ویدیویی از یک عمارت خالی در افغانستان با پنجرهها و درهای ضد گلوله – گواهی بر ترس ساکنان سابق آن در کشوری درگیر در جنگی تقریبا بیست ساله که هر سال هزاران نفر در آن کشته شدند.
ویدیوهایی دیگر از عمارتهایی با زندان های مخفی، سکوهای فرود هلیکوپتر، باغهایی با گیاهان غیر معمول، سالنهای ورزشی، سونا، اتاقهای بخار، استخرها و امکانات رفاهی دیگر. در یکی از فقیرترین کشورهای جهان؛ جایی که اکثر مردم توان خرید غذایشان را هم ندارند.
اکثر این عمارتها متعلقاند به جنگسالاران سابق، مقامات دولتی و قانونگذارانی که بلافاصله پس از تسخیر قدرت توسط طالبان در اوت ۲۰۲۱ از کشور گریختهاند. طالبان با همهخصومتی که با این مالکان دارند، آنها را اموال خصوصی مینامند و نه تنها آنها را هنوز مصادره نکردهاند که حتی از آنها در مقابل چپاول و غارت معمول در شرایط تغییر رژیم، محافظت میکنند.
نخبگان سابق افغانستان – که اکنون در جهان پراکندهاند، مرتبا علیه طالبان صحبت میکنند و بعضی از آنها به دنبال کمک خارجی برای حمله مجدد به افغانستان هستند. ایالات متحده، گفته که از مخالفان مسلح دولت طالبان حمایت نمیکند ولی بارها خواستار تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان شده است.
بیشتر بینندگانِ این ویدیوها خواستار پاسخگویی مقامات سابق هستند. از نظر آنان، این کاخ های خالی، نشانه فساد در ردههای بالای دولت سابق افغانستان هستند و این عمارتها با پول دزدیده شده از فقرا ساخته شده اند.
این نکته ای است که تقریبا تمام تحقیقات و تجربیات آن را تایید میکند:
ایالات متحده حدود بیست سال برای ایجاد حکومت دمکراتیک، حاکمیت قانون و پاسخگویی عمومی در افغانستان سرمایهگذاری کرد ولی این تلاشها عمدتا به علت فساد بومی شکست خورد.
تحقیقات «سیگار» (دفتر بازرس ویژه برای بازسازی افغانستان) فساد را تقریبا در همه سطوح دولت افغانستان – از نحوه پخش کمکهای بینالمللی تا سرقت مواد سوختی اهدایی ارتش آمریکا – شناسایی کرد.
و الهام محمد، مشاور منطقهای سازمان شفافیت بینالملل، فساد را عامل اصلی شکست تلاشهای بینالمللی برای برقراری صلح و امنیت در افغانستان میداند.
عطا محمد نور، والی پیشین ولایت بلخ، که سبک زندگی تجملی او شناخته شده است، طالبان را متهم کرده که از چندین ملک او برای اهداف مختلف نظامی و اداری استفاده میکند و گفته که برای پس گرفتن آنها به افغانستان بر نخواهد گشت. «من از طالبان میخواهم تمام داراییهای من را شناسایی کنند، بفروشند یا با بمب و مین نابودشان کنند. آن ها برای من ارزش بال پشه را هم ندارند.»
طالبان ادعا میکنند که همه دشمنان سابق خود را عفو کردهاند و مقامات سابق را به اتهام فساد و سوء استفاده تحت پیگرد قرار نمیدهند (مگر این که شاکیان خصوصی وجود داشته باشند). ولی سازمان ملل میگوید برخی از کارکنان سابق ارتش افغانستان در ۱۸ ماه گذشته کشته، بازداشت یا شکنجه شده اند.
هیچ نهاد مبارزه با فساد در حکومت موقت طالبان وجود ندارد و مشخص نیست که این گروه با فساد در میان اعضای خود چگونه مبارزه خواهد کرد.