مردیت بوئل، خبرنگار صدای آمریکا، واشنگتن دی سی
رابرت مک نامارا، وزیر دفاع پیشین ایالات متحده که وی را معمار جنگ ویتنام می نامند، در سن ۹۳ سالگی درگذشت.
بنا به گفته خانواده مک نامارا، وی روز جمعه در منزلش در واشنگتن درگذشت.
در سال ۱۹۶۱، رابرت استرنج مک نامارا شغل پردرآمد خود در شرکت موتور فورد را ترک کرد و به مقام وزیر دفاع منصوب شد و در دوران ریاست جمهوری جان اف کندی و لیندون جانسون در این سمت خدمت کرد.
مک نامارا با عینک بدون قاب، جثه ظریف و موهای مرتب و شانه زده اش به محض قدم گذاشتن در عرصه سیاست واشنگتن توجه بسیاری را به خود جلب کرد.
وی که با کوله باری از تجربه به پنتاگون قدم گذاشته بود، در سال ۱۹۱۶ در سان فرانسیسکو در کالیفرنیا متولد شد.
مک نامارا در دانشگاه برکلی در کالیفرنیا درخشید و به عضویت انجمن فی تبا کاپا مفتخر شد.مک نامارا در مدرسه اقتصاد هاروارد مدرک ام بی ای دریافت کرد.
او در دوران جنگ جهانی دوم در نیروی هوایی ارتش ایالات متحده خدمت کرد و به مقام سرهنگ ناوبان نائل شد.
پس از جنگ، مک نامارا و چند تن از همکارانش با ارایه خدمات کارشناسی کنترل آمار، از سوی شرکت فورد استخدام شدند و وی دراندک زمانی پله های ترقی مدیریت را طی کرد.
اما نقش مک نامارا در جنگ ویتنام نام او را ماندگار کرده است. وی یکی از معماران اصلی سیاستی قلمداد می شود که در نهایت به مرگ بیش از ۵۸ هزار نیروی ارتش آمریکا منجر شد.
در سال ۱۹۶۸ اندک زمانی پس از آغاز دوران ریاست جمهوری پرزیدنت جانسون، مک نامارا در مورد نقش خود در جنگ ویتنام گفت: « مردم جنوب ویتنام درصدند تا به مبارزه خود ادامه دهند و ما صرفا" کمک های مالی، آموزش نظامی و حمایت لجیستیک برایشان فراهم می کنیم و بار جنگ را به دوش نمی کشیم.»
این سناریو به طور کامل متحول شد و مک نامارا از مشارکت سریع و فزاینده آمریکا در جنگ و درگیری پشتیبانی کرد. در ژوئن سال ۱۹۶۸ بیش از ۵۰ هزار نیروی ایالات متحده به ویتنام اعزام شدند.
مک نامارا و دیگر سیاستمداران با نفوذ از «فرضیه دامینو» استفاده کردند.
مک نامارا در این مورد گفته است: « کمونیست ها قصد داشتند جنوب ویتنام را کنترل کنند وبه طور مسلم و مطمئنا" این کنترل را در جنوب شرق آسیا گسترش خواهند داد و پیامدهای آن گریبان غرب و احتمالا" تا پاکستان و در شرق تا فیلیپین و در جنوب به اندونزی را نیز خواهد گرفت. درگیری عظیمی رخ خواهد داد و جنگ بی رحمانه و طولانی در می گیرد و پیروزی نیز ممکن است. ما باید به ویتنام کمک کنیم تا پیروز شود.»
مک نامارا بیش از هر وزیر دیگری در وزارت دفاع خدمت کرد. وی در دوران بحران موشکی کوبا با اتحاد شوروی نقش کلیدی بازی کرد.
در سال ۱۹۹۷، خاطرات مک نامارا چاپ شد و وزیر دفاع پیشین در این کتاب به شکست سیاستهایی که وی با جدیت از آن ها دفاع کرده بود، اذعان کرد.
وی در کتاب خود نوشته است:« پرزیدنت کندی، من و دیک راسک (وزیر امور خارجه) در جنگ جهانی دوم شرکت کرده بودیم. چرچیل گفت تاخیر در واکنش سریع غرب در برابر هیتلر به قیمت از دست رفتن جان میلیون ها انسان در جنگ جهانی دوم تمام شد. ما مصصم بودیم تا در برابر اقدامات خصمانه کمونیست ها در سال های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ تعلل نکنیم. ما اطمینان داشتیم که کمونیست ها درصدد تسخیر جهان هستند. در سال۱۹۶۲ موشک های هسته ای خود را به کوبا منتقل کردند و ما در آستانه یک جنگ اتمی بودیم و درسال ۱۹۵۷ برای نابودی اسرائیل از مصر حمایت کردند. بنابراین تهدیدها جدی بودند. اما به نظر من ما در جنوب شرق آسیا در قضاوت خود در مورد انگیزه کمونیست ها به خطا رفتیم.»
در سال ۱۹۶۸ مک نامارا در مورد جنگ ویتنام دچار تردیدهایی شده بود اما برای اعمال سیاست های میانه رو در برابر موضع افراطی مشاوران سرسخت کاخ سفید با شکست مواجه شد.
مک نامارا از سمت خود در پنتاگون استعفا داد و به ریاست بانک جهانی منصوب شد و به مدت ۱۳ سال در این پست خدمت کرد.
مک نامارا در بانک جهانی کارزاری علیه فقر به راه انداخت و نقش عمده ای در توسعه عمده تعهدات مالی به کشورهای فقیر بازی کرد.
مک نامارا به دلیل عدم پذیرش خطاهای خود در سیاست های جنگ ویتنام به شدت مورد انتقاد قرار می گرفت و کتاب خاطرات او بیست سال پس از سقوط سایگون در سال ۱۹۷۵ منتشر شد.
زندگی رابرت مک نامارا موضوع فیلم مستندی زیر عنوان «مه جنگ» بود که در سال ۲۰۰۳ جایزه ای را از آن خود کرد.
جمعه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۲۳:۱۸