بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، روز دوشنبه ۲۰ تیرماه از تزریق اورانیوم پنج درصد غنیشده به سانتریفیوژ آیآر-۶ در فردو خبر داد و افزود که «محصول ۲۰ درصد از آن برداشت میشود.»
وی گفت که «راهاندازی سانتریفیوژ آیآر-۶ موضوع جدیدی نیست و این مسئله پیشتر به آژانس اطلاع داده شده بود.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران راهاندازی سانتریفیوژهای جدید را بر اساس قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» دانست و افزود: «این سازمان تکالیفی دارد و برای رسیدن به ظرفیت ۱۹۰ هزار سو در بازههای زمانی باید تعدادی ماشین به راه میانداختیم. راهاندازی تعداد زیادی ماشین در همین راستاست.»
قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» آذرماه سال ۱۳۹۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و شورای نگهبان نیز آن را تایید کرد.
بهروز کمالوندی همچنین تاکید کرد که «ایران این حق را دارد که به صورت جزئی یا کلی تعهدات خود را برای مدتی تعلیق کند و تهران بر همین اساس چنین کاری را انجام داده است.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز شنبه ۱۸ تیرماه اعلام کرد که ایران با استفاده از دستگاههای پیشرفته، غنیسازی اورانیوم را در تاسیسات زیرزمینی فردو تشدید کرده است. این گزارش که خبرگزاری رویترز آن را منتشر کرد حاکی است که ایران تغذیه گاز هگزافلوراید اورانیوم با غنای پنج درصد را به خوشهای از ۱۶۶ سانتریفیوژ «آیآر-۶» در تاسیسات فردو آغاز کرده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش دیگری نیز که ۳۱ خردادماه منتشر شد، اعلام کرده بود که آبشاری متشکل از ۱۶۶ سانتریفیوژ آماده فعال شدن در فردو است و ایران با آمادهکردن سانتریفیوژهای پیشرفته «آیآر-۶» در این سایت، غنیسازی اورانیوم را تشدید میکند.
جمهوری اسلامی ایران هماکنون در حال غنیسازی اورانیوم با خلوص ۶٠ درصد است و برای ساخت بمب اتمی نیاز دارد اورانیوم را تا ٩٠ درصد غنی کند.
آمریکا و کشورهای اروپایی ضمن ابراز نگرانی نسبت به توسعه برنامه هستهای ایران میگویند فاصله تهران تا ساخت بمب اتمی کاهش یافته است. با این حال محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز هفتم تیرماه نصب سانتریفیوژهای جدید در سایت فردو را بر اساس «قانون اقدام راهبردی» دانسته و گفته بود که «در راستای این قانون و با توجه به برنامهریزیهای صورت گرفته، اقدامات خود را دنبال خواهیم کرد.»
اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای کاهش تعهداتش در چارچوب توافق هستهای برجام انتقاد کشورهای غربی از جمله آمریکا را برانگیخته است.
راهاندازی سایت جدید تولید قطعات سانتریفیوژ، استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته، بالا بردن سقف غنیسازی اورانیوم و افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنیشده از جمله این اقدامات است. مذاکرات غیر مستقیم آمریکا و ایران و تلاش کشورهای اروپایی امضاکننده برجام برای احیای توافق هستهای تاکنون به نتیجهای نرسیده است و آخرین دور مذاکرات در قطر نیز نهم تیرماه بدون دستیابی به نتیجه پایان یافت.