گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا تحقیق در مورد «آپارتاید جنسیتی» که زنان و دختران در ایران و افغانستان با آن روبرو هستند را آغاز کرده‌اند.
این تحقیق که بنا بر گزارش نشریه فوربز «اولین تحقیق از این نوع در جهان است» قرار است به بررسی مفهوم «آپارتاید یا جداسازی جنسیتی» و چگونگی تناسب آن با چارچوب حقوقی بین‌المللی بپردازد.
بنابر گزارش فوربز، آپارتاید جنسیتی یک جرم بین المللی شناخته نشده است و اساسنامه «کنوانسیون بین المللی سرکوب و مجازات جنایت آپارتاید» یا اساسنامه رم «جنایت آزار و اذیت جنسیتی» را تنها به عنوان جنایات علیه بشریت تحت پوشش قرار می‌دهد.
در عین‌حال بسیاری از کارشناسان استدلال می‌کنند که تعریف «آزار جنسیتی» ماهیت ظلم و ستم بر زنان و دختران در افغانستان و ایران را نشان نمی‌دهد.
پروفسور کریما بنون، استاد حقوق لوئیس ام. سیمز در دانشکده حقوق دانشگاه میشیگان، درباره تعریف آپارتاید جنسیتی می‌گوید: «نظامی از حکومت، مبتنی بر قوانین و یا سیاست‌ها، که جداسازی سیستماتیک زنان و مردان را تحمیل می‌کند و همچنین ممکن است به طور سیستماتیک زنان را از فضاها و عرصه‌های عمومی حذف کند.»
کریما بنون تشریح می‌کند که «آپارتاید جنسیتی از هنجارهای بنیادین حقوق بین‌الملل تنفر دارد» و می‌افزاید «آپارتاید جنسیتی محو انسانیت زنان است. هر جنبه ای از وجود زن کنترل و بررسی می‌شود.»
با این حال این محقق مطالعات جنسیتی، می‌گوید که با وجود اعمال آپارتاید جنسیتی در ایران و افغانستان این «رژیم‌ها» قادر نخواهند بود نیمی از کشور را حذف کنند.
همزمان با آغاز «تحقیقات آپارتاید جنسیتی» در پارلمان بریتانیا، هزاران افغانستانی روز یکشنبه اول بهمن ماه در محکومیت «نسل‌کشی هزاره‌ها» و همچنین بازداشت دختران و زنان به‌خاطر حجاب از سوی حکومت طالبان در افغانستان، در ده‌ها شهر جهان اقدام به برگزاری تجمعات اعتراضی کردند.
آنها در یک بیانیه مشترک از سازمان ملل و کشورهای جهان خواستند با طالبان تعامل نکنند و «نسل‌کشی هزاره‌ها» و «آپارتاید جنسیتی» در افغانستان را محکوم کنند.
گسترش آپارتاید جنسیتی در ایران نیز به گفته نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل که در زندان بسر می‌برد تاریخی ۴۵ ساله دارد. وی طی پیامی در دی ماه، در اعتراض به شلاق خوردن رویا حشمتی، مخالف حجاب اجباری، آن را «تصویری از تاریخ ۴۵ ساله آپارتاید جنسیتی حکومت استبدادی بر پیکر زنان سرافراز آگاه» خواند.
پیشتر نیز جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد برای نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران، در آبان ماه ، گزارشی را در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به مجمع عمومی این سازمان ارائه داد و گفت که این گزارش، «واقعیت تلخ» وضعیت حقوق بشر در ایران را به تصویر می‌کشد.
وی در بخشی از این گزارش، از گسترش آپارتاید جنسی توسط حکومت ایران و وضعیت حقوق زنان گفته بود افراد معترض به حجاب اجباری اعم از زن و مرد، بازداشت و به حبس‌های طولانی محکوم شده‌اند و «زنان و دختران ایرانی در معرض آپارتاید جنسیتی و تبعیض قرار می‌گیرند و اقلیت‌های قومی با تبعیض و آزار و اذیت مواجه هستند.»
همچنین ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان، در شهریور ماه به شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو گفت: «تبعیض شدید، اقدامات سازماندهی و نهادینه شده علیه زنان و دختران در قلب ایدئولوژی و حکومت طالبان است، که همچنین موجب این نگرانی می‌شود که ممکن است مسئول آپارتاید جنسیتی باشند.»
سازمان ملل متحد آپارتاید جنسیتی را هنوز به‌عنوان «تبعیض جنسی اقتصادی و اجتماعی علیه افراد به دلیل جنسی یا جنسیتی» تعریف می‌کند. اما گزارش فوربز می‌گوید این موضوع، [جنایت بین‌المللی نامیدن آپارتاید جنسیتی] مورد توجه قرار گرفته است، به خصوص که ظلم و ستم بر زنان و دختران در افغانستان و ایران روز به روز در حال افزایش است.
