هوای آلوده به اورانیوم، شایعه یا واقعیت؟
وجود اورانیوم در گردو غباری که از عراق به ایران می آید بر نگرانی های ناشی از ریزگرد ها و تاثیر خطرناک آنها بر سلامت ساکنان استان های جنوبی و غربی ایران افزوده است. با آن که مقام های رسمی تاکنون این خبر را تایید نکرده اند اما آن را تکذیب نیز نکرده اند. هرچند که در سخنان برخی از مسئولان وجود اورانیوم در ریزگردهای عراقی تایید شده است.
از جمله این مسئولان رئیس گروه پژوهشی در «پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیز داری» است که به خبرگزاری میراث فرهنگی گفته است در پدیده ریزگردهایی که از عراق می آید، اورانیوم وجود دارد.
بنابر این گزارش، امیر حسین چرخابی در همایش سالانه علوم خاک در دانشگاه چمران اهواز گفته است، وجود اورانیوم در خاک عراق از نتایج جنگ در عراق و منطقه و استفاده از سلاح های گوناگون در این کشور است که به گفته او: «گرد و غباری که از این منطقه شکل می گیرد قابل مقایسه با گردو غبار سیستان نیست و این پدیده ای که از عراق شکل می گیرد حاوی آلودگی از جمله اورانیوم است».
با آن که نماینده مسجد سلیمان، اسماعیل جلیلی، در گفت و گویی که با خبرگزاری میراث فرهنگی داشته است وجود اورانیوم در گردو غبار از منشاء عراق را«شایعه» ای دانسته که درمیان مردم پخش شده، اما احتمال آن را رد نکرده است. او با تصدیق این واقعیت که: «ریزگردها از مناطقی می گذرند که آلوده به استفاده از سلاح های اتمی در دوران جنگ عراق و کویت بوده اند»، احتمال این که به مواد اتمی آلوده باشند را رد نمی کند؛ اما می گوید تاکنون هیچ یک از آزمایش ها و تحقیق های رسمی وجود اورانیوم و دیگر مواد رادیواکتیو را تایید نکرده است و به گفته او:«موضوع در حد شایعه مانده است».
اما نماینده اهواز در مجلس، شکرخدا موسوی، از وجود گزارش های رسمی تهیه شده در اداره حفاظت محیط زیست استان خوزستان خبر می دهد که بر آلوده بودن گردو غبار، نه تنها از مبداءعراق بلکه از چند کشورعربی حکایت دارد. این گزارش ها بر وجود مواد رادیواکتیو، میکربی، و شیمیایی بازمانده از سلاح های مورداستفاده در جنگ های خاورمیانه درخاک این منطقه صحه گذاشته اند.
موج سرطان و نوزادهای ناقص
کمال الدین پیرموذن ، عضو فراکسیون محیط زیست مجلس می گوید با آن که کارشناسان تایید کرده اند که در حمله های هوایی امریکا به عراق از سلاح های دارای مواد رادیواکتیو استفاده شده و این مواد در خاک آن مناطق وجود دارد، اما تاکید کرد که هیچ کار میدانی در این باره صورت نگرفته است.
به گزارش مهر او در تیرماه امسال نیز با انتقاد از بی برنامه بودن سازمان های مسئول در باره این امر، از خطرهای ریزگردها برای سلامت مردم و بویژه از موج جدید سرطان های ناشی از ریزگردها خبر داد. او ابراز امیدواری کرد که در دولت یازدهم بودجه ۵۵ میلیارد تومانی که برای مسئله ریزگردها در نظر گرفته شده است صرف برنامه ریزی برای مقابله با ریزگردها و تهیه تجهیزات هواشناسی شود.
شکرخدا موسوی، نماینده اهواز، نیز از وجود موارد متعدد تولد نوزاد ناقص و فلج خبر داده است که به گفته او بر اثر آلودگی ریزگردهای هوا با اورانیوم ضعیف شده صورت گرفته است.
مسئولان ناآگاه و دولت ناکارآمد
پدیده ریزگردها حدود ۱۰ سال است که هوای مناطق غرب و جنوب ایران را آلوده کرده است. با آن که در بودجه دولت اعتبارهایی برای مقابله با این مسئله تخصیص داده شده اما به گفته کارشناسان این اعتبارات یا اجرایی نمی شوند یا در جای دیگری به مصرف می رسند. مسئولان در ایران، عراق را عامل بروز این بحران می دانند اما به نظر می رسد که مطالعات میدانی که باید در کانون های بحرانی درعراق صورت بگیرد، هرگز انجام نشده است.
محمد خسروشاهی، رئیس بخش تحقیقات بیابان «موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع» چندی پیش از مدیریت ریزگردها انتقاد کرده و آن را سیاسی دانسته بود نه کارشناسانه. او که مهم ترین اولویت در مبارزه با ریزگرد ها را به خاطر وسعت آن در عراق، انجام تحقیق و کار میدانی در آن کشور می داند، به خبرگزاری مبراث گفته بود: «وقتی در عراق هیچ مطالعه ای در این باره وجود ندارد مسئولان قصد دارند اعتبارات را کجا خرج کنند؟»
محمد خسروشاهی می گوید درهشت سال گذشته تنها در چند مورد اندک بین ایران و عراق درباره مهار ریزگردها رایزنی شده که بی نتیجه بوده است. به گفته او گروه ایرانی حتی نتوانسته نمونه ای از خاک را برای آزمایش با خود به ایران بیاورد. او مشکل کار را سپردن کار به دست سیاستمداران به جای کارشناسان ونیز بی خبری و ناآگاهی مسئولان می داند. به گفته او رئیس سازمان محیط زیست، بی آن که کمترین مطالعه ای در عراق انجام شده باشد، می گوید در عراق هزار و هشتصد کانون بحران وجود دارد، حال آن که بر اساس تصاویر ماهواره ای تعداد این کانون های بحرانی در عراق ۱۰ عدد بوده که در چند سال اخیر به خاطر عدم مدیریت به ۴۰۰ رسیده است.
گسترش منشاهای داخلی تولید گردوغبار
او همچنین همه ریزگردها را ناشی از عراق نمی داند. به گفته او بیش از ده درصد این ریزگردها در داخل کشور و در حدود ۲۰۰ کانون تولید می شود.
سدسازی ها و ایجاد موانع از این دست در راه عبور هوا، نابودی جنگل ها بر اثر آفت و آتش سوزی و قطع درختان که به عنوان سدی در برابر گردوغبار ایستادگی می کردند، گسترش پدیده بیابان زایی و خشک شدن تالاب ها و رودها و دریاچه های کشور که باعث پراکندگی خاک بستر آن ها می شود، نیز از عوامل داخلی تولید گردو غبار هستند.
در غیاب تحقیقات و مطالعات لازم، اطلاعات کارشناسان درباره مبدا این ریزگردها دقیق نیست. برخی کارشناسان احتمال می دهند که پدیده ریزگردها، نه تنها از عراق که از کشورهای عربی دیگر مانند عربستان و سوریه و حتی از افریقا وارد ایران شوند.
وجود اورانیوم در گردو غباری که از عراق به ایران می آید بر نگرانی های ناشی از ریزگرد ها و تاثیر خطرناک آنها بر سلامت ساکنان استان های جنوبی و غربی ایران افزوده است. با آن که مقام های رسمی تاکنون این خبر را تایید نکرده اند اما آن را تکذیب نیز نکرده اند. هرچند که در سخنان برخی از مسئولان وجود اورانیوم در ریزگردهای عراقی تایید شده است.
از جمله این مسئولان رئیس گروه پژوهشی در «پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیز داری» است که به خبرگزاری میراث فرهنگی گفته است در پدیده ریزگردهایی که از عراق می آید، اورانیوم وجود دارد.
بنابر این گزارش، امیر حسین چرخابی در همایش سالانه علوم خاک در دانشگاه چمران اهواز گفته است، وجود اورانیوم در خاک عراق از نتایج جنگ در عراق و منطقه و استفاده از سلاح های گوناگون در این کشور است که به گفته او: «گرد و غباری که از این منطقه شکل می گیرد قابل مقایسه با گردو غبار سیستان نیست و این پدیده ای که از عراق شکل می گیرد حاوی آلودگی از جمله اورانیوم است».
با آن که نماینده مسجد سلیمان، اسماعیل جلیلی، در گفت و گویی که با خبرگزاری میراث فرهنگی داشته است وجود اورانیوم در گردو غبار از منشاء عراق را«شایعه» ای دانسته که درمیان مردم پخش شده، اما احتمال آن را رد نکرده است. او با تصدیق این واقعیت که: «ریزگردها از مناطقی می گذرند که آلوده به استفاده از سلاح های اتمی در دوران جنگ عراق و کویت بوده اند»، احتمال این که به مواد اتمی آلوده باشند را رد نمی کند؛ اما می گوید تاکنون هیچ یک از آزمایش ها و تحقیق های رسمی وجود اورانیوم و دیگر مواد رادیواکتیو را تایید نکرده است و به گفته او:«موضوع در حد شایعه مانده است».
اما نماینده اهواز در مجلس، شکرخدا موسوی، از وجود گزارش های رسمی تهیه شده در اداره حفاظت محیط زیست استان خوزستان خبر می دهد که بر آلوده بودن گردو غبار، نه تنها از مبداءعراق بلکه از چند کشورعربی حکایت دارد. این گزارش ها بر وجود مواد رادیواکتیو، میکربی، و شیمیایی بازمانده از سلاح های مورداستفاده در جنگ های خاورمیانه درخاک این منطقه صحه گذاشته اند.
موج سرطان و نوزادهای ناقص
کمال الدین پیرموذن ، عضو فراکسیون محیط زیست مجلس می گوید با آن که کارشناسان تایید کرده اند که در حمله های هوایی امریکا به عراق از سلاح های دارای مواد رادیواکتیو استفاده شده و این مواد در خاک آن مناطق وجود دارد، اما تاکید کرد که هیچ کار میدانی در این باره صورت نگرفته است.
به گزارش مهر او در تیرماه امسال نیز با انتقاد از بی برنامه بودن سازمان های مسئول در باره این امر، از خطرهای ریزگردها برای سلامت مردم و بویژه از موج جدید سرطان های ناشی از ریزگردها خبر داد. او ابراز امیدواری کرد که در دولت یازدهم بودجه ۵۵ میلیارد تومانی که برای مسئله ریزگردها در نظر گرفته شده است صرف برنامه ریزی برای مقابله با ریزگردها و تهیه تجهیزات هواشناسی شود.
شکرخدا موسوی، نماینده اهواز، نیز از وجود موارد متعدد تولد نوزاد ناقص و فلج خبر داده است که به گفته او بر اثر آلودگی ریزگردهای هوا با اورانیوم ضعیف شده صورت گرفته است.
مسئولان ناآگاه و دولت ناکارآمد
پدیده ریزگردها حدود ۱۰ سال است که هوای مناطق غرب و جنوب ایران را آلوده کرده است. با آن که در بودجه دولت اعتبارهایی برای مقابله با این مسئله تخصیص داده شده اما به گفته کارشناسان این اعتبارات یا اجرایی نمی شوند یا در جای دیگری به مصرف می رسند. مسئولان در ایران، عراق را عامل بروز این بحران می دانند اما به نظر می رسد که مطالعات میدانی که باید در کانون های بحرانی درعراق صورت بگیرد، هرگز انجام نشده است.
محمد خسروشاهی، رئیس بخش تحقیقات بیابان «موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع» چندی پیش از مدیریت ریزگردها انتقاد کرده و آن را سیاسی دانسته بود نه کارشناسانه. او که مهم ترین اولویت در مبارزه با ریزگرد ها را به خاطر وسعت آن در عراق، انجام تحقیق و کار میدانی در آن کشور می داند، به خبرگزاری مبراث گفته بود: «وقتی در عراق هیچ مطالعه ای در این باره وجود ندارد مسئولان قصد دارند اعتبارات را کجا خرج کنند؟»
محمد خسروشاهی می گوید درهشت سال گذشته تنها در چند مورد اندک بین ایران و عراق درباره مهار ریزگردها رایزنی شده که بی نتیجه بوده است. به گفته او گروه ایرانی حتی نتوانسته نمونه ای از خاک را برای آزمایش با خود به ایران بیاورد. او مشکل کار را سپردن کار به دست سیاستمداران به جای کارشناسان ونیز بی خبری و ناآگاهی مسئولان می داند. به گفته او رئیس سازمان محیط زیست، بی آن که کمترین مطالعه ای در عراق انجام شده باشد، می گوید در عراق هزار و هشتصد کانون بحران وجود دارد، حال آن که بر اساس تصاویر ماهواره ای تعداد این کانون های بحرانی در عراق ۱۰ عدد بوده که در چند سال اخیر به خاطر عدم مدیریت به ۴۰۰ رسیده است.
گسترش منشاهای داخلی تولید گردوغبار
او همچنین همه ریزگردها را ناشی از عراق نمی داند. به گفته او بیش از ده درصد این ریزگردها در داخل کشور و در حدود ۲۰۰ کانون تولید می شود.
سدسازی ها و ایجاد موانع از این دست در راه عبور هوا، نابودی جنگل ها بر اثر آفت و آتش سوزی و قطع درختان که به عنوان سدی در برابر گردوغبار ایستادگی می کردند، گسترش پدیده بیابان زایی و خشک شدن تالاب ها و رودها و دریاچه های کشور که باعث پراکندگی خاک بستر آن ها می شود، نیز از عوامل داخلی تولید گردو غبار هستند.
در غیاب تحقیقات و مطالعات لازم، اطلاعات کارشناسان درباره مبدا این ریزگردها دقیق نیست. برخی کارشناسان احتمال می دهند که پدیده ریزگردها، نه تنها از عراق که از کشورهای عربی دیگر مانند عربستان و سوریه و حتی از افریقا وارد ایران شوند.