سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری هفتگی خود مدعی توافق اولیه با طالبان درباره حق‌آبه هیرمند شد.
ناصر کنعانی گفت که پیگیری‌ها با جدیت ادامه دارد و «ما موضوع حق‌آبه ملت ایران مبتنی بر عهدنامه ۱۳۵۱ را به عنوان حق انکار ناپذیر ایران مورد توجه داریم.»
کنعانی تاکید کرده که گفتگوی جدی با مقامات افغانستان داشتیم و انتظار داریم که مقامات افغانستان «مسئولانه» عمل کنند.
تنش آبی میان ایران و افغانستان در ماه‌های اخیر به اوج رسیده است و این تنش با جدال لفظی مقامات جمهوری اسلامی و همتایان طالبانی آنها همراه شده است.
در همین رابطه شبکه سی‌ان‌بی‌سی آمریکا روز یکشنبه ١٨ ژوئن در گزارشی تحلیلی به بررسی تنش میان ایران و طالبان برای کنترل آب به عنوان یک منبع حیاتی در حال کاهش شدید پرداخته بود.
سی‌ان‌بی‌سی به نقل از یک کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا عنوان کرده که مشکل بتوان اختلافات میان ایران و افغانستان بر سر حق‌آبه خود از هیرمند را برطرف کرد زیرا هر دو کشور در نتیجه تغییرات اقلیمی از بحران کم‌آبی رنج می‌برند.
بر اساس این گزارش طالبان در اواسط ماه مه و پیش از درگیری اخیر در بیانیه‌ای اعلام کرده بود از توافق ١٩٧٣ حمایت می‌کند اما به دلیل خشکی، کاهش شدید بارش، و کمبود آب، درخواست‌های مکرر ایران برای کسب حق‌آبه خود بر اساس توافق مزبور را «مضر» می‌داند.
ابراهیم رئیسی در پاسخ به این بیانیه به مقامات طالبان هشدار داد «فورا حقوق مردم سیستان و بلوچستان» را بدهند. پس از آن، یک فرمانده طالبان با تمسخر به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داد: «به ما حمله نکنید. ما می‌ترسیم.»
جمهوری اسلامی در پاسخ به هشدار این فرمانده طالبان، با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد حکومت طالبان بر افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد.
در پی اوج گرفتن بحران آب در سیستان و بلوچستان ششم اردیبهشت ماه نماینده زابل در مجلس شورای اسلامی گفته بود که با توجه به این‌که تاکنون رودخانه هیرمند آورده‌ای برای منطقه سیستان نداشته و پروژه‌های تامین آب با جدیت دنبال نشده است اگر دولت منابع اعتباری را سریع‌تر برای تامین آب اختصاص ندهد ظرف دو الی سه ماه آینده منطقه سیستان و بلوچستان آب نخواهد داشت.
محمد سرگزی تاکید کرده بود که این انتظار از وزارت امورخارجه وجود دارد که یک دیپلماسی موثر در حوزه اصل حق‌آبه داشته باشد.
پس از آن نیز در ۲۳ خرداد ماه سال جاری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آبی گفت که ۹۰ درصد مساحت این استان هم‌اینک درگیر خشکسالی است.
تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نشان دهنده عمق بحران آبی در استان سیستان و بلوچستان است و بسیاری از روستاها دسترسی به آب شرب را از دست داده‌اند.
