متهم می کرد و در حال تشکیل پرونده ای برای ارائه به سازمان ملل متحد بود اما شواهد کافی علیه عراق که عمدتا به عنوان گزارش های «فوق محرمانه» طبقه بندی ، و برای اغلب مقامات ارشد امنیتی در دولت آمریکا فرستاده شده بود، نداشت.
فارن پالیسی می گوید برخلاف موضع گیری پرحرارت کنونی آمریکا درباره استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه، ایالات متحده سه دهه پیش درقبال حمله شیمیایی صدام حسین علیه دشمنش و مردم کشور خودش به سردی برخورد کرد. به نوشته فارن پالیسی دولت ریگان اینطور تصمیم گرفت که اگر قرار است حملات شیمیایی کفه ترازوی جنگ را به سوی دیگر متمایل کند، بگذارد که این حملات صورت گیرد.
در اسناد فوق سیا می گوید ایران شواهد قانع کننده ای برای اثبات ادعایش بدست نخواهد آورد. سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا حتی در این اسناد می گوید که شوروی قبلا از سلاح شیمیایی در افغانستان استفاده کرده و اتفاقی نیافتاده است.
قبلا گفته شده است که آمریکا در همان زمانی که مقامات شک داشتند صدام حسین از سلاح شیمیایی استفاده کند، اطلاعات امنیتی و تاکتیکی به عراق داده اند. این اسناد سیا- که در میان مجموعه ای از اسنادی که از طبقه بندی محرمانه خارج شده در آرشیو ملی آمریکا است، مورد بی توجهی کامل قرار گرفته بود. این اسناد همراه با مجموعه مصاحبه های مقامات اطلاعاتی سابق، جزئیات جدیدی از عمق دانش آمریکا درباره نحوه و زمان به کارگیری این سلاح توسط رژیم عراق را فاش می کند و نشان می دهد که مقامات آمریکایی به طور منظم در جریان حملات شیمیایی با استفاده از گاز اعصاب توسط عراق قرار می گرفتند.
فارن پالیسی می نویسد مقامات ارشد سیا، از جمله ویلیام کیسی، مدیر وقت سیا، و دوست نزدیک رونالد ریگان، از مکان تاسیسات تولید سلاح شیمیایی عراق آگاه شده بود، می دانست که عراق در تلاش است تا گاز خردل کافی برای فرستادن به خط مقدم تهیه کند، می دانست که عراق قصد داشت از ایتالیا تجهیزات بخرد تا تولید تسلیحات شیمیایی اش را تسریع کند و می دانست که عراق می تواند از تسلیحات شیمیایی علیه سربازان ایرانی و غیرنظامیان استفاده کند.
به مقامات آمریکایی همچنین هشدار داده شده بود که اگر ایران بفهمد آمریکا در کمپین جنگ شیمیایی عراق دست دارد، ممکن است علیه مواضع آمریکا در خاورمیانه دست به حملات تلافی جویانه بزند.
اسناد سیا که به تازگی از حالت محرمانه خارج شده اند حاکی اند که ویلیام کیسی و دیگر مقامات ارشد آمریکایی به شکل متناوب درباره حملات شیمیایی عراق و برنامه های بعدی حملات آگاه می شدند.
سی آی ای در یکی از اسناد می گوید که استفاده از گازهای اعصاب «می تواند تاثیر عمده ای در تاکتیک های مبتنی بر (استفاده از تعداد) سرباز(ان زیاد) ایران داشته باشد و ایران را وادار به واگذاری آن استراتژی می کند.» در مارس ١٩٨٤، سیا گزارش داد که عراق شروع به استفاده از گازهای اعصاب در جبهه بصره کرده و احتمالا تا آخر پائیز خواهد توانست از این گاز در ابعاد قابل توجه نظامی استفاده کند.»
عراق در اولین حملات شیمیایی در سال ١٩٨٣ از گاز خردل استفاده کرد. گاز خردل کشنده نیست اما موجب تاول شدید پوستی و مخاطی و عفونت مرگبار می شود، می تواند موجب کوری شود و احتمال ابتلا به سرطان را بالا می برد. آن زمان آمریکا هنوز اطلاعات جنگی در اختیار عراق نگذاشته بود اما نه آمریکا و نه سازمان ملل متحد برای تقویت ادعای ایران مبنی بر این که عراق سلاح شیمیایی استفاده کرده، قدمی برنداشتند. شواهد قوی درباره حملات شیمیایی عراق در سال ١٩٨٤ بیشتر علنی شد اما این هم جلوی حملات کشنده شیمیایی صدام از جمله علیه مردم عراق را نگرفت.
وضع در ١٩٨٧عوض شد. ماهواره های سی آی ای تصاویر روشنی دریافت کردند مبنی بر این که نیروهای ایرانی نقطه کوری در خط دفاعی عراق در بصره کشف کرده اند و تجهیزات ایرانی ها به شکل مخفیانه به آن نقطه منتقل می شود. این نشان می داد که آن محل، نقطه اصلی نفوذ عملیاتی ایران بود. اواخر آن سال، تحلیلگران آمریکایی در یک سند کدگذاری شده فوق محرمانه که عنوانش بود «دم دروازه بصره» هشدار دادند که عملیات نیروهای ایرانی بزرگتر از هر عملیات دیگری است و شانس بالایی برای درهم شکستن دفاع عراق و تصرف بصره را دارد. این گزارش هشدار داد که در صورت سقوط بصره، ارتش عراق سقوط خواهد کرد و ایران جنگ را خواهد برد.
سرهنگ فرانکونا به فارن پالیسی گفته است که ریگان در یادداشتی برای وزیر دفاع وقت فرانک کارلوچی نوشت: «پیروزی ایران غیرقابل قبول است.» در نتیجه طبق تصمیم سطوح ارشد مقامات آمریکایی، مقرر شد که سیا جزئیات اطلاعات درباره تحرکات ایرانی ها را به عراق بدهد تا عراق آنها را در هم شکند. پس از آن بود که حمله با گاز سارین انجام شد. این گاز اعصاب موجب سرگیجه، تشنج و حالت خفگی می شود و می تواند به مرگ بیانجامد. تحلیلگران سیا رقم دقیق کشته شدگان ایرانی را به دلیل عدم دسترسی به مقامات و اسناد ایرانی اعلام نکرد و در هر چهار مورد حمله شیمیایی تنها به «صدها» تا «هزاران» نفر بسنده کرد. به گفته سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، دو سوم حملات شیمیایی عراق علیه ایران در یک سال و نیم آخر جنگ صورت گرفت.
فارن پالیسی می گوید تا سال ١٩٨٨ اطلاعات امنیتی آمریکا آزادانه به ارتش عراق می رسید. مارس آن سال عراق روستای کردنشین حلبچه را بمباران شیمیایی کرد. و یک ماه بعد خمپاره های آلوده به سارین را در جزیره فاو در جنوب شرقی بصره بر سر نیروهای ایرانی سرازیر کرد تا پیروزی عمده ای نصیب عراقی ها شود و کل شبه جزیره را بازپس گیرند. پیروزی عراق در فاو جلوی حمله بعدی ایران برای گرفتن بصره را نیز گرفت. فارن پالیسی می گوید این نتیجه مورد پسند واشنگتن بود چرا که ایران دیگر شانس حمله نیافت. عراق سه بار دیگر دست به حمله شیمیایی زد. در آخرین مورد در آوریل ١٩٨٨، موسوم به «عملیات رمضان مقدس» بیشترین میزان گاز سارین مورد استفاده عراق قرار گرفت. برای نیم قرن، میزان هیچ حمله شیمیایی به آنچه صدام حسین کرد نرسید، تا هفته پیش و آنچه که در حومه دمشق رخ داد.
