شرکت «اپل» دست کم دوسال برای طرح و توسعه نخستین گوشی هوشمند خود که «آیفون» نام گرفت، تلاش کرد. در کتاب جدید به نام «یگانه ابزار» یا The One Device که سه شنبه منتشر شد، نویسنده «برایان مرچنت» سردبیر واحد تکنولوژی موسسه رسانه‌ای «وایس»، حاصل سالها تحقیق خود در باره مراحل طراحی و تولید «آیفون» را گرد هم آورده است.
«آیفون» که شرکت اپل ده سال پیش با توسعه ابتکاری «آی‌پاد»، ابزار جیبی خرید و پخش موسیقی، و تلفن همراه، به وجود آورد، به سرعت به ابزار محوری زندگی برای صدها میلیون انسان در سراسر دنیا تبدیل شد و در صنعت جدید تولید گوشی‌های هوشمند، چنان تاثیر گذاشت که حتی رقیبان هم به ناچار، شکل و کاربردهای اصلی آن را اقتباس کردند.
«جفرسون گراهام» در روزنامه «یو اس ای تودی» می‌نویسد ما فرهنگ همیشه حاضر خود را به «آیفون» مدیون هستیم، که توانست نرم‌افزارهای ریز و کارآمد را کنار هم قرار دهد که می‌توان از آن برای صدا زدن تاکسی استفاده کرد، چهره هزاران متقاضی دوستی را بررسی کرد، یا به عکس‌های سفر که از هر جای دنیا «آپلود» شده‌اند، نگاه انداخت.
تا قبل از آیفون، هیچکس عادت نداشت هنگام رفتن به رستوران یا راه‌پیمائی در صحرا، یا حتی هنگام همبستری با معشوق، به صفحه نمایشگر دلفریب و درخشانی چشم بدوزد که همه چیز و همه کس را در یک لوح خوشدست، گرد هم آورده است.
کتاب «مرچنت» حاکی است مراحل طراحی و آزمایش آیفون به قدری مخفی بود که حتی در داخل شرکت اپل هم از نظر کارکنان دور نگه داشته می‌شد. برای دستگاه جدید و رویائی که «استیو جابز»، بنیانگذار و مدیرعامل «اپل»، می‌خواست آینده شرکت «اپل»، مبتکر نرم‌افزار و سخت‌افزارهای انقلابی را روی آن بنا کند، اسم مخفی «ارغوانی» برگزیده شده بود که هیچکس معنی آن را نمی‌دانست.
خوابگاه ارغوانی
گروهی متشکل از صدها مهندس، طراح و برنامه‌نویس، پشت درهای بسته در محفظه چند طبقه‌ای به نام «خوابگاه ارغوانی» ماه‌ها کار و زندگی کردند. در این کارگاه و خوابگاه، که ورود به آن برای هیچکس دیگر امکان‌پذیر نبود، آنها نه تنها شب‌ها، بلکه روزهای تعطیل را هم در کنار هم سپری کردند.
روزنامه «نیویورک پست» می‌نویسد «جابز» برای رسیدن به هدف خود، کارکنان را علیه هم تحریک می‌کرد و شرایط سخت روحی به وجود آورده بود که عواقب ناگواری در زندگی همکاران برجای گذاشت.
در «یگانه ابزار» به نقل از «اندی گرینیون» مهندس «اپل» می‌خوانیم که کار در «خوابگاه ارغوانی» از نظر حرفه‌ای، بدترین دوران عمر او بود، و باعث شد که همسرش تقاضای طلاق کند. فضای پر از فشار و واهمه کار تحت یک ضرب‌الاجل غیرممکن، کار بعضی از همکاران را به جنون کشانید.
به کارکنان «خوابگاه ارغوانی» گفته شده بود که یکی دوسال باید قید تعطیلات و خانواده را بزنند. «اپل» آنها را متعهد کرده بود که از هرگونه مصاحبه با رسانه‌ها پرهیز کنند، و این منع، هنوز هم باقی است.
«مرچنت» برای نوشتن کتاب خود، تنها با کسانی مصاحبه کرده که «اپل» را ترک کرده‌اند، و بعضی از اطلاعات خود را از طریق مصاحبه با اقوام و دوستان نزدیک آنها، بدست آورده است.
ساختار
روزنامه «نیویورک تایمز» در بررسی کتاب «یگانه ابزار» می‌نویسد «آیفون» طوری طراحی شده که استفاده از آن، غریزی جلوه کند و همه چیز آن، ساده باشد، اما متاسفانه، کتاب با ارزشی که «مرچنت» در باره این ابزار سهل‌الوصول نوشته، برخلاف «آیفون» چندان ساده نیست.
معروف است که «آیفون» در اثر همکاری نزدیک میان «استیو جابز»، مدیرعامل فقید «اپل» و «جونی آیوز» سرپرست طراحی «اپل» به وجود آمد. اما روزنامه‌های آمریکا در بررسی کتاب «یگانه ابزار»، هر کدام جزئیاتی جالب توجه از آن بیرون کشیدند، بیشتر برای اینکه نشان دهند «آیفون» برخلاف آنچه تبلیغ شده، محصول جرقه فکری ناگهانی در ذهن یک یا دو انسان نبود، بلکه طی تحقیق و بررسی و آزمون و خطا، توسط جمع بزرگی به وجود آمد.
مثلا در این کتاب می‌خوانیم که «استیو جابز» تا آخرین مراحل طراحی «آیفون» عقیده داشت که این ابزار به یک دگمه سخت‌افزاری دیگر، علاوه بر دگمه «هوم» (خانه) نیاز دارد که کاربر بتواند با فشردن آن، به جای قبلی برگردد. این دگمه در تلفن‌های همراه محصول شرکت کره‌ای سامسونگ هست اما در بحث و جدل‌های داغ، طراحان سرانجام «جابز» را متقاعد کردند که برای حفظ خلوص و تمامیت فکری «آیفون»، از دگمه «برگشت» صرفنظر کند.
سرچشمه‌ها
فصل‌هائی از کتاب «یگانه ابزار» به بررسی سرچشمه و مراحل تحول هر یک از تکنولوژی‌هائی که در «آیفون» کنار هم قرار گرفته‌اند، می‌پردازد. خواندن این فصل‌ها، از این نظر جالب است که برخی از اسطوره‌هائی که در اطراف خلق «آیفون» شکل گرفت را، رد می‌کند. از جمله، فصل طولانی‌ای که به تکنولوژی صفحه چند لمسی «آیفون» اختصاص دارد.
این تکنولوژی، که می‌تواند حرکت چندین انگشت را روی صفحه نمایشگر «آیفون» را همزمان، تشخیص دهد، بارها طی دهه‌های قرن بیستم، در لابراتوارهای متعدد، اختراع شد، اما آنچه در «آیفون» به کار رفته، ابتکار «وین وسترمن» یک فارغ‌التحصیل تیزهوش دکترای فیزیک از دانشگاه ایالتی «دلاور» است، که از بیماری اعصاب دست، رنج می‌برد. «اپل» شرکت «فینگر وورکز» او را در سال ۲۰۰۵ خرید و هر گونه تماس او با رسانه‌ها را ممنوع کرد.
اطلاعاتی که «مرچنت» در باره نمایشگر چند لمسی «آیفون» نوشته، از طریق مصاحبه با خواهر «وسترمن» بدست آمده است.
فصل‌های دیگری از کتاب «یگانه ابزار» به دستمایه‌های خام اختصاص دارد، و برای نوشتن آن، مرچنت از معادن فلزات و املاح گوناگون در نقاط دوردست کشورهای مختلف جهان بازدید کرده، از معدن قلع در «بولیوی» گرفته تا معدن «لیتیوم» در صحرای شیلی. او همچنین به محل دفن زباله‌های «آیفون» سر زده که در «نایروبی» قرار دارد.
